Cari açık, bir ülke ticaretinde ithal edilen mal ve hizmetler değerinin ihraç ettiği ürünlerin değerini aştığı ticaret ölçümüdür. Cari hesap faiz ve temettüler gibi net geliri ve dış yardım gibi transferleri içerir, ancak bu bileşenler toplam cari hesabın sadece küçük bir yüzdesini oluşturur. Cari hesap bir ülkenin gerçekleştirdiği dış işlemleri temsil etmektedir ve aynı sermaye hesabı gibi bir ülkenin ödemeler dengesinin (BOP) bir bileşenidir.
Cari Hesap Açığı Nedir?
İçindekiler
Bir ülke, yapmış olduğu ihracat değerini ithalat değerine göre artışını sağlayarak mevcut olan borcunu azaltabilir. Tarifeler veya kotalar gibi ithalatlara kısıtlamalar getirebilir veya ithalat ikamesi, sanayileşme veya yerli şirketlerin küresel rekabet gücünü artıran politikalar gibi ihracatı teşvik eden politikaları vurgulayabilir. Ülke aynı zamanda devalüasyon yoluyla yerel para biriminin değerlerini diğer para birimlerine göre artırmak için para politikasını kullanarak ülkenin ihracat maliyetlerini düşürmektedir.
Mevcut bir açık, bir ülkenin araçlarının ötesinde harcama yaptığını ima edebilirken, cari açığına sahip olmak doğal olarak dezavantajlı değildir. Bir ülke, borcun faiz oranından daha yüksek getirisi olan yatırımları finanse etmek için dış borç kullanırsa, ülke cari açığı çözücü olarak kalabilir. Ancak bir ülkenin mevcut borç seviyelerini gelecekteki gelir akışlarıyla karşılaması olası değilse, iflas bile edebilir.
Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Cari Açık
Cari açık, yurtdışındaki negatif net satışları temsil etmektedir. Birleşik Devletler gibi gelişmiş ülkeler çoğu kez açık verirken, gelişmekte olan ekonomiler genellikle cari işlemler fazlası vermektedirler.Yoksul ülkeler ise genelde cari hesap borcu çalıştırma eğilimindedirler.
Cari Açık Örneği:
Bir ülkenin cari hesabındaki dalgalanmalar büyük ölçüde piyasa güçlerine bağlıdır. Kasıtlı olarak açık veren ülkeler bile açıkta oynaklığa sahiptirler. Örneğin Birleşik Krallık, 2016’daki Brexit oylama sonuçlarından sonra mevcut cari olan açığında bir düşüş görmüştür. Birleşik Krallık geleneksel olarak bir açık vermiştir çünkü aşırı ithalatı finanse etmek için yüksek düzeyde borç kullanan bir ülkedir. Ülkenin ihracatının büyük bir kısmı emtiadır ve emtia fiyatlarındaki düşüş yerli şirketler için daha düşük kazançlara yol açmıştır. Bu azalma, Birleşik Krallığa geri akan daha az gelire karşılık gelir ve cari açığı artırır.
Bununla birlikte, 23 Haziran 2016’da yapılan Brexit oyu sonucu İngiliz sterlini değer kaybettikten sonra, düşük pound ülkenin mevcut borcunu azaltmıştır. Bu düşüş, yurtdışı emtia şirketleri için denizaşırı dolar kazançlarının daha yüksek olması nedeniyle, ülkeye daha fazla nakit girişine sebep olmuştur.
Cari Açık, Bileşenleri ve Nedenleri
Bir ülkedeki ticaret ölçümü olan cari açık kavramında, cari açığı olan ülkenin ithal mal fazlalığı vardır. Dış ticaret açığı artı net gelir ve transfer ödemeleri gibi sermayeyi kapsamaktadır. Bir ulus, sermayenin yatırım yapması ve harcaması için yabancılara güvenirse cari açık yaratır. Ülkenin açığı neden yürüttüğüne bağlı olarak, olumlu bir büyüme işareti olabilirken ülkenin kredi riski olduğu yönünde olumsuz bir işaret de olabilir.
Cari hesap, ödemeler dengesinin bir parçasıdır ve tüm uluslararası ticaret ve finansal işlemleri kaydeder. Diğer iki kısım ise sermaye hesabı ve finansal hesaptır. Sermaye hesabı, gelecekteki geliri üreten telif hakları gibi finansal işlemlerin yabancı sahipliğini ölçmekteyken, mali hesap uluslararası varlık satışlarını ölçer. Ticaret Açığı
Bileşenler
Ekonomik Analiz Bürosu’na göre, cari hesabın dört bileşeni vardır. En büyük bileşen mal ve hizmet ticareti iken daha küçük olan üç bileşenden biri olan net gelir, yurtdışında yerleşik kişiler tarafından denizaşırı yatırımlar veya işlerle elde edilir. İkincisi küçük bileşen ise, işçilerin kendi ülkelerine doğrudan döviz, dış yardım ve doğrudan yapılan yabancı yatırımlardır. Üçüncüsü ise banka mevduatları, menkul kıymetler ve gayrimenkul gibi varlıklardaki artış veya azalışlardır.
Cari açığın en büyük bileşeni dış ticaret açığıdır ve açığın söz konusu olduğu zaman ülke ihracatından daha fazla mal ve hizmet ithal edilmektedir. İkinci en büyük bileşen net gelir açığıdır. Bu durum, yabancılar ülke sakinlerinin yabancı iş ve yatırımlardan daha fazla kazandıklarında ortaya çıkmaktadır. Diğer iki bileşen, doğrudan havaleler ve yatırım geliri, cari işlemler açığını önemli ölçüde etkileyecek kadar büyük değildir.
Cari Açık Nedenleri
Cari açıkları olan ülkeler, yabancı yatırımcıların kredi vermeyi düşündükleri büyük harcamalardır. Bu ülkelerin işletmeleri kendi sakinlerinden ödünç alamazlar çünkü yerel bankalarda yeterince tasarruf etmemişlerdir. Böyle bir ülkedeki işletmeler, yabancılardan borç almadıkça büyüyemezler ve işte bu noktada kredi değerliliği ortaya çıkmaktadır. Bir ülkede çok fazla harcama varsa, ödünç verecek başka bir ülke bulamaz. Örnek vermek gerekirse Yunan borç krizi sırasında olan tamda budur.
Bir başka örneğe baktığımızda Amerika Birleşik Devletleri cari açığı devam ettirebilir, çünkü kredi bulabilir. Çünkü yabancılar Amerika’nın açığını destekliyor çünkü kredileri geri ödeyeceğine inanmaktadırlar. Neden başka bir ülke, krediye layık olsa bile, böyle bir harcama yapana borç versin ki? Diye düşündüğümüzde; şayet borç veren ülke borçluya birçok mal ve hatta bazı hizmetler ihraç etmekteyse ve borç veren ülke yararınaysa elbette verecektir. Ve bu ülke daha fazla mal üretebilir, böylece çalışanlarına daha fazla iş verebilir. Bu tam da Çin ile Amerika arasındaki ilişkiyi açıklamaktadır. Çin, ABD borcunun en büyük yabancı sahibidir ve bunu yapmaktan keyif almaktadır, çünkü aynı zamanda ABD’nin en büyük ihracatçısıdır. Cari Açık
Cari Hesap Açığı Sonuçları
Kısa vadede borçlanma; cari açık olan ülke için faydalıdır. Çünkü yabancılar sermayeye para pompalamak için hazırdırlar. Bu, ekonomik büyümeyi ülkenin kendi başına yönetebileceğinin ötesine götürmektedir. Uzun vadede, cari işlemler açığı ekonomik canlılığı azaltmaktadır çünkü yerli işletmeler gelişmez ve piyasaya yabancı rekabet hâkimdir. Birçok yerli şirket işlerini dış kaynaklardan kullanmaktadır, bunun sebebi de daha ucuz ve birçok fırsatlar içermesidir.
Yabancı yatırımcılar ise zamanla, ülkenin ekonomik büyümesinin yatırımlarından yeterli getiriyi sağlayıp sağlamadığını sorgulamaya başlayabilir. Bu etapta ülkenin devlet tahvili de dahil olmak üzere ülkenin varlıkları için talep zayıflamaktadır. Yabancı yatırımcılar fon çekerken tahvil getirileri de artmaktadır ve ulusal para birimi diğer para birimlerine göre değer kaybetmektedir. Bu, yabancı yatırımcıların güçlendirme para birimindeki varlıkların değerini düşürür. Ayrıca, ülkenin varlıkları için yatırımcı talebini baskılamaktadır. Bu, yatırımcıların varlıkları herhangi bir fiyattan dökecekleri bir devrilme noktasına yol açabilir.
Cari hesap açığının tek tasarruf lütfu; ülkenin yabancı varlıklarının yabancı para cinsinden olmasıdır. Para biriminin değeri düştükçe yabancı varlıkların değeri de artar. Bu, cari açığı daha da azaltır.Buna ek olarak, daha düşük bir para birimi değeri daha rekabetçi fiyatlara ulaştıkça ihracatı arttırır. Enflasyon yükseldikçe fiyatlar yükseldiğinde ithalat talebi düşer ve bu eğilimler cari işlemler açığını dengelemektedir.Cari açığın kontrollü bir düşüşle ortaya çıkmasına bakılmaksızın, sonuçlar aynı olacaktır ve bu ülke sakinleri için daha düşük bir yaşam standardı demektir.
Cari Açığın Düzeltilmesi
Cari açıklı bir ülke aldığı yabancı sermayeyi akıllıca yatırmalıdır. Uluslararası ticareti artırmak için yollar ve limanlar inşa etmeli ve işgücünü eğitmelidir.Ülke liderleri mümkün olan en kısa sürede cari işlemler fazlası vermelidirler. Bunun yanında Yerli üretkenliği ve yerel işletmelerinin rekabet gücünü artırmalıdırlar. Ayrıca, yerli üretim yeteneği artırarak, petrol ve gıda gibi temel ihtiyaçların ithalatını azaltmaya çalışmalıdır.
Özet olarak
Cari hesap açığı, bir ülkenin ihraç ettiğinden fazlasını ithal ettiğini gösterir. Gelişmekte olan ekonomiler genellikle daha fazla cari hesap açığı verir veya gelişmiş ülkeler açıklar verme eğilimindedirler. Bunun yanında cari açık her zaman ülke ekonomisi için zararlı değildir; kazançlı yatırımları finanse etmek için dış borç kullanılabilir.
Tavsiye Edilen İçerikler
