Döngüsel Ekonomi Ne Demek?
İçindekiler
Döngüsel ekonomi kavramı üretim esnasında oluşan atıkların tekrar dönüştürülerek kullanılmasını ifade etmektedir. Bu sayede hammadde maliyetlerinin azaltılması, kaynaklardan sağlanan verimliliğin artması ve çevresel fayda sağlanması hedeflenir. Döngüsel ekonomi inovasyon temelli olan sürdürebilir bir üretim modelini ifade etmektedir.
Döngüsel ekonomi kavramı doğada atıkların bulunmamasından yola çıkarak ortaya konulmuştur. Döngüsel ekonomiye göre her bir atık diğer atığın besin kaynağı olarak görülerek döngüler halinde tekrar üretmeyi hedefler.
Döngüsel ekonomi üç temel ilkeye dayanmaktadır. Bu ilkeler şu şekildedir;
- Atık ve kirliliğin tasarlanması
- Ürün ve malzemelerin kullanımda tutulabilmesi
- Doğal sistemler
Döngüsel ekonominin üç temel itici gücü bulunur. Bu 3 temel itici güç şu şekildedir;
- Mevcut ekonomik düzenin savurgan olması ve kaynakların sınırlı olması. Bu nedenle herkese yetecek kaynağın sonsuza kadar sağlanamayacağı düşünülmektedir.
- Teknolojik gelişmelerle birlikte firmaların döngüsel iş modellerine ilgi duymaya başlaması. Teknolojik gelişmeler firmalar için dönüşümü daha çekici ve uygulanabilir hale getirmiştir.
- Döngüsel ekonomi firmalara sosyoekonomik fırsat sunmaktadır. Sınırlı kaynaklar ve büyüme birbirinden ayrı şekilde düşünülemez.
Döngüsel Ekonominin Amacı Nedir?
Döngüsel ekonominin amacı insanların hazır üretim ve hazır tüketim alışkanlıklarını sona erdirerek geri dönüştürülmesi mümkün olan ürünler ortaya koymayı hedefler. Döngüsel ekonomi çevresel bir iktisat modelidir. Ekonomik Döngü ve Döngüsel Endüstri Nedir?
Döngüsel Ekonominin Faydaları Nelerdir?
Dünya genelinde artan nüfus sayılarıyla birlikte atıkların sayısı artmaya ve üretim yapılabilecek kaynaklar azalmaya başlamıştır. Bu nedenle döngüsel ekonomi kavramı tüm dünya için oldukça önemlidir.
Döngüsel ekonominin faydaları şu şekildedir;
- Ekonomiye katkı sunmak
Döngüsel ekonominin faydalarından biri ekonomiye sunduğu katkıdır. Kriz dönemlerinde ülke ekonomisini koruyacak olan bir ekonomi modelidir. Üretimin her aşamasında oluşan atıkların dönüştürülerek tekrar üretim sürecine sokulmasıyla bir kriz anında üreticilerin oluşabilecek kaynak maliyetleri oldukça az olacaktır. Kriz anlarında üreticiler için maliyetlerin artmaması üretim sürecinin devam edebilmesine yardımcı olacaktır. Aynı zamanda hammaddelerini ithalat yoluyla alan üreticilerin diğer ülkelere olan bağımlılığı azalacaktır.
- Hammadde tasarrufu yapılır
Döngüsel ekonomiye göre ürünler ve hammaddeler tekrar kullanılabilecek şekilde tasarlanmıştır. Aynı zamanda döngüsel ekonomi modeline göre hazırlanmış ürünlerin tamiri kolaydır veya doğrusal ekonomiyle üretilmiş ürünlere oranla daha sağlamdır. Döngüsel ekonomide üretilen ürünler kullanılamayacak hale geldiğinde bile geri dönüştürülebilir. Bu nedenle döngüsel ekonomi modeliürericilerin hammaddelerden tasarruf yapmasına yardımcı olur. Hammaddelerden tasarruf sağlayan üreticilerin maliyetleride düşecektir.
- Sorumluluk bilinci oluşturur
Döngüsel ekonomi modeli hem üreticilerde hemde tüketicilerde sorumluluk bilincinin gelişmesine yardımcı olur. Çünkü atıkların geri dönüşümünün yapılabilmesi için üretici ve tüketicilerin iş birliği içinde olması gerekir. Üreticiden alınan ürünlerin tüketicinin kullanması ve artık kullanılamayacak hale geldiğinde geri dönüştürmesi için üreticiye ulaştırması gerekir. Bu nedenle döngüsel ekonomi modeline göre tüketicilerin geri dönüşüm bilincinde olması önemlidir. Üreticilerin tüketicilere geri dönüşümü özendirecek kampanyalar veya indirimler sunması gerekebilir.
Döngüsel Ekonomi İş Modeli Örnekleri Nelerdir?
Döngüsel ekonomi yeni ortaya koyulmuş bir kavram olmasına rağmen tüm dünyada var olan firmalar döngüsel ekonomiye uygun iş modelleri ve hizmeti geliştirmektedir. Yapılan araştırmalara göre 5 ana döngüsel ekonomi iş modeli bulunmaktadır.
Bu iş modelleri şu şekildedir;
1- Döngüsel tedarik zinciri
Firmaların üretim esnasında nadir bulunan ürünlere ihtiyaç duyması halinde firmalar ürünler için daha fazla bütçe ayırmasına veya başka ürün bulmalarına ihtiyaç duymalarına neden olur. Döngüsel tedarik zinciri yenilebilir, dönüştürülebilir veya biyoçözünürmalzemeleri kullanıma sunmaktadır. Bu sayede firmaların maliyetleri düşecektir. Döngüsel tedarik zincirini kullanan firmalar rakiplerine oranla rekabette üstünlük sağlayacaktır.
Döngüsel tedarik zinciri için CRAİLER Technologies firmasının pamuk yerine ürettiği ürünler örnek verilebilir. Firmaya göre pamuk kadar yumuşak olan ve pamuk üretimi esnasında çevresel kirliliğe neden olmayan keten, kendir ve sak liflerin kullanılarak çevre dostu biyokütlekaynağı üretirler. Bu sayede firmaların pamuk yerine geçen bu maddeleri kullanarak üretim yapma imkânı vardır.
2- Geri kazanım ve geri dönüşüm
Geri kazanım ve geri dönüşüm iş modeli eskiden atık olan eşyaların yeniden üretim ve tüketim sistemine kazandırılmasını ifade etmektedir. Bu sayede firmalar artık kullanılmayan veya bozulmuş ürünlerinin tüketicilerden alınarak tekrar ürerim sürecine katılmasına yardımcı olur. Firmaların geri kazanım ve geri dönüşüm iş modelini uygulayarak maliyetlerini düşürmeleri mümkündür.
Geri kazanım ve geri dönüşüm modelini uygulayan firmalara örnek olarak General Motors ve Procter&Gamble firmaları verilebilir. P&G firmasının 45 adet sıfır atık temelini uygulayan tesisi bulunmaktadır. Bu tesisler tüm atıkların geri dönüştürülmesini sağlıyor. General Motors firması ise atıklarının %90 oranında geri dönüşümünü sağlıyor. Firmanın 102 adet çöpsüz tesisi bulunmaktadır. Firma yan ürünlerin geri dönüşümünden yıllık 1 milyar dolar gelir elde eder.
3- Ürün ömrü uzatmak
Döngüsel ekonominin bir iş modelide ürün ömrünün uzatılmasını sağlamaktık. Firmalar onarımlarla, gerekli geliştirmelerle, yeniden üretimle ve yeniden pazarlamayla kırılmış, bozulmuş veya modası geçmiş ve tüketicinin artık kullanmak istemediği ürünlerden uzun süre ekonomik fayda sağlamaktadır.Tüketicilerin modası geçtiği için kullanmak istemediği ürünlerin pek çoğu değerli haldedir. Firmaların değerini kaybetmemiş veya bozulmuş ürünleri alması ve tekrar üretime sunması firmalar için oldukça kârlı ve maliyeti düşüren bir iş fikridir.
Ürün ömrü uzatan iş modeline örnek olarak Dell firması verilebilir. Dell firması, kullanılmayan ürünlerin ve görünüşte kusurlu olan ürünlerin alınarak tekrar satılmasını sağlıyor.
4- Paylaşım platformu
Paylaşım platformu iş modeli artık kullanılmayan, boşta duran eşyaların tüketiciler tarafından başkalarına kiralanması, satılması, paylaşılması veya takas edilmesini ifade eder. Bu sayede tüketiciler arasında yeni ilişkiler ve iş fırsatları ortaya koyulur.
Paylaşım platformu iş modeline örnek olarak Airbnb ve dolap örnek olarak verilebilir. Airbnb ile insanlar evlerinde boş olan odaların başkalarına kiraya verilmesini sağlayabilir. Bu sayede kullanılmayan bir oda kiraya verilmiş olur. Dolap uygulaması ile tüketicilerin artık kullanmadıkları ürünleri kiralaması veya satması mümkündür. Bu sayede tüketiciler gelir elde ederek kullanmadıkları eşyalardan fayda sağlayabilirler.
5- Hizmet olarak ürün
Hizmet olarak ürün iş modeliyle birlikte tüketicilerin kullanım temellerine göre ödeme yaptığı görülmektedir. Yani tüketiciler ürünleri kiralıyor ve iş modellerinde köklü bir değişim sunuyor. Bu sayede firmalar tüketicilerle yeni ilişkiler kurabiliyor, performans hacmini arttırabiliyor ve dayanıklılığını artırıyor.
Hizmet olarak ürün iş modeline örnek olarak lastik üretici olan Michelin firması verilebilir. Michelin markası tüketicilerine doğrudan lastik satmak yerine lastikleri kiralama imkânı sunan bir iş modeli mevcuttur. Bu iş modeline göre lastik alan tüketicileri lastiği kullandıkları kilometre veya mil başına para ödemesi yapmaktadır. Ekonomide Bilinmesi Gereken Terimler
TÜRKİYE’DE DÖNGÜSEL EKONOMİ PLATFORMU: TMM
Türkiye’nin döngüsel ekonomi platformu olarak bilinen TMM kısaltmasının açılımı Türkiye Materials Marketplace şeklindedir. TMM’nin amacı bie endüstriden çıkan ürünlerin başka bir endüstri için ikincil hammadde olarak kullanılmasını amaçlar. Türkiye’de SKD Türkiye tarafından yürütülen TMM 2016 yılında Dünya Ekonomik Forumu’nda TheCirculars ödülünü almıştır.
Endüstriler arasında malzeme alışverişine imkân sağlayan TMM, geleneksel olan atık kavramının ve geri dönüşüm modellerinin değişmesine yardımcı olmuştur. Business tobusiness (işletmeden işletmeye) olarak adlandırılan iş modeline uygun olan TMM ekonomiye önemli bir katkı sağlamaktadır.
Dünyada Döngüsel Ekonomi Uygulayan Örnek Şirketler
- PentlandBrans
PentlandBrans markası 2017 yılından itibaren mikrofiberürünlere yönelik çalışmalar yapmaktadır. Markanın sunduğu Berghaus polar serisinin üretiminde geri dönüştürülmüş şişelerden yapılmış Polartec kumaş kullanılmıştır.
- Doterra
Doterra firması ortak etki sağlama hedefiyle dünyanın her yerinden 40’dan fazla ülkede bulunan yerel bitki yetiştiricileriyle ortak çalışmaktadır. Bu modele göre kırsal çiftçiler bitkileri ve büyüme ortamlarını denetleyen uzun vadeli, karşılıklı yarar sağlayan tedarikçi ortağı uygulamasıdır.
Tavsiye Edilen İçerikler
