Franchise İş Sistemi
İçindekiler
Yeni bir iş kurmak istemiyorsanız, bir franchise sistemi satın almak sizin için daha iyi bir seçenek olabilir. Bir franchise’a katılmak, bir işletme sahibi olmak ve işletmek isteyen, ancak yepyeni bir iş konseptini geliştirme ve test etme konusunda hevesli olmayan kişiler için popüler bir seçenektir. Franchising, bir markalı ürün veya hizmetin haklarını başkasına lisanslayan ticari bir zincirdir. Her franchise ilişkisi iki taraftan oluşur. Franchise veren ve franchise alan.
Bayilik ise, bu franchise zincirini kuran kişi veya ticari varlıktır. En başarılı franchisörler, franchise haklarını lisanslamayı seçmeden önce, başarılı bir iş modeli oluşturmak için çok çalışmışlardır. Franchise sahibi, franchise satın alan kişi ya da ticari varlıktır. Temsil eden franchise markasının hakları karşılığında ürünlerini satarak, franchise alan tipik olarak ilk franchise ücreti + telif ücretini öder.
Franchise’ın Kısa Tarihi
İlk imtiyazları, ürünlerinin değerine sıkıca inanan tutkulu girişimciler tarafından başlatılmıştır. Günümüz dikiş makinesinin arkasındaki mucitlerden Isaac Singer ve ünlü hamburger zincirinin ilk öncüsü Ray Kroc (McDonald’s), işlerini dünyaca ünlü markalara ölçeklendirmek için franchise modelini başarıyla kullandı.
Franchising iş modeli, 20. y.y.’ın ikinci yarısında, iyi yemeklerden motorlu araçlara, insan kaynakları hizmetine kadar tüm büyük endüstrilerde düzinelerce franchise ortaya çıktı. Bugün franchise, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki perakende işlerin neredeyse yarısından sorumludur. Bu perakende zinciri Türkiye dâhil pek çok ülkede, franchise zinciri kurmuştur.
Ancak, franchising’in popülaritesinin son 50 yılda gördüğü artışla, franchising’in içerdiği avantajlar ve riskler hakkında iyi eğitim almak, her zamankinden daha önemlidir. Franchise Nedir?
Franchise’in Size Uygunluğuna Karar Verin
Franchising, franchisörler için büyük gelir ve franchise sahipleri için rahat bir yaşam sağlayabilen, kanıtlanmış bir iş konseptidir. Bununla birlikte, mevcut bir franchise’a katılmak her zaman işletme sahipleri için en iyi seçenek değildir. Dikkate alınması gereken birçok farklı faktör vardır ve bir franchise’a katılmanın finansal başarıyı garanti etmediğini bilmelisiniz.
Franchising’in Avantajları
Bir franchise’ye katılmanın birçok avantajı vardır.
Kanıtlanmış Bir İş Modeli
Birçok franchise zinciri, onlarca yıldır var ve yıllar boyunca iş süreçlerini iyileştirmek ve müşteri memnuniyetini en üst düzeye çıkartmak için ürünlerini veya hizmetlerini geliştirdiler. Yepyeni bir işletmenini sahipleri, dik bir öğrenme eğrisiyle karşılaşırken, genellikle on binlerce lira ile test ve iyileştirme operasyonlarına yatırım yaparken, yeni bir franchise sahibi, zaman içinde test edilmiş bir iş modeli ile başlar.
Bu, franchise sahiplerine muazzam miktarda zaman, para ve stres tasarrufu sağlar ve yine işlerine odaklanmalarını sağlar.
Yerleşik Bir Marka
Bir franchise tarafından sunulan en önemli avantajlardan biri, tanınabilir markalarıdır. İtibarlarını sıfırdan oluşturmak zorunda olan yeni işletme sahiplerinin aksine, başarılı franchise zincirleri ülke çapında bir müşteri tabanına sahiptir. Yeni franchise sahipleri, franchise verenin başarısının avantajlarından yararlanabilir.
Ülke Çapında Bir Pazarlama Ağı
Başarılı franchise’lar yüzlerce olmasa da onlarca franchise şubesinden gelen kaynakları, güçlü ve genellikle oldukça etkili pazarlama kampanyalarına fon sağlamak için bir araya getirebilir. Bu, “sayılarda güç” yaklaşımı, yerel düzeyde her franchise’a fayda sağlar.
İş Eğitimi
En başarılı franchisel’er, yeni franchise sahiplerine derinlemesine eğitim sunmanın değerini öğrenmiştir. Güçlü mentorluk ve iş yönetimi eğitimi, özellikle bir iş hayatının başlarında çok değerli varlıklardır. Franchise Veren Firmaların Sunduğu Eğitimler
Artan Satın Alma Gücü
Bir franchise’in, franchise sahiplerine sunabileceği en büyük avantajlardan biri, malzeme, içerik ve işletme giderlerine önemli indirimlerdir. Bir franchise, bu ürünleri çok miktarda satın alabileceğinden, genellikle bireysel işletme sahibinden çok daha iyi bir anlaşma elde ederler.
Tasarım Yardımı
Birçok franchise, franchise’lerin mağazalarını tasarlarken kullanabileceği önceden belirlenmiş düzene sahiptir. Bu, bir iş kurmanın ilk aşamasında büyük miktarda para ve zaman tasarrufu sağlayabilir.
Destekleyici Bir Ağ
Yeni bir franchise alanın karşılaşabileceği zorluklar, tipik olarak deneyimli bir girişimciler aşina olacaktır. Çoğu franchise’nin operasyonel yönergeleri açıktır ve her bir konumun en iyi başarı şansına sahip olmasını sağlamak için sürekli destek sunar.
Sermaye Daha Kolay Erişim
Frenchise modelinin yaygın başarısı nedeniyle, bir franchise başlatılırken küçük bir işletme kredisi elde etmekle, sıfırdan bir işe başlamak daha kolaydır. Bir franchise verenin, doğrudan franchise sahiplerine ödünç para vermesi nadir olmakla birlikte birçoğu, ilk başlangıç maliyetlerinin finansmanına yardımcı olabilecek üçüncü taraf borç verenlerle franchise kurmaya yardımcı olacaktır.
Franchising’in Dezavantajları
Bir franchise’a katılmak; bazı insanlar için harika olsa da, bu sistemin de dezavantajları vardır.
Sınırlı Kontrol
Önceden belirlenmiş bir iş modeline ve işletim prosedürlerine sahip olmanın dezavantajları, franchise sahibi olarak, aslında işletme sahibi olmamanızdır. Franchisör’lerin tüm franchise’leri marka ile ilgili belirli sabit standartları değiştirmeyecekleri, yasal olarak bağlayıcı bir anlaşma imzalamıştır.
Güçlü bir girişimci, bağımsız ruhu olan ve yaratıcı yanlarını bir iş yürütmek amaçlı kullanmak isteyen kişiler için, franchising en iyi seçenek olmayabilir.
Bağımlı Finansal Başarı
Daha iyi ya da daha kötü olarak, yerel bir franchise’in mali kaderi büyük ölçüde franchisor’ün başarısı ve iyi niyeti ile iç içedir. Franchise’ler, büyük ölçüde franchise’nin bir bütün olarak marka itibarına güvenir. Herhangi bir franchise için yasal bir sorun ortaya çıkarsa, franchise ağındaki herkes için ciddi sonuçlar doğurabilir.
Kanibalizasyon
Franchisörlerin, franchise’lerini her zaman destekledikleri yaygın bir yanlış kanıdır. Tam tersine, bazı franchisörler, franchiselerini kasten işletmeden çıkartırlar. Endüstride bu kanibalizasyon yani yamyamlaşma olarak bilinir.
Franchisör’lerin, kendi finansal büyümelerini teşvik etmek için, genellikle kendi franchise’lerine karşı dönerek kendi kendine hizmet eden taktikler kullandıkları bilinmektedir.
Ek Masraflar
Franchisörler, potansiyel franchise sahiplerine çekici bir paket sunduklarını bilirler. Bir franchise’a katılmanın tüm avantajlarıyla birçok franchise sahibi yüklü ücretler alır. İlk franchise ücreti, brüt satışlardan telif ücreti ve reklâm ücreti gibi.
Sıfır Uzun Vadeli Özkaynak
Bir franchise sahibi, franchise’a katıldıktan sonra ayrılması neredeyse imkânsızdır. Bunun nedeni, çoğu franchise verenin franchise sahiplerinden rekabet etmeme anlaşması, imzalamaları ve böylece franchise sözleşmesini feshetmeyi seçmeleri durumunda sektörlerinde çalışmaya devam etmelerini engellemesidir.
Arama Kriterlerinizi Belirleyin
Franchising’in, kişisel ve profesyonel hedeflerinize uygun olup olmadığına karar verdikten sonra bir sonraki adım, size en uygun fnanchise’ı bulmaktır. Mükemmel franchise’ı ararken, göz önünde bulundurmanız gereken birkaç önemli faktör vardır.
Kişisel Durumunuzu Değerlendirin
Düşünülmesi gereken ilk şey, muhtemel bir franchise sahibi olarak kişisel durumunuzdur. Ne kadar para ayırdınız? Temel iş gücünüz nedir? Zayıf yönleriniz neler?
Kişisel profilinizi çizmek, aradığınızı şeye uyan bir dizi franchise belirlemenize yardımcı olacaktır. Buna ek olarak, kendinizi franchise sahiplerine çekici bir aday olarak sunabileceksiniz.
Ne Kadar Yatırım Yapmaya Hazırsınız?
Bir franchise’a katılmak ve işinizi başlatmak, katıldığınız franchise türüne bağlı olarak ilk yatırımlarda 5.000 ile 500 Bin TL arasında bir maliyete neden olabilir. Çok fazla bir başlangıç sermayeniz yoksa hizmete dayalı bir franchise aramayı düşünün. Bunları başlatmak genellikle daha ucuzdur ve bir ev ofisinden de işinizi kurarak çalışma imkânına sahip olursunuz. Franchise ne kadar popüler olursa, katılmanın o kadar pahalı olacağını unutmayın.
Franchise Araştırması Yapmak
Şayet sizde yeni bir iş kurarak çok fazla çaba sarf etmeden, hazır bir iş modelinin ve markanın temsilcisi olmak istiyorsanız yerli veya yabancı markalar ile görüşme yapabilirsiniz.
Bunun için tek yapmanız gereken; franchise veren firmalar sayfasını ziyaret ederek kriterlerinize ve bütçenize en uygun marka seçiminizi yapabilirsiniz.
Tavsiye Edilen İçerikler
