Yatırımcı Arıyorum

Girişimci Şirketlerinde Risk Yönetimi

Girişimcilikte Riski Yönetme

Yeni bir işe başlamak demek; bazı belirsizlikleri ve riskleri göze almak demektir. Bir işin başarısı için her ne kadar olumlu olmak ve bu riskleri görmezden gelmek girişimcilere cazip olsa da, bu risklerin gerçekleşmesi durumunda nasıl ele alacağını da iyi bilmek gerekir. Örneğin, bir işletmenin iflas etmesi olasılığı düşük gibi görünebilir, ancak nakit akışının ve borç yönetiminin sağlam bir finansal plan sahip olması bu riski en aza indirmeye yardımcı olmaktadır.

Risk yönetimi, riskleri tanımlamak, değerlendirmek ve azaltmak için stratejiler geliştirme sürecidir. Risk yönetimi planı, genel iş planının önemli bir parçasıdır. Çünkü işletmeler için olası risklerin anlaşılması ve etkilerini en aza indirmenin yollarını bulunması, işletmenin başarı olma şansını yükseltilir. Risk yönetimi yapılırken öncelikle risk türlerinin işletmeden işletmeye değişebileceğini, fakat hepsinde riski yönetiminin ortak süreçleri içerdiğini bilmek gerekir. Bu yazımızda bir iş başlangıcında risk yönetiminin nasıl yapılacağına dair bilgiler vermeye çalışacağız.

Girişim Şirletinde Riskleri Belirleme

Risk yönetimindeki ilk adım, işe yakından bakmak ve potansiyel riskleri tanımlamaktır. Çünkü olası tüm risklerin kapsamını öğreninceye kadar, bunlarla başa çıkmak için gerçekçi ve uygun maliyetli bir strateji geliştirilemez. Risk yönetiminin bu aşamasının amacı, işletmeyle ilgili bir risk veritabanı oluşturmaktır.

Risk Türleri

Birçok farklı risk türü vardır ve risk yönetimi, riski belirsizliğinin hedefler üzerindeki etkisi olarak tanımlanır. Dolayısıyla, karşılaşılan risk türleri işe ve hedeflere göre değişmektedir.

Bulunduğu alanlara göre risk türleri şunlardır:

Finansal riskler

Finansal riskler, iç ve dış riskler olmak üzere kendi içinde ikiye ayrılır. Faiz oranlarındaki veya emtia fiyatlarındaki değişiklikler gibi finansal riskler dış riskleri içerirken, nakit akışı sıkıntısı, ödemeleri geciktiren müşteriler, varlıkların amortismanı, perakende kiralama ve sözleşme uyuşmazlıkları gibi finansal riskler de iç riskleri içermektedir.

Operasyonel ve çevresel riskler

Bu riskler, kilit personelin hastalığı veya emekliliği, ekipmanın bozulması, pandemi, doğal afetler ve yazılım arızaları gibi çeşitli çevresel, insani, sistem ve prosedürel etkileri kapsamaktadır.

Yasal riskler

Bu riskler sözleşme ihlallerini, iş sağlığı ve güvenliği standartlarındaki değişiklikler gibi düzenlemelere uyulmamasını içerir.

Stratejik riskler

Bu riskler, müşteri talebindeki değişiklikler, artan rekabet, yeni teknolojiyi benimseme ve yeni iş fırsatlarını takip etme gibi iş stratejileriyle ilgilidir.

Gizlilik ve bilgi riskleri

Bu riskler, müşteri bilgilerinin kaydedilmesi, saklanması ve imha edilmesine ilişkin devlet ve ulusal gizlilik yasalarına uyulmaması ile ilgilidir.

Girişimcilikte Risk Tanımlama Yolları

İşletmelerde riskler tanımlanırken farklı yol ve yöntemler kullanılabilirken, bu yöntemler, işletmeyle alakalı riskleri belirlemeye yardımcı olur. İşte bazı yol ve yöntemler:

  • İş planı iyice gözden geçirilmeli ve planda içinde ‘Ne olursa?’ soruları mümkün olduğunca sorularak riskler tayin edilmelidir.
  • Muhasebeci, mali müşavir, personel ve diğer ilgili taraflarla beyin fırtınası yapılmalı ve mümkün olduğunca çok fazla farklı bakış açıları elde edilmelidir.
  • Gelecekte olabilecek riskler ile ilgili çeşitli senaryolar oluşturulup, bunların sonuçları analiz edilmelidir(senaryo analizi). Bu senaryolar ekonomik, politik, yasal ve operasyonel vb. alanlarda olmalıdır.
  • İş prosedürlerini ayrıştırarak analiz etmek için akış şemaları, kontrol listeleri ve denetimler kullanılmalıdır (sistem analizi).

Herhangi bir yöntem için her zaman şu sorular sorulmalıdır:

  • Bu işte risklerin ne zaman, nerede, neden ve nasıl oluşması muhtemeldir?
  • Riskler içsel mi, dışsal mı yoksa rastgele mi?
  • Böyle bir durumda kimler etkilenebilir?

Riskleri belirledikten sonra, olasılıklarını ve sonuçlarını analiz etmek ve ardından bunları yönetmek için çözümsel seçenekler bulmak gerekir.

Riskleri Analiz Etme ve Değerlendirme

İşletme için olası risklerin bir listesini belirleyip oluşturduktan sonra, her biri analiz edilmeli ve değerlendirilmelidir. Riskleri analiz etmenin en yaygın yolu, her bir riski aşağıdaki hususlarda derecelendiren bir ölçek kullanmaktır:

  • Gerçekleşme olasılığı (Olabilirlik ölçeği)
  • Sonuçlar ölçeği

Olabilirlik Ölçeği Örneği;

Seviye – Olasılık – Açıklama

4 – Büyük ihtimalle – Bu sektörde yılda bir defadan az olur

3 – Muhtemelen – Bu sektörde yılda yaklaşık bir kez olur

2 – Olası olmayan – Bu sektörde her 10 yılda bir veya daha fazla zamanda olur

1 – Çok olası değil – Bu sektörde sadece bir kez oldu

Sonuçlar Ölçeği Örneği;

Seviye – Sonuç – Açıklama

4 – Şiddetli – 50.000 TL’den büyük finansal kayıplar

3 – Yüksek – 10.000 ila 50.000 TL arasındaki mali kayıplar

2 – Ilımlı – 1000 ila 10.000 TL arasındaki mali kayıplar

1 – Düşük – 1000 TL’den az finansal kayıplar

Not: Yukarıdaki ölçeklerde 4 farklı seviye kullanılır, ancak istenilen kadar seviye belirlemek mümkündür. Ayrıca amaca uygun tanımlayıcılar kullanılması gerekir. (örneğin sonuçlarmaddi değer yerine insan sağlığı açısından belirlenebilir.)Belirli bir riskin olasılığını ve sonuçlarını belirledikten sonra, riski değerlendirmek için bir risk derecelendirme tablosu oluşturulması gerekir. Bir riski değerlendirmek, ciddiyeti ve onu yönetmenin yolları hakkında karar vermek anlamına gelmektedir.

Risk derecelendirmesini hesaplamak için aşağıdaki formül kullanılmalıdır.

Olasılık x Sonuçlar = Risk Derecelendirmesi

Örneğin, bir yangının olasılığının ‘olası’ (2 puan) olduğuna, ancak sonuçlarının ‘ağır’ (4 puan) olduğuna karar verilebilir. Bu nedenle, yukarıdaki tabloları kullanarak bir yangının risk derecesi 8’dir (yani 2 x 4 = 8).

Risk derecelendirme tablosu örneği

Risk oranı – Açıklama – Aksiyon

12-16 – Şiddetli – Anında düzeltici eylem gerekiyor

8-12 – Yüksek – 1 ay içinde düzeltici eylem gerekiyor

4-8 – Ilımlı – 3 ay içinde düzeltici eylem gerekiyor

1-4 – Düşük – Şu anda düzeltici işlem gerektirmiyor

Risk değerlendirme yapılırken aşağıdakiler dikkate alınmalıdır:

  • Risk değerlendirmesi yapılan faaliyetin işletme için önemi
  • Risk üzerinde ne derece kontrole sahip olunduğu
  • İş alanında yaratabileceği potansiyel kayıplar
  • Riskin sunduğu faydalar veya fırsatlar.

Riskleri belirledikten, analiz ettikten ve değerlendirdikten sonra, bunları öncelik sırasına göre sıralamak gerekir. Daha sonra kabul edilemez riskleri yönetmek için hangi yöntemlerin kullanacağına karar verilebilir.

Girişimcilikte Risklerin Çözümü

Risk yönetimi öncesi, işletme için kabul edilemez riskleri gerçekleşmeden çözebilmek için seçenekler üzerinde çalışmayı içerir. Kabul edilemez risklerin ciddiyeti; bazıları acil çözüm gerektirir, bazıları da daha sonra izlenebilir ve çözüm bulunabilir.

Hangi risklere çözüm bulunacağına karar vermeden önce, aşağıdakiler hakkında bilgi toplamak gerekir:

  • Çözüm yöntemi
  • Çözümden sorumlu kişiler
  • İlgili maliyetler
  • Bulunan çözümün yararları
  • Başarı olasılığı
  • Çözümleri ölçme ve değerlendirme yolları.

Belirlenen risklere nasıl çözüm bulunacağına dair karar verdikten sonra, risk yönetimi planı geliştirmek ve düzenli olarak gözden geçirmek gerekir.

Riskleri yönetirken çözüm bulmak için şu farklı stratejiler uygulanabilir:

Riskten kaçınmak

Risklerden kaçınmak ise mümkünse, riski doğurması muhtemel olan aktivitelere devam etmeme karar verebilir. Alternatif olarak, aynı sonuca ulaşmak için alternatif yollarda düşünülebilir.

Riski azaltmak

Risk yönetiminde riski azaltmaya çalışmakta yollardan bir diğeridir. Bir riski kontrol etmek için şu yollar izlenebilir:

  • Riskin oluşma olasılığını azaltmak için örneğin, kalite kontrol süreçleri, borçluları yönetmek, denetim, mevzuata uyum, personel eğitimi, düzenli bakım veya prosedürlerde değişiklik yoluyla uygulanabilir.
  • Riskin ortaya çıkması durumunda etkinin azaltılması için örneğin acil durum prosedürleri, saha dışı veri yedekleme, risk kaynaklarına veya halkla ilişkilere maruziyeti en aza indirme uygulanabilir.

Riski aktarmak

Risk, sorumluluğun bir kısmını veya tamamını sigorta, dış kaynak kullanımı, ortak girişimler veya ortaklıklar yoluyla başka bir tarafa aktarılabilir.

Riski kabul etmek

Riskleri yönetilirken kullanılan riski azaltmak, aktarmak ve kaçınmak için uygulanan yollardan biri ile önlenemez bir risk ise bu riski kabul etmek gerekir. Bununla birlikte, ortaya çıkarsa riskin sonuçlarını yönetme ve finanse etme planları yapılmalıdır.

Girişim Şirketlerinde Risk Yönetimi Planı

Bir risk yönetim planı, riskleri çözme stratejini detaylandırılmasıdır. Detaylandırma şu şekilde yapılabilir:

  • Belirlenmiş riskler
  • Risk seviyesi
  • Planlanmış stratejin
  • Stratejileri uygulamak için zaman belirlemek
  • Gerekli kaynaklar
  • Stratejilerin uygulanmasından sorumlu kişiler belirlemek

Yapılacak bir risk yönetim planında uygun hedefler belirlenmesi, bir bütçe ayrılması ve bu hedeflere ulaşma yolunda önemli aşamalar tayin edilmesi gerekir.

Bir iş ortamı başlangıcından itibaren sürekli değişiklik gösterirken, işletme büyüdükçe ve geliştikçe karşılaşılan risk türleri de değişir. Bu nedenle, yapılan risk yönetim planının düzenli olarak gözden geçirilmesi, yeni risklerin belirlemesi ve risk çözüm stratejilerinin etkinliğinin yakından izlemesi gerekir.

Elbette her riske çözüm bulmak imkânsızdır, ancak riskler yönetilerek olası hasarın ve zararın minimuma çekilmesi mümkündür. Kurumsal Risk Yönetimi Nedir?


İş Planları

kobi vadisi
Abone Ol
Bildirim Alın
guest
0 Yorum
Inline Feedbacks
View all comments