Halo Etkisi Ne Demek?
İçindekiler
“Halo etkisi” terimi 1920’de Amerikalı psikolog Edward L. Thorndike tarafından üretildi.
Bu, Thorndike’ın askerlerin “sıralama” astlarını içeren deneyler sırasında askeri subayların gözlemlerine dayanıyor. Subaylar astlarıyla iletişim kurmadan önce, Thorndike üstleri karakter özelliklerine göre sıraladı. Bunlar arasında liderlik yeteneği ve istihbarat vardı. Sonuçlara göre Thorndike, memurların oluşturduğu olumlu ve olumsuz özelliklerin, fiziksel izlenimlerle ilgili olan alakasız özelliklere dayandığını belirtti. Örneğin, uzun ve çekici bir astın en zeki olduğu düşünülüyordu ve genel olarak diğerlerinden daha “iyi” olarak derecelendiriliyordu.
Thorndike, fiziksel görünümlerin, başka bir kişinin karakteri hakkındaki genel izlenimlerimizi belirlemede en etkili unsur olduğunu buldu. Thorndike’ın teorisinin temeli, insanların ilgisiz bir özelliğe dayalı olarak birinin kişiliği veya özellikleri hakkında genel bir izlenim yaratma eğilimindedir. Bu olumlu ya da olumsuz algılara yol açabilir. Her iki durumda da, bu tür öznel yargıların, kişinin diğer özellikleri hakkında eleştirel düşünme yeteneğiniz üzerinde olumsuz sonuçları olabilir. Thorndike’ın çalışmaları üzerinde duran başka bir psikolog da Solomon Asch. İnsanların başkaları hakkında görüş ya da sıfat oluşturma biçiminin ilk izlenime çok bağlı olduğunu teorik hale getirdi. Yani, birinin olumlu bir ilk izlenimi, becerileri ve yetenekleri hakkında olumlu varsayımlar yaptığınız anlamına gelebilir. Olumsuz bir ilk izlenim, bir kişinin tembellik veya ilgisizlik gibi olumsuz niteliklere sahip olduğunu yanlış bir şekilde varsaydığınız anlamına gelebilir.
Halo Etkisi Nasıl Çalışır?
Şirketler mevcut güçlü yönlerinden yararlanarak haloefektini yaratırlar. Yüksek performanslı, başarılı ürün ve hizmetler üzerinde pazarlama çabalarının yoğunlaşmasıyla birlikte, firmanın görünürlüğü artar, itibar ve marka değeri güçlenir. Tüketiciler son derece görünür markaların ürünleri ile olumlu deneyimler yaşadıklarında, bilişsel olarak marka ve teklifleri lehine bir marka sadakati yargısı oluştururlar. Bu inanç bir tüketicinin deneyiminden bağımsızdır. Bunun nedeni, bir şirket bir konuda son derece iyi ise, şüphesiz başka bir konuda da iyi olacaktır. Bu varsayım bir markayı diğer yeni ürünlere ayıracak kadar ileri götürecek. Halo etkisi marka sadakatini arttırır, marka imajını ve itibarını güçlendirir ve yüksek marka değerine dönüşür.
Şirketler kendilerini sektörlerinde lider olarak kurmak için halo etkisini kullanırlar. Bir ürün tüketicilerin zihnine olumlu bir şekilde baskı yaptığında, bu ürünün başarısı bulaşıcı olarak diğer ürünleri etkiler. Sonuçta, işletmeler, halo etkisi sayesinde pazar payı kazanabilir ve karlarını artırabilir, hatta tüm yıldız ürünlerine sahip olmaları durumunda tüketicilerden rakiplerden satın almalarını bile koruyabilir.
Halo Etkisinde Önyargınızı Tanıyabilir misiniz?
Halo etkisinin hayatımızda olduğu boyutta, önyargıları doğrulardan ayırmak çok zor olabilir. Başkaları hakkında daha objektif düşünmeye yönelik olumlu adımlar atarak bu tür öznel görüşleri azaltmak için aktif olarak çalışabilirsiniz. Halo etkisi, insanların ilk izlenimlere dayanarak başkalarını yargılamakta hızlı oldukları tezini teorik bir duruma getirdiğinden düşünce sürecinizi yavaşlatmak faydalı olacaktır. Yavaşlamak ve tüm gerçekleri toplamak, halo efektinin potansiyel zararlı yan etkilerini önlemenize yardımcı olabilir.
Şirketler Açısından Halo Etkisi
Şirketler, hem marka sadakati hem de tekrar eden sadık müşteriler oluşturduğu için halo etkisini takip ediyor.
Şirketler kendilerini sektörlerinde lider olarak konumlandırmak için halo efektini kullanırlar.
Halo etkisinin tersi ise bir şirketin sadakati ve olumlu pazar algısını tahrip eden kötü bir ürün çıkardığı anlamına gelen boynuz etkisi ile adlandırılır. Lider Olmak İçin 20 Tavsiye
Çalışma Hayatına Halo Etkisi
Halo etkisi çalışma yerlerinde de düzenli olarak yürürlüktedir. Resmi giyimli bir iş arkadaşınızın iyi bir iş ahlakı olduğunu varsayabilirsiniz. Madalyonun diğer yüzüne bakıldığında ise gündelik kıyafetlerdeki başka bir iş arkadaşının aynı çalışma etiğine sahip olmadığı düşünülebilir, ancak bu tamamen yanlış olabilir. Aynı etkiler eğitim seviyesine göre de not edilebilir. Üniversite düzeyindeki bir klasik çalışma, hem yüksek rütbeli bir profesör hem de konuk öğretim görevlisi hakkındaki öğrenci algılarını test etti. Bu unvanlara dayanarak, öğrenciler daha yüksek bir akademisyenle daha uzun bir boy da dahil olmak üzere doğru olmayan pozitif ilişkiler kurdu.
Çekicilik Kuralı
Halo etkisi öncelikle ilk izlenimlere ve fiziksel görünüme dayandığından, teorinin çekiciliğimizi diğer insanlara karşı artıracağı mantıklıdır. Örneğin, abartılı ifade, “ilk görüşte aşk”, genellikle o kişi hakkındaki diğer olumlu şeylere inanmanızı sağlayacak olumlu bir fiziksel görünümle ilgilidir. Bir kahve dükkanında olduğunuzu düşünün. Burada, güzel giyinmiş birilerini görüyorsunuz ve onları fiziksel olarak çekici buluyorsunuz. Akıllı, komik ve iyi bir iş ahlakına sahip olduklarını varsayabilirsiniz.
Halo Etkisi ve Eğitim
İlk izlenimler, kimlik ve aşinalık kavramları okullardaki halo etkisini de artırabilir. Örneğin, algılanan çekiciliğin okulda daha yüksek derecelere yol açabileceğine dair bazı kanıtlar var. Bununla birlikte, böyle bir korelasyon göstermeyen diğer çalışmalar da var. Diğer bir örnek ise yüksek akademik başarı ile muhtemelen ismin aşinalık ile bağlantılı olmasıyla ilgilidir. Klasik bir çalışmada öğretmenler beşinci sınıf öğrencileri tarafından yazılan makaleleri derecelendirmiştir. Öğretmenler, yaygın, popüler ve çekici adlara sahip öğrencilerin denemelerine, nadir, popüler olmayan ve çekici olmayan isimlere sahip öğrencilerin denemelerine daha yüksek notlar verdiler.
Pazarlama Aracı Olarak Halo Etkisi
Pazarlamacıların bizi tüketici olarak manipüle etmek için kapsamlı yöntemler kullandıkları ve ürün veya hizmetlerini satın alabilmemiz bir sır değil. Halo efektini bile çok rahat kullanabilirler. Örneğin, en sevdiğiniz ünlü kişi bunu onayladığı için bir ürüne veya hizmete daha çok ilgi duyduğunuzu fark ettiniz mi? Bu ünlüyle ilgili olumlu hisleriniz, ünlülerin ilişkilendirdiği her şeyi de olumlu olarak algılamanıza neden olabilir. Bir markanın ürünlerini etiketleme ve pazarlama şekli de nihai sonucu beğenip beğenmediğinizi belirleyebilir. Örneğin, uluslararası ve güvenilir bir kaynak olan PubMedCentral’da yayınlanan bir gıda araştırmasında yer alan bilgiye göre “organik” etiketiyle sunulan ürünler genel olarak daha yüksek derecelendirmeler aldı ve tüketiciler daha fazla ödeme yapmaya istekliydi.
Tavsiye Edilen İçerikler
