Bir ürünü müşteriye satmanız demek, ürünün müşterinin bir sorununu çözmesi anlamına gelir. Müşterinin sattıklarınızı istemesi ve ürününüzün gerçek bir sorunu çözmesi gerekir. Ancak ürününüzün pazarın ihtiyaçlarına uygun olmasını sağlamak, başarılı bir iş kurmanın yalnızca bir parçasıdır.
Diğer bir bileşen ise nasıl para kazanacağınızı bulmaktır. İşte bu durumda işletme modeliniz devreye girer.
İş Modeli Ne Demektir?
Temelinde iş modeliniz, işinizin nasıl para kazandığının bir açıklamasıdır. Müşterilerinize uygun bir maliyetle nasıl değer kattığınızın bir açıklamasıdır. İş modeli terimi, kişisel bilgisayarın ve elektronik tablonun ortaya çıkmasıyla birlikte geniş bir kulanım alanına girmiştir.
Bu araçlar, girişimcilerin maliyetlerini ve gelir akışlarını yapılandırabilmeleri için farklı yöntemler denemelerine, test etmelerine ve iyi bir şekilde modellemelerine olanak sağlar. E-tablolar, girişimcilerin iş modellerinde hızlı, varsayımsal değişiklikler yapmalarına ve değişimin şimdi ve gelecekte işleri nasıl etkileyebileceğini hemen görmelerini sağlar. En basit biçimlerde iş modelleri üç bölüme ayrılır.
Bir şeyler yapmak için gereken her şey; tasarım, hammadde, imalat, emek vb.
O şeyi satmak için gereken her şey; pazarlama, dağıtım, hizmet sunma ve satışı işleme koyma.
Müşterinin nasıl ve ne kadar ödediği: fiyatlandırma stratejisi, ödeme yöntemleri, ödeme zamanlaması vb.
Görüldüğü üzere bir iş modeli, basitçe ne kadar maliyete sahip olduğunuzu ve ürün veya hizmetiniz için ne kadar ücret alabileceğinizi keşfetmenizdir.
Başarılı bir iş modelinin müşteriden, ürün maliyetinden daha fazla para toplaması gerekir. Bu sizin karınızdır.
Yeni iş modelleri, bu üç bileşenden herhangi birini iyileştirebilir ve geliştirebilir. Belki tasarım ve üretim sırasında maliyetleri düşürebilirsiniz ya da daha etkili pazarlama ve satış yöntemleri bulabilirsiniz. Ya da müşterilerin ödeme yapması için yenilikçi bir yol bulabilirsiniz.
Ancak etkili bir stratejiye sahip olmak için yeni bir iş modeli bulmak zorunda değilsiniz. Mevcut bir iş modelini alıp farklı müşterilere sunabilirsiniz. Ördeğin; restoranlar çoğunlukla standart bir iş modelinde çalışır. Ancak farklı türdeki müşterileri hedef alarak stratejilerini odaklandırırlar.
Örnek İş Modelleri
Belirttiğimiz üzere bir işe başlamak için bir iş modeli icat etmeniz gerekmez. Aslında işletmelerin büyük çoğunluğu, mevcut iş modellerini kullanır ve rekabet avantajı bulmak için onları iyileştirir.
İşte kendi işinizi kurmak için kullanabileceğiniz bazı iş modelleri:
Reklamcılık
Reklamcılık iş modeli uzun süredir var ve dünya baskıdan internete geçtikçe daha da sofistike hale gelmiştir. Modelin temelleri, insanların okumak ya da izlemek istediği içeriği oluşturup ardından okuyucu ya da izleyiciye reklamları gösterme etrafında dönüyor.
Bu modelde iki müşteri grubunu tatmin etmeniz gerekir. Okuyucu yâda izleyici ve reklam verenler. Okuyucu size ödeme yapıyor ya da ödeme almıyor olabilir. Bir reklamcılık iş modeli, bazen içeriğinizi geliştirmek için içerik oluşturuculara ödeme yapmak yerine, içeriğinizi kullanıcılardan ücretsiz olarak alabileceğiniz bir kaynak model ile birleştirilir.
Örnek: New York Times, Youtube
Ortaklık
Satış ortaklığı işletme modeli, reklamcılık işletme modeli ile ilgilidir. Ancak bazı farklılıklar vardır. En sık çevrimiçi bulunan ortaklık modeli, kolayca tanımlanabilen görsel reklamlar yerine içeriğe gömülü bağlantıları kullanır.
Örnek: bir kitap inceleme web sitesi işletiyorsanız, incelemelerinizde, insanların incelediğiniz kitabı satın almalarına izin veren kitap satış siteleri ile ilgili bağlantılar ekleyebilirsiniz. Örneğin Amazon, onlara bahsettiğiniz her kitap satışı için size küçük bir komisyon ödeyecektir.
Komisyonculuk
Aracı kurumlar, alıcı ve satıcıları birbirine bağlar ve bir işlemi kolaylaştırmaya yardımcı olur. Her işlem için alıcıya, satıcı ya da her ikisine birden bir ücret uygulanır. En yaygın aracı kurumlardan biri emlak ajanslarıdır.
Konsiyerj (Özelleştirme)
Bazı işletmeler mevcut ürün veya hizmetleri alır ve her satışı belirli bir müşteri için benzersiz yapan, işleme özel bir öğe ekler.
Örnek: Nike’nin özel spor ayakkabısı
Zengin müşteriler için gezi organizasyonları yapan özel seyahat acenteleri.
Crowdsourcing (Türkçe karşılığı: Kitle kaynak)
Sitenize içerik eklemek için çok sayıda kişiyi bir araya getirebiliyor iseniz, kitle kaynaklı tedarik yapıyorsunuz demektir. Kitle kaynaklı iş modelleri, gelir elde etmek için reklamcılık modelleri ile sık sık eşleştirilir.
Örnek: İpliksiz, tasarımcıların ti-shirt tasarımlarını sunmalarını sağlar ve tasarımcılara satışların belli bir yüzdesini verir.
Zor problemleri çömçeye çalışan şirketler, genellikle problemlerini açık bir şekilde denemek ve çözmek için yayınlarlar. Başarılı çözümler ödüllendirilir ve şirket işlerini büyütür. Başarılı bir kitle kaynaklı işin anahtarı kalabalığın dikkatini çekmek için doğru ödüller sağlamak ve aynı zamanda uygun bir iş kurmanıza olanak sağlamaktır.
Disintermediation (Aracısızlaştırma)
Mağazalarda bir şey almak ya da satmak istiyorsanız, ürününüzü fabrikadan mağazaya almak için geneldi bir dizi aracı ile çalışırsınız. Aracısızlaştırma, tedarik zincirindeki kişilerden yoksun kalarak, doğrudan tüketicilere satış yapmak, maliyetleri düşürmek ve onlarla doğrudan bir ilişki kurmanıza olanak verir.
Örnek: Casper, Dell
Kesirlileştirme
Ürünün tamamını satmak yerine bu ürünün sadece bir kısmını kesirli bir iş modeli ile satabilirsiniz. Bu iş modelinin en iyi örneklerinden biri; bir grup insanın, bir tatil evinin yalnızca bir kısmanı sahip olduğu ve her yıl belirli bir hafta boyunca kullanmalarını sağlayan zaman (devre mülk)
Örnek: Disney Tatil Kulübü
Franchise
Daha çok restoranlarda yaygın olan Franchise, temizlik işlerinden personel ajanslarına kadar her sektörde görülmektedir. Franchise iş modelinde bir başkasının başarılı bir iş başlatması için bir marka, destek hizmeti ve işletme tarifi satarsınız.
Örnek: McDonalds, Bereket Döner, Carismax vb.
Freemium
Bir freemium iş modeli ile ürün veya hizmetinizin bir kısmını ücretsiz ve Premium özellikler yâda hizmetler için ücret ödersiniz. Bu model temel özelliklerin sınırsız kullanılmasına izin verir ve yalnızca daha gelişmiş işlevlere erişmek isteyen müşterileri ücretlendirir.
Örnek: LinkedIn
Kiralama
Kiralama müşteriye ürünü kısa bir süreliğine kullanım hakkı verir ve sözleşme bittiğinde müşteri ürünü iade etmelidir. Leasing, müşterilerin tam bir alım yapamayacakları, ancak ürünü bir süre kiralayacakları ve yüksek fiyatlı ürünler için yaygın şekilde kullanılır.
Örnek: Araç kiralama şirketleri
Düşük Dokunuş
Düşük dokunuşlu iş modeli ile şirketler daha az hizmet sunarak fiyatlarını düşürürler. Bu tür iş modellerine en iyi örnek İKEA’dır. Müşteriler maliyetleri düşürmek için ek hizmet satın alabilir ya da kendileri bir şeyler yapabilir.
Pazar Yeri
Pazarlar, müşterinin malı üreticiden satın almasına, satıcının ise ürünleri sergilemesine izin verir. Bu model hem ürün hem de hizmetler için kullanılır. Pazardaki iş modeli, başarılı bir işlem için alıcıya ya da satıcıya yapılan ücretler, satıcının ürünlerinin reklamını yapmasına yardımcı olacak ek hizmetler ve sigortaların müşterilerin rahat olması için sigorta gibi çeşitli kaynaklardan gelir sağlamasıdır.
Örnek: eBay
Kullandıkça Öde
Elektrik ya da cep telefonu dakikaları gibi belirli bir miktarın satın alınması yerine, müşteriler fatura dönemi sonunda fiili kullanım için ücret alırlar. Kullandıkça öde modeli, ev araçlarında en yaygın olanıdır.
Örnek: Su şirketleri
Jilet
Tıraş bıçağı işletme modeli, modeli icat eden ürünün adını almıştır. Bu ürünün yüksek marjlı, tek kullanımlık bir bileşenin satış hacmini artırmak için, maliyetin altında dayanıklı bir ürün satmaktır. Bu nadanla tıraş bıçağı şirketleri uzun vadede, büyük miktarda bıçak almaya devam edeceğinizi varsayarak pratik olarak tıraş bıçağı sapını bırakmaktadır. Amaç, bir müşteriyi bir sisteme bağlamak ve zaman içinde birçok devam eden alım yapmasını sağlamaktır.
Örnek: Gillette
Ters Tıraş Bıçağı
Tıraş bıçağı modelini çevrelediğinizde, yüksek marjlı bir ürün sunabilir ve düşük marjlı bir eşyanın satışını artırabilirsiniz. Bu modelde, müşteriler sıklıkla bir ürün ekosistemine katılmayı seçer. Tıraş bıçağı modelinin aksine ilk satın alma bir müşterinin parasının çoğunu aldığı büyük satıştır. Eklentiler, müşterileri başlangıçta pahalı olan ürünü kullanmaya devam etmek için vardır.
Örnek: Apple’nin iPod ve iTunes’i.
Ters Açık Artırma
Bu modelde açık artırmaları tersine çevirir ve satıcılar, alıcılara en düşük fiyatları sunar. Alıcılar daha sonra kendilerine sunulan en düşük fiyatı seçme hakkına sahiptir.
Abonelik
Abonelik iş modelleri her gün yayılmaya devam etmekte. Bu işletme modelinde, tüketicilerin bir servise erişmesi için bir abonelik ücreti alınmasıdır. Daha önceleri dergi ve gazete abonelikleri ile başlayan bu model, yazılım ve çevrimiçin hizmetlere yayılmış ve hizmet sektöründe ortaya çıkmıştır.
Örnek: Netflix
Not: Yeni bir iş modeli risktir. Müşterinin modeli kabul edip etmeyeceği bilinemez. Bunun için mevcut iş modelinizi bu modellerden biri veya birkaçı ile bütünleştirdiğinizde işinizi büyütmek ve kazanmak için size destek olacaktır.
İş Planı
Şayet yeni bir iş kurmaya karar verdiyseniz, işe atılmadan önce kapsamlı olarak araştırma yapmanızdır. Elbette, size en uygun sektör seçimini de yapmak ilerleyen süreçlerde olumsuz sonuçlar almamanız için faydalı olacaktır.
Peki yeni açacağınız işi kurmaya karar verdiyseniz, bu konu hakkında bir ar-ge çalışması veya fizibilite yaptınız mı veya yaptırdınız mı?
İşte tam bu aşamada devreye Kobi Vadisi giriyor ve ilgilendiğiniz iş dalı ile ilgili, tüm çalışma planınızı ve merak ettiğiniz tüm soruları yanıtlıyor. Konuyla ilgili olarak ayrıntılı bilgiye ulaşmak için: iş planları sayfasını ziyaret edebilirsiniz.
İş Modeli Bileşenleri
İş modeli bileşenlerinin ne olduğu ve temel bileşenler hakkında ayrıntılı bilgi almak için tıklayın.
Tavsiye Edilen İçerikler
