İş Sağlığı ve Güvenliğinin Amaçları

İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemleri

İçindekiler

İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemleri
İş Güvenliği Önlemlerinin Anayasal Dayanağı
İş Sağlığı ve Güvenliğinde Tarafların Yükümlülükleri

İşçiler, işverene kişisel ve ekonomik nedenlerle bağımlı olarak çalışırlar. Bundan dolayı, işçiler çalıştıkları ortamlarda en temel haklarından olan yaşam ve sağlık haklarını ihlal edilmesine neden olan risklerle karşı karşıya kalmaktadır. Bunların başında meslek hastalıkları ve iş kazaları gelir. bu riskler işçinin ölümü ile de sonuçlanmaktadır. İş sağlığı ve güvenliği önlemleri, işçinin çalıştığı iş yerlerinin riskli durumlardan arındırılmış, güvenli ve sağlıklı ortamlarda çalışmasını hedeflemektedir.

İşveren kişi, iş yerlerinde işçinin iş sağlığı ve güvenliği için gereken tüm tedbirleri almak, işçiler de bu tedbirlere uymak zorundadır. İşverenin işçiyi koruma ve gözetme borcu, işçinin ise sadakat borcu bulunmaktadır.

İş sağlığı ve güvenliği önlemleri, işçinin yaptığı iş sırasında iş kazasına ve meslek hastalığına maruz kalmaması için alınan önlemleri ifade etmektedir. İş sağlığı ve güvenliği kanunu, sadece işçilere değil, özel sektör ve kamudaki tüm işlere ve iş yerlerine, iş yerlerinin işveren ve işveren vekillerine, stajyer ve çıraklar da dahil tüm çalışanlara uygulanır. Bu uygulamalar yapılırken faaliyet konusuna bakılmaz.

İş Güvenliği Önlemlerinin Anayasal Dayanağı

İş sağlığı ve güvenliği önlemlerinde devlet, işçi ve işveren arasındaki hukuki ilişkiye çok fazla müdahalede bulunmaktadır. Yani kamu hukukunun etkisi fazlaca görülmektedir. Bu müdahale Anayasa hükümlerine dayanmaktadır. Anayasa’nın 2. maddesi devlete, iş sağlığı ve güvenliği konusunda önlemler alması görevini yüklemiştir. Cumhuriyet devleti olarak insan haklarına saygılı ve sosyal bir hukuk devleti olduğumuz da yine 2. maddede vurgulanmıştır.

Anayasa’nın 17. maddesinde tüm vatandaşların maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme ile yaşama hakkı olduğu açıkça belirtilmiştir. Yine Anayasa’nın 50. maddesinde ise hiç kimsenin cinsiyetine, yaşına ve beden gücüne uymayan işlerde çalıştırılamayacağı açıkça belirtilmiştir. 56. maddeye göre ise devlet herkesin hayatını, ruh ve beden sağlığını sürdürmesini sağlamakla görevlidir. Bu maddeler iş sağlığı ve güvenliği önlemleri ile ilişkilidir.

İş Sağlığı ve Güvenliğinde Tarafların Yükümlülükleri

Devletin Yükümlülükleri

İSGK 4. maddesine göre işverenler eğitim ve bilgi verilmesi dahil tüm tedbirlerin alınması, mesleki açıdan risklerin önlenmesi, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, gerekli organizasyonların yapılması ve güvenlik ve sağlık tedbirlerinin işletmenin değişen şartlarına uygun hale getirilmesi ve durumun iyileştirmesi için gereken çalışmaları yapmalıdır. Devletin görevi ise çalışma hayatına dair mevzuatın izlenmesi, denetlenmesi ve teftişini düzenlemektedir. Devlet, denetleme yetkisini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bağlı çalışan yetkili iş müfettişleri vasıtasıyla yürütür.

Denetlemeler işi şekilde gerçekleştirilir. Olağan denetim ve olağanüstü denetim.

Olağan denetimde; iş yeri faaliyete başlamadan ve faaliyete başladıktan sonra belli aralıklarla düzenli şekilde yapılan denetimlerdir.

Olağanüstü denetim ise; olağan denetimler sırasında iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinde bir eksiklik ve aksaklık tespit edilmiş ise, bu aksaklıkların giderilmesi için işverene belli bir süre verilmiş ve süre sonunda eksikliklerin giderilip giderilmediğini denetlemek amacıyla yapılan denetimdir. Ayrıca işçinin şikayeti üzerine, işçinin geçirdiği iş kazası veya meslek hastalığında işverenin kusuru tespitine yönelik denetimler de olağanüstü denetimlerdir.

İşverenin Yükümlülükleri

Bir iş yerinde, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin alınması ve uygulanmasındaki en önemli vazife işverene aittir. Bu vazife işverenin işçiyi koruma vazifesinin bir göstergesidir.

İSGK’nun 4. maddesi uyarınca işveren, iş yerindeki mesleki risklerin önlenmesi, organizasyon yapılması gibi çalışmalar yapmaktadır. İşveren ayrıca bilimsel ve teknolojik açıdan gerekli olan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini de almak zorundadır.

İşverenler iş yerinde risk değerlendirmesi yapmak ya da yaptırmak zorundadır. bir çalışana iş verileceği zaman, çalışanın sağlık ve güvenliğinin işe uygun olup olmadığının dikkate alınması gereklidir. Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışında kalan personelin özel ve hayati tehlike taşıyan ortamlara girmemesi için gerekli tedbirleri alması gerekmektedir. Şirketler ve İşletmeler İçin 13 Global Risk

İşveren, iş yerindeki kullanılan maddeler, çalışma ortamı, iş ekipmanı ve çevrenin şartlarını dikkate alarak meydana gelebilecek acil durumları önceden değerlendirerek çalışma çevresi ve çalışanları etkileyecek acil durumları belirlemeli ve olumsuz etkilerini önleyici ve sonlandırıcı tedbirleri almalıdır.

İşveren önlenemeyen, yakın ve ciddi tehlikelerin meydana gelmesi durumunda, çalışanların acilen işi bırakarak derhal çalışmayı ve çalışma ortamını bırakıp, tehlikeli olmayan ve güvenli bir alana yönlendirilmeleri için gereken düzenlemeleri yapmalı ve çalışanlara bu yönde talimatlar vermelidir. İşe, zorunlu olmadıkça teknik donanımı ve özel görevlendirilenler haricindeki kişilerin devam etmesine izin vermemelidir.

Not: yazı içerisinde kullanılan bazı bilgiler günümüz şartlarına göre değişkenlik gösterebilir.