Diyarbakır’da İş Yapmak

Diyarbakır’da Hangi İşler Yapılır?

Diyarbakır şehri Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu bölgesinde yer alır. Şehrin yüzölçümü 15.272 km²’dir ve 17 ilçeden oluşmaktadır.

• Nüfus Yoğunluğu

Diyarbakır şehri Türkiye’nin en kalabalık on ikinci şehridir. Şehrin 2019 yılında toplam nüfusu 1.756.353 olarak açıklanmıştır. Diyarbakır şehrinde bulunan nüfusun %50.46 oranı erkeklerden, %49.54 oranı kadınlardan oluşmaktadır. Şehirdeki nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında %51.78 oranı ile genç grubu, %41.21 oranı ile orta yaş grubu bulunmaktadır. Genç yaş grubunda yer alan grubun yaşlara göre dağılımında ağırlıklı olarak 15-29 yaş grubunda olanlar yer almaktadır. Girişimcilerin Diyarbakır şehrinde kuracakları işler için genç yaş grubunda bulunan personelleri bulmaları nüfusta ağırlıklı olarak yer almaları nedeniyle daha kolay olacaktır.

Diyarbakır şehrinde nüfusun en yoğun olduğu ilk 3 ilçe şu şekildedir; Bağlar, Kayapınar ve Yenişehir

• Eğitim Bilgileri

Diyarbakır şehrinde bulunan nüfusun büyük bir çoğunluğu ilkokul mezunlarından oluşmaktadır. Daha sonra ise okuryazar olan ama eğitim almayan grubun yoğunlukta olduğu açıklanmıştır. Diyarbakır şehrinde bulunan nüfusun %63.82 oranı ilkokul, ortaokul ve lise mezunlarından oluşmaktadır. %10.33 oranı ise lisans ve üstü derecede eğitim düzeylerinden mezunları içermektedir. Girişimcilerin Diyarbakır şehrinde kuracakları işler için eğitim düzeyi düşük olan personelleri bulmaları daha kolay olacaktır.

• İşsizlik ve İstihdam

Diyarbakır şehrinde işgücüne katılım oranı %37.2, işsizlik oranı %18.7 ve istihdam oranı %30.2 olarak açıklanmıştır. Şehirde toplam 92.806 kişi işsizdir. İşsizlik oranının cinsiyetlere göre dağılımında erkeklerin işsizlik oranının daha fazla olduğu açıklanmıştır. Şehirde bulunan nüfusun en fazla işsizlik oranına sahip olduğu yaş grubu 20-24 yaş grubu arasında yer alan gençlerden oluşmaktadır. Aynı zamanda işsizlik oranının en fazla olduğu eğitim düzeyini ilkokul mezunları oluşturmaktadır. Girişimcilerin Diyarbakır şehrinde kuracakları işlerde erkek ve genç yaş grubunda bulunan personelleri bulmaları daha kolay olacaktır.

• İşyerlerinin Sektörel Dağılımı

Diyarbakır şehrinde 20 ve daha fazla çalışanı olan1047 işletme bulunmaktadır. Şehirdeki işletmelerin en fazla faaliyet gösterdikleri sektörler inşaat, toptan perakende ve ticaret, imalattır. En az faaliyet gösterilen sektörler ise elektrik üretimi ve kültür, sanat faaliyetleridir.

Diyarbakır şehrinde rekabet gücünün en fazla olduğu sektörler tarım, imalat ve hizmet sektörüdür. Tarım sektöründe rekabet gücünün en yüksek olduğu alt alanlar bitkisel ve hayvansal üretim, ormancılık ve tomrukçulardır. İmalat sanayisi sektöründe rekabet gücünün en yüksek olduğu alanlar ise gıda ürünlerinin imalatı ve mobilya imalatı, makine ve ekipman imalatı, tekstil imalatıdır. Diyarbakır şehrinde hizmet sektöründe rekabet gücünün en yüksek olduğu alt alanlar sağlık hizmetleri, madenciliği destekleyici hizmetlerdir.

• İşyeri Kiraları

Diyarbakır şehrinde iş kurmak isteyen girişimcilerin işyeri kiralaması halinde ortalama maliyeti 2.792 TL olacaktır. Girişimcilerin işyeri satın almak istemesi halinde ise ortalama maliyeti 409.106 TL olacaktır. İşyeri kiralarının ortalama maliyeti ilçelerin nüfusuna ve diğer faktörlere göre değişim gösterecektir.

Diyarbakır Şehrinin Ekonomik Yapısı

Diyarbakır ekonomisi tarıma ve sanayiye dayalıdır. Diyarbakır şehrinin en büyük avantajlarından biri Güneydoğu Anadolu bölgesinde en yüksek nüfusa sahip olan şehir olmasıdır.

• TARIM

Diyarbakır şehrinin başlıca gelir kaynağını tarımcılık faaliyetleri oluşturmaktadır. Şehirde tarım alanlarının çok ve verimli olması nedeniyle tarımsal üretimde oldukça artmıştır. Diyarbakır şehrinde tahıl, meyve ve sebze üretimi yapılmaktadır.

Diyarbakır şehrinde tarımsal faaliyetlerin en fazla olduğu ilçeler Bismil, Sur ve Ergani’dir. Şehirde en fazla üretilen tahıl ürünleri kırmızı mercimek, buğday, pamuk, arpa, mısır ve nohuttur. Diyarbakır şehrinde üretilen mercimek Türkiye’nin %20 oranında ihtiyacını karşılamaktadır ve en çok mercimek üretimi yapan ikinci şehirdir. Aynı zamanda buğday üretimiyle Diyarbakır şehri Türkiye’de üçüncü sırada yer alır ve ihtiyacın %13.4 oranını karşılar.

Diyarbakır şehrinde en çok üretilen meyveler dut, Antep fıstığı, badem, incir, ceviz, kiraz ve üzümdür. Diyarbakır şehri dut üretimiyle Türkiye’de birinci sırada yer almaktadır ve ülkenin %13.20 oranında ihtiyacını karşılamaktadır. Aynı zamanda üzüm üretiminde Diyarbakır şehri Türkiye’de üçüncü sırada yer almaktadır. Şehirde üretilen üzümlerin sofralık olanı daha ağırlıklıdır şehirde aynı zamanda şaraplık üzümde üretilmektedir.

Diyarbakır şehrinde en fazla sebze üretiminin olduğu ürünler domates, patlıcan, biber, fasulye ve taze soğandır. Aynı zamanda şehirde üretilen karpuz ve kavun meşhurdur.

• HAYVANCILIK

Diyarbakır şehrinde hayvancılık faaliyetleri gelişmemiştir. Şehirde çayır ve mera alanları olmasına rağmen şehirde bulunan nüfus hayvancılık faaliyetlerinde bulunmamaktadır. Şehirde küçükbaş ve büyükbaş hayvancılık faaliyetleri bulunsa bile yeterli değildir. Şehirde daha çok küçükbaş hayvancılık faaliyetleri ön plandadır. Koyun ve keçi bakımı yapılmaktadır. Büyükbaş hayvancılıkta ise inek ve manda bakımı yapılmaktadır.

Diyarbakır şehrinde hayvancılık faaliyetlerinin az olması nedeniyle et üretimi yapan işletme sayısı 4 ile sınırlı kalmıştır. Şehirde arıcılık faaliyetleri az şekilde yapılmaktadır.

• SANAYİ

Diyarbakır şehrinde sanayi gıda, tekstil, imalat ve madencilik faaliyetleri üzerine gelişmiştir. Şehirde madencilik alanında faaliyet gösteren firmaların büyük bir çoğunluğu linyit ve kömür çıkarılması, ham petrol ve doğalgaz çıkarılması alanındadır.

Diyarbakır şehrinde tarımcılık faaliyetlerinin gelişmesiyle birlikte tarıma dayalı olarak yapılan gıda sanayisi gelişmiştir. Yem üretimi, unlu mamullerin üretimi, ekmek üretimi, hazır yemek üretimi oldukça gelişmiştir. Şehirde tütün yetiştiriciliği yapılmasına rağmen tütün imalatı yapan 2 işletme bulunmaktadır.

Diyarbakır şehrinde pamuk üretiminin olmasıyla birlikte pamuğa dayalı olan tekstil faaliyetleri gelişmiştir. Şehirde bulunan ormanlar ile birlikte mobilya imalatı ve kâğıt üretimi faaliyetlerinde bulunan işletmeler vardır. Diyarbakır şehrinde inşaat sektörü oldukça gelişmiştir. Şehrin sanayi gelirinin büyük bir kısmını inşaat, demir ve plastik üretimi faaliyetlerinde bulunan işletmeler oluşturmaktadır. Aynı zamanda bakırcılık ve dokumacılık faaliyetleri gelişmiştir.

• MADENCİLİK

Diyarbakır şehri yeraltı kaynakları açısından oldukça önemli bir şehirdir. Şehirde bulunan petrol kaynağı Bismil ilçesinin sınırları içerisinde yer almaktadır. Diyarbakır şehrinde üretilen petrol Türkiye’nin üretiminde oldukça yüksek bir paya sahiptir.

Diyarbakır şehrinin sahip olduğu yeraltı kaynaklarından bazıları bakır, kurşun, çinko, çimento hammaddeleri, demir, fosfat, manganez, tuğla ve kiremittir.

• TURİZM

Diyarbakır şehrinde turizm potansiyeli oldukça yüksektir. Şehirde mağara turizmi, kültür turizmi ve termal turizmi yapılmaktadır. Şehirde kültür turizmi açısından en önemli olan yerler Diyarbakır Surları, Hasan Paşa Hanı, Hevsel Bahçeleri, Kervansaray, Sülüklü Han, Asur Kalesi, Çanöyü ve Ulu Camidir.

Diyarbakır şehrinde Hasune Mağaraları turizm potansiyeline sahip olan en önemli yerdir. Üç yüze yakın mağara bulunmaktadır. Şehirde bulunan termal turizmi Çermik Kaplıcası ve Anakaris Suyu üzerinden yapılmaktadır.

• TİCARET

Diyarbakır şehrinin iç ticareti tarıma dayalı olarak yapılmaktadır. Şehirde üretilen tarım ürünleri ticaretin temel kaynağını oluşturmaktadır. Diyarbakır şehri bulunduğu konum itibariyle ulaşım imkânlarının gelişmiş olmasıyla Ortadoğu ülkelerine yakındır ve dış ticaret faaliyetlerinde bu avantaj kullanılmaktadır. Dış ticarette ise kum, kil ve taş ocakçılığı, öğütülmüş tahıl ürünleri, taş, bitkisel ve hayvansal yağlar, tel ve kablolar, metal yapı malzemeleri, boya gibi kimyasal maddeler önemli bir yer tutmaktadır. Şehrin dış ticaret yaptığı ülkeler ise Irak, Çin, Suudi Arabistan, Libya ve Hindistan’dır.

–

–

Diyarbakır Şehrinde Kurulabilecek Bazı İşler

• Girişimcilerin Diyarbakır şehrinde dut, üzüm, kırmızı mercimek gibi talebin ve üretimin yüksek olduğu ürünleri üreterek gelir elde etmesi mümkündür. Aynı zamanda buğday üretimi yaparak unlu mamulleri üretmesi mümkündür.
• Girişimcilerin şehirde ceviz ve badem üreterek iç ticaret yoluyla gelir elde etmesi mümkündür.
• Diyarbakır şehrinde gıda sanayisinin gelişmiş olması girişimcilere ambalajlama, paketleme ve etiketle faaliyetlerinde bulunarak gelir elde etme imkânı sağlamaktadır.
• Şehirde hayvancılık faaliyetleri için potansiyelin bulunması rağmen faaliyetlerin yeterli olmaması girişimcilerin küçükbaş ve büyükbaş hayvancılık yaparak kırmızı et üretimi, süt ve süt ürünlerini üretmesi, deri ve yün üretmesi mümkündür.
• Şehirde girişimcilerin tavukçuluk ve arıcılık yaparak yumurta üretimi yapması, bal ve bal mumu üretimi yapması mümkündür.
• Diyarbakır şehrinde pamuk üretimi yapılması girişimcilerin pamuk üreterek gelir elde etmesine imkân sağlamaktadır. Tekstil alanında bulunan işletmelere pamuğu hammadde olarak girişimcilerin satması mümkündür. Aynı zamanda pamuk ipliği üretimi, iplik ve kumaş boyama, örme ve dokuma kumaş üretimi yaparak girişimcilerin gelir elde etmesi mümkündür.
• Diyarbakır şehrinde tekstil faaliyetlerinin gelişmiş olması girişimcilere ipek böceği yetiştirme faaliyetlerinde bulunulması için fırsat sağlamaktadır. İpek böceği yetiştiriciliği yapan girişimcilerin ipek kozası üretmesi ve tekstil işletmelerine hammadde sağlaması mümkündür.
• Şehirde fosfat madeni ocak işletmeciliği alanında faaliyet göstererek gelir elde etmesi mümkündür.
• Diyarbakır şehrinde kimyasal maddelerin üretimi, elektrik malzemelerinin üretimi ve tarım makinelerinin üretimini yaparak gelir elde etmesi mümkündür.
• Şehirde girişimcilerin baharat yetiştiriciliği yaparak baharat üretiminde bulunması mümkündür.
• Şehirde makarna üretimi yapılması mümkündür.