Her işletme, dönem dönem denetim sürecinden geçmektedir. Bu denetimlerin amacı, işletme içindeki finansal durumları ve nakit akışları da dâhil olmak üzere, tüm faaliyetlerinin denetlenip, yasalara uygunluğuna bakılmaktadır.
Finansal açıdan denetim ise, işletmenin finans durumu ve nakit akışının, denetçiler tarafından denetlenip rapor düzenlenmesi şeklinde olmaktadır.
İşletme Denetimi ve Kontrolünü Yapmak
İçindekiler
İşletme Denetiminde Tarafların Sorumlulukları
İşletme yöneticilerinin sorumluluğu, işletmeye ait tüm finansal işlemlerin muhasebe ilke ve standartları, yasal gereklilikler ve düzenlemelere uygun kayıt edilmesi ile finansal tablolarda sunulmasıdır.
Denetçinin sorumluluğu ise; yönetim tarafından hazırlanan bu finansal tabloların gerekli detaylı incelemesini yaparak, hile ve hatadan kaynaklanan önemli yanlışlıklar olmadığı konusunda güvence sağlayacak şekilde denetimi planlamak, yapmak ve görüş bildiren raporunu pay ve hisse sahiplerine sunmaktan ibarettir.
İşletme Denetim Sürecinin Aşamaları
Denetçi olan kişi, gerekli denetlemeler sonucunda yeterli ve uygun kanıt toplamak için uygun bir denetim stratejisi ve metodu uygulamalıdır. Bu metod ve stratejiler, denetim standardı ve yazınında, planlı ve disiplinli yaklaşımı ifade etmektedir.
Denetimi Planlı Yürütmenin Nedenleri
- Denetim maliyetlerini makul seviyede tutabilmek
- Koşullara uygun yeterli kanıt elde etmek
- Müşterilere sorun yaratacak yanlış anlamaları önlemek
Finansal tabloların denetim süreci, müşterinin kabulü ile başlayan, genel denetim stratejisi çerçevesindeki program ve plan dâhilinde yürütülen ve raporlama ile sonuçlanan süreçten ibarettir. Denetim süreci genel olarak şu evrelerden oluşmaktadır.
- Ön araştırma yapmak müşterinin kabulü ile genel denetim stratejisinin ve planının oluşturulması
- Kontrol testleri ile tözel testlerinin uygulanması
- Analitik inceleme yöntemlerinin uygulanarak, bakiyelerin detaylı test edilmesi
- Denetim çalışmasının tamamlanması ve denetim raporunun hazırlanması evrelerinden oluşmaktadır
Denetim çalışmalarında plan ve tasarı aşamasında şu konular kritik öneme sahiptir.
- Müşterinin kabulü ve ön planlama yapılması
- Müşteri işletmenin ve iş kolunun anlaşılması
- İşletme riskini değerlendirmek
- Analitik incelemeler yoluyla ön incelemeler yapılması
- Önemliliğin belirlenmesi, doğal risk ve kabul edilebilir denetim riski değerlendirilmesi
- İç kontrollerin anlaşılması ve kontrol riskinin değerlendirilmesi
- Hile riskinin değerlendirilmesi için bilgi toplanması
- Genel denetim planı ve denetim programının oluşturulması
İşletme Denetim Süreçlerinin İşleyişi ve İç Kontrol
Denetim süreci, denetim talebinde bulunan müşterinin kabulü ile başlayan ve rapor düzenlenmesiyle oluşan eylemlerden oluşmaktadır. Denetimin üç evresi bulunmaktadır.
Müşterinin Kabulü Ve Ön Planlama Yapmak
Denetim çalışmaları, denetim talebinde bulunan müşterinin, denetim şirketinden teklif alması ile başlamaktadır. Müşteriler, SPK’ dan onay almış ve yine SPK’nın tebliğlerle ilan ettiği listede adı yazılı denetim şirketlerine başvuru yapmak durumundadırlar. Teklif verme ve teklif kabulü aşamaları geçildikten sonra, standartlar dâhilinde bir yazılı sözleşme hazırlanarak imzalanır. Ancak uluslar arası standartlar uyarınca işin kabulünden evvel, müşteri hakkında ön araştırma yapılması zorunludur.
Denetim şirketi seçilirken, müşterilerin denetim şirketinin deneyimli olması, kendilerine sunacakları imkânları ve uzmanlıklarını dikkate almaları gerekmektedir.
Ön Araştırma, Müşterinin Kabulü ve Ön Planlama
Denetim şirketleri, müşterinin teklifini kabulden önce, müşteri hakkında detaylı bir araştırma yapmak zorundadır. Bu araştırma sonucu ortaya çıkan veriler, müşteri hakkında önemli bilgi sağlayarak anlaşma yapılması ve zorunlu genel stratejilerin belirlenmesini kolaylaştırmaktadır.
- İşletmenin örgüt yapısı, yabancı ülkedeki faaliyetleri, denetim görevinin kapsamı, işletmenin faaliyet birimleri, gelecek olan iş yükü, denetim şirketinin kapasitesi ve iş yükünün tutarlılığı
- Firmanın uygulamaları, müşteri ve satıcılarla olan ilişkileri, kamuya yansımış önemli olan devam eden ya da sonuçlanan davalar ve firmanın etik kodları
- Firmanın finansal durumu, başarısı, hızlı ve istikrarlı büyüyüp büyümediği ve firmanın kuruluş ve gelişme süreci
- Önceki denetim firması ile ilişkileri, daha önceden firma için hazırlanan denetim & değerlendirme raporları
- Müşterinin piyasadaki itibarı, vergi, SGK ve kredi ve benzeri kurumlarla ilişkilerinin firma ve ortaklar açısından durumu
Ortak baş denetçi, şu üç maddedeki hususları dikkate alarak müşterinin kabul edilmesi, ilişkinin devamı, denetimlerle ilgili gereken usul ve esasların izlendiğinden emin olmak ve ulaşılan sonuçları yazılı hale getirmek durumundadır. İşletmelerde Pazarlama Denetimi Yapılması İçin Nedenler
- İşletme yönetiminde yönetimde olan kişiler, ana ortaklar ve yönetimde etkili olan kişilerin dürüstlüğü
- Denetim ekibinin yeterli zaman ve kaynağa sahip olup olmadığı ve ekibin iş bakımından yeterliliği
- Denetim kuruluşu ile ekibin etik ilkelere uyup uymadığı
Müşteriyle Sözleşme İmzalanması
Ön çalışmalar tamamlandıktan ve gerekli tüm araştırmalar yapıldıktan sonra, denetim şirketi, bir risk değerlendirmesi yaparak denetim sözleşmesi yani yazılı bir anlaşma yapar. Ya da denetim firması aynı şirketin denetimini daha önceden yapmışsa sözleşmenin devamına karar verilebilir. Sözleşme nitelikleri, uluslar arası denetim standartlarına uyumlu hazırlanmaktadır.
Denetim sözleşmesinde, denetim görevinin kabul edildiği, denetimin amacı ve kapsamı, denetçinin ve müşterinin birbirlerine karşı olan sorumlulukları ve denetim sonucunda müşteriye verilecek raporun türüne dair hükümleri kapsamaktadır.
Tavsiye Edilen İçerikler
