Marka Nedir?
Bir ürün ya da bir hizmetin tanıtılması, rakiplerinden ayrılması, farklılaştırılmasını sağlayan logo, tasarım, isim gibi kavramların birleşmesi ile marka kavramı ortaya çıkmaktadır. Marka içinde somut ve soyut kavramları barındırır.
Marka kavramı bir işletmeyi, ürünü ve hizmeti temsil eder. Marka kavramı sözlükte ‘tanınmış ürün, saygın kişi’ olarak açıklanır. Markanızın bilinirliği, güvenirliği satış hacminizi arttırmak için oldukça önemlidir. Markanızı oluştururken tüketicilerin ne istediğini bilmeniz sizin için önemlidir.
Markanın Bileşenleri
Marka kavramı içinde oldukça kavram barındırır ve pek çok kavramın birleşimiyle oluşmaktadır. Bunlar; marka farkındalığı, marka bilinirliği, marka çağrışımları, marka sadakati, marka imajı, marka kişiliği, marka değeri ve marka kimliğidir. Marka kavramını anlayabilmek için içinde barındırdığı kavramların tanımlanması gerekir.
Marka Farkındalığı; hedef kitlenizdeki müşterilerin ürün ve hizmetinizden ne kadar haberdar olduğu, zihninde izlerin olup olmamasıdır. Burada pozitif farkındalık yaratmak markanız için önemlidir. Marka farkındalığı tüketicilerin karar verme aşamasında büyük etkiye sahiptir. Burada yaratacağınız farkındalık rakiplerinizden sizi bir adım öne çıkarabilir.
Marka Bilinirliği; hedef kitlenizin markanızı ne kadar iyi bildiğini, ne kadar aşina olduğunu temsil eder. Marka bilinirliği yüksek olan markalara ‘moda’, ‘popüler’ ve ‘trend’ denir. Pazara giriş aşamasında ürün tanıtımı yaparken marka bilincini oluşturabilmesi önemlidir. Marka bilinirliğinizin yüksek olması hedef kilenizin güvenini arttırır ve marka değeri oluşturmanıza yardımcı olur.
Marka Çağrışımı; hedef kitlenizin markanız ile ilgili olumlu ve olumsuz tüm değerlendirmeleri marka çağrışımını oluşturur. Burada olumlu çağrışımlarınızı arttırmak ve olumsuz çağrışımlarınızı olumluya çevirmeniz gerekmektedir.
Marka Sadakati; müşterilerinizin markanız için kendini adaması, sürekli alışveriş yapması marka sadakatini oluşturur. Müşterilerin satın aldığı üründe fiyat ya da diğer faktörler önemli değildir. Bu faktörleri önemsemeden sürekli markaya ait ürünü veya hizmeti talep ederler. Markaya duyulan güven marka sadakati oluşturmakta en önemli etkendir. Markanın ürüne koyduğu fiyat her ne olursa olsun marka sadakati oluşmuş müşteri o ürünün ona sağlayacağı faydayı bilir ve alır.
Marka İmajı; hedef kitlenizde ürün veya hizmetin fonksiyonlarındaki farklılıkları değil, psikolojik olarak yarattığı farklılıkları ifade eder. İmaj, markanın tüketiciler tarafından algılanma biçimidir. Marka imajınız tüketicinin sizi nasıl algılaması gerektiğini gösterir. Marka imajı oluşturabilmek için kendinize ait bir konseptiniz olmalı. Nasıl Marka Olunur?
Marka Kişiliği; marka kişiliği kavramı bireylere ait özelliklerin markaya aktarılmasıyla oluşur. Markanız insan olsaydı nasıl olurdu sorusundan yola çıkarak oluşturulmuş bir kavramdır. Bu sayede diğer markalarla birbirine benzeyen özelliklerden farklılaşma yoluna gidilmiştir. Müşterileriniz ile ilişkinizi farklılaştırmaktadır. Bu yüzden marka kişiliği yaratılırken hedef kitleniz sahip olduğu özellikleri bilmeniz gerekir. İnsanlar kendine benzeyen kişilerle nasıl yakın ilişkiler kuruyorsa marka kişiliğiniz sayesinde sizin markanızla da yakın ilişkiler kurması mümkündür. Müşterileriniz ile uyumlu olan marka kişiliği aynı zamanda kurumunuzun ilkeleriyle de uyumlu olmalıdır.
Marka kimliği; markanızı tanımlayan görsellerin oluşturduğu bir kavramdır. Markanızın amblemi, logosu, renkleri, ambalajları, tasarımları ve sloganları markanızın kimliğini oluşturan bir bütündür. Marka kimliği markanızı müşterilerinize tanıtan ilk unsurdur. Bu nedenle oldukça önemlidir. Güçlü marka kimliği prestijini arttırır. Müşterileriniz ile bağ kurmanızı sağlar.
Marka değeri; markanın gelecekte sağlayacağı bütün finansal gelirlerin bugünkü değerini açıklar. Markanın adıyla, simgesiyle, logosuyla müşterilerine ürün veya hizmet yoluyla sağlanan değeri arttıran veya azaltan aktifler ve taahhütlerdir.
Marka iletişimi; iletişim olmadan marka olmak olanaksızdır. Pek çok marka günümüzde kendi iletişim kanalını oluşturmaktadır. Müşteriniz ile doğru ve etkin iletişim kurmanız müşterinizin güvenini ve cesaretini arttırmanızı sağlar.
Marka Kavramını Geliştirmek
Mark kavramının ortaya çıkışı 19. yüzyıla kadar uzanıyor. Amerika’da yaşayan çiftçilerin hayvanlarını diğerlerinden ayırmak adına damgalaması ile oluşuyor. Böylece ortak alanlarda diğer çiftçiler ile hayvanları karışmamış oluyor. Bir süre sonra sağlıklı ve et yağ oranı iyi olan hayvanlara alıcılar diğer hayvanlara kıyasla daha fazla para vermeye başlıyor. Burada damgalama ile farklılaştırma yoluna gidildiği ve ürünün fiyatının artmasıyla marka kavramının temellerinin atıldığı düşünülüyor. Ama markayı daha eskilerle açıklayanlar da var. M.Ö. 2. yüzyılda Antik Yunanistan’da zeytinyağı üreten üreticilerin zeytinyağlarını sunarken özel seramikler oluşturarak rakiplerinden farklılaşma yoluna gittikleri ve ilk markalaşma çalışmalarının yapıldığı düşünülmektedir.
Modern anlamda markanın doğuşu ise sanayi devriminden sonra Amerika’da bulunan işletmelerin seri üretim yapmasıyla başlamıştır. Oldukça fazla üretilen ürünlerin geniş pazarlara ve geniş alıcı kitlesine sunulması gerekiyordu. Yerel pazarlarda ürünlerin üreticileri bulunuyordu ve müşteriler bildikleri, güvendikleri satıcıları tercih ediyordu. Seri üretim yapan firmalar ürünlerini ambalajlı jenerik ürünler olarak sunuyordu. Bu sebeple yerel pazarda şansları olmadıklarına inanıyordu üreticiler. Güvenilirlik ve tanınırlık sunmayan üreticiler markalaşma yoluyla güven ve tanınırlık elde etme yoluna girdiler. Öncelikle ambalajlı ürünlerle marka isimleri ve basın reklamlarıyla tanıtımlarını yapmaya başladılar.
1920 yılında James Walter Thompson markalamamanın tanımını içeren bir açıklamayı basın yoluyla yayınladı. Markalamanın ilk profesyonel açıklaması olarak sayılan bu açıklamada markanın slogan, maskot ve cıngılı olması gerektiğini söyleyen ve tüketici ilişkilerini güçlendirmeyi tavsiye eden açıklama modern anlamda markalaşmanın temellerini attı. Firmalar bu sayede tüketicilerle psikolojik ve sosyolojik ilişki kurmaları gerektiğinin farkına vardılar.
Marka kişiliğini yaratılması çalışmaları 1950 yıllarında Amerika’da yayınlanmaya başladı. David Ogilvy ve Hathaway Shirts reklamcılık dünyasında korsan bantlı karakter ile markaya kişilik katarak satış hacimlerini arttırdı. Satışlardaki hacim artışını gören diğer firmaların pazarlama ve iletişim uzmanları kendi markaları içinde marka kişiliği oluşturma yoluna girdiler.
Marka Değeri
Marka değeri kavramının ortaya çıkması 1980 yıllarında tüketicilerin ürün değil marka aldığının fark edilmesiyle başladı. Tüketicilerin bu davranışı marka değeri kavramının oluşmasına yol açtı. 1988 yılında Phillip Morris’in, Kraft’ı hisse değerinden 6 kat fazlaya satın aldı.
Tavsiye Edilen İçerikler
