Mükemmeliyetçilik Ne Demek?
İçindekiler
Mükemmeliyetçilik kavramının tanımı pek çok şekilde yapılmıştır. Mükemmeliyetçiliğin en genel tanımı bir kişinin kendisine çok yüksek beklenti koyması ve beklentilerine ulaşabilmek için kendisine çok fazla yüklenmesi şeklindedir. Bu özelliklere sahip kişiler hem iş hayatında hem de gündelik hayatınızda karşınıza çıkabilir. Mükemmeliyetçi kişiler fazla detaylarla iş hayatınızı ve gündelik hayatınızı zora sokabilir. Bu kişiler kusursuz olmak isterler ve kusursuz olabilmek için her şeyi yaparlar. Bu durum mükemmeliyetçi kişilerin hem kendisine hem de çevresine zarar veren bir durumdur.
Mükemmeliyetçiliğin sadece bir boyutu yoktur. Mükemmeliyetçilik karşınıza iki şekilde çıkabilir. Bunlar; kendine odaklı mükemmeliyetçilik ve başkaları odaklı mükemmeliyetçiliktir.
- Kendine odaklı mükemmeliyetçilik
Mükemmeliyetçiliğin bu boyutu kişinin kendinden çok fazla beklentisi olduğu durumu ifade eder. Bu durumda kişiler gerçeğe uygun olmayan hedefler belirler, hata yapmaktan korkar, kararsızlık yaşar ve kendisine olan saygısını düşürür. Mükemmeliyetçiliğin boyutu her ne olursa olsun psikolojik sorunlar yaşayabilir.
- Başkaları odaklı mükemmeliyetçilik
Başkalarının kişiden çok fazla beklentileri olması durumu başkaları odaklı mükemmeliyetçilik durumunu ifade eder. Bu durumda kişiler durmadan eleştiri alabilirler. Çevrelerinin onlardan beklentilerinin çok yüksek olması nedeniyle hatalarına aşırı dikkat ederler, davranışlarından şüphe duyarlar.
Başkaları odaklı mükemmeliyetçiğin 6 boyutu vardır. Bu boyutlar; hatalara aşırı dikkat etme, yüksek olan kişisel hedefler, kişinin davranışlarından şüphe duyması, ailenin yüksek beklentisi ve ailenin yüksek eleştirileri. Bu boyutlara maruz kalan kişilerin psikolojik olarak pek çok hastalığa yakalanması mümkündür.
Mükemmeliyetçi İnsanların Özellikleri Nelerdir?
Mükemmeliyetçi kişilerin sadece kendilerine değil etrafındaki kişilerede zarar vermesi mümkündür. Bu nedenle mükemmeliyetçi kişilerin kendilerini fark ederek bu durumu aşmaya çalışmaları gerekmektedir.
Mükemmeliyetçi kişilerin özellikleri şu şekilde olabilir;
- Hata yaptığızaman kendilerine aşırı yüklenirler.
- Bir başarısızlık durumunda kendilerini değersiz hissederler.
- Başarılarına değil başarısızlıklarına odaklanırlar.
- Mükemmeliyetçi kişiler kendilerini yeterince iyi olmadığını düşünürler.
- Bütün işleri en iyi şekilde yapmaları gerektiğini düşünürler.
- Sorumluluğunda olan işlerin en iyisini yapmaya çalışırken zaman problemi yaşarlar.
- Başardıklarıyla tatmin olmazlar.
- Mükemmeliyetçi kişiler için doğru ve yanlış, başarı ve başarısızlık, iyi ve kötü kavramları çok önemlidir. Bu nedenle tüm olayları bu şekilde görmeye eğilimlidirler.
- Ekstrem davranışlar sergilerler.
- Çalıştıkları kişilere ya da hayatlarında olan insanlara güvenmezler.
- Kendilerinden ve başkalarından çok beklentileri vardır.
- Etrafındaki kişileri sürekli olarak yönlendirmeye çalışırlar.
- Mükemmeliyetçi kişilerin başkaları tarafından övülmeye ihtiyaçları vardır. Yalnızca böyle bir övülme durumunda kendilerini başarılı hissedebilirler.
- Mükemmeliyetçi kişiler yapacakları işlerin eğer mükemmele ulaşmayacağını düşünüyorsa işleri yapmazlar veya işleri yapmayı geciktirirler.
Mükemmeliyetçi kişilerin özelliklerinden bazıları herkeste bulunabilir. Ancak bu durum sizin mükemmeliyetçi olduğunuz anlamına gelmez. Mükemmeliyetçi kişiler bu özelliklerini hayatlarında yaşam tarzı haline getirmiştir.
Mükemmeliyetçi Kişilerin Davranışları
Mükemmeliyetçi kişilerin düşünceleri ve sahip oldukları kişisel özellikler davranışlarına yansır. Bu nedenle bu davranışları sergileyen kişiler mükemmeliyetçidirler.
- Sürekli olarak denetlerler
- Sürekli olarak onay alırlar
- Yaptıkları işi tekrar ederler
- Bitirdikleri işi sürekli olarak düzeltirler
- Her şey için aşırı plan yaparlar
- Hayatlarındaki her şeyi sıraya koyarlar
- Karar verirken zorlanırlar
- İşlerini ertelemeye meyillidirler
- İşlerinden kaçınmaya çalışırlar
- Çevresindeki insanları değiştirmeye çalışırlar
Mükemmeliyetçilik Nasıl Yenilir?
Mükemmeliyetçiliği yenmek için kendinizle savaşmanız gerekebilir. Yinede hayatınızındaki olumsuz sonuçlardan kurtulmanız ve psikolojik olan hasarlardan kurtulabilmeniz için mükemmeliyetçiliği yenmeniz gerekir.
Bu durumda şu adımları uygulayabilirsiniz;
- Kendinizinden beklediğiniz aşırı olan beklentilerin hayatınıza ne gibi olumsuzluklar kattığını anlamaya çalışın. Daha önce başınıza gelen olaylarla olumsuzlukları bulabilirsiniz. Yaşadığınız olumsuzlukların nedeninin mükemmele ulaşmak için yaptıklarınız ve davranışlarınız olduğunu kabul etmeniz gerekir. Davranışlarınızı ve olumsuz sonuçlarını görmeniz sizin kendinizi frenlenmenize yardımcı olabilir.
- Kendinize belirlediğiniz hedef ve amaçları gözden geçirmeniz gerekir. Hedeflerinizi gözden geçirmeniz hedeflerinizin ne derecede gerçekçi olduğunu anlamanıza yardımcı olacaktır. Gerçekçi olmayan hedeflerinizi değiştirmek ve daha gerçekçi hale getirmeniz size yardımcı olacaktır. Bu adımda kendinizi objektif olarak değerlendirmeniz gerekir. Bu nedenle kendiniİ objektif olarak değerlendiremiyorsanız sizi tanıyan birinden size yardımcı olmasını isteyebilirsiniz.
- Hatalarınızı kabul etmeye çalışmalısınız. Her insanın hata yapabileceğini, hata yapmanın her insanı geliştirdiğini kabul etmelisiniz. Bu nedenle hata yaptığınız zaman kendinize yüklenmek yerine hatalarınızdan ders çıkartmalısınız. Yaptığınız hataların size neler öğrettiğini bulmalısınız.
- Size yönlendirilen eleştirilerle nasıl başa çıkabileceğinizi belirleyin. Size yönlendirilen eleştirilerin neden olduğunu anlamaya çalışın. Mükemmeliyetçi kişiler eleştirileri saldırı kabul ederler ve aşırı tepki verirler. Bu nedenle eleştirilerin neden yapıldığını ve haklı olup olmadıklarını anlamaya çalışın.
- Başardığınız işleri ve başarısızlıklarınızı listeleyin. Böylece başardığınız işlere ne kadar az sevindiğinizi ve başarısızlıklarınızı ne kadar büyüttüğünüzü görebilirsiniz. Başarılarınızla gururlanmayı ve başarısızlıklarınızla tekrar denemeyi öğrenmeniz gerekir.
- Her iş için kendinize zaman sınırları koyun. Başladığınız bir iş için ne kadar zaman içinde bitireceğinizi belirleyin ve zaman sonunda o işi bitirin. Eğer bitiremezseniz bile onu şekilde bırakarak diğer işinize geçin ve zaman sınırını tekrar uygulayın. Böylelikle işlerinizi erteleme veya kaçınmaya çalışmanıza engel olacaksınızdır. Aynı zamanda mükemmele ulaşmak için bitiremediğiniz işlerin önüne geçmenize yardımcı olacaktır.
- Mükemmeliyetçi olmaktan vazgeçtiğiniz için değişim için açık ve motivasyon sağlamalısınız. Motivasyon sağlamanız değişim için kararlı olmanız gerekir.
- Karşılaştığınız olaylara sonuç odaklı değil süreç odaklı bakmalısınız. Bu sayede başarılı olmak veya başarısız olmak için değil işinizi tamamlamak için çalışırsınız. Süreç odaklı olduğunu süre boyunca kendinize küçük hedefler belirleyerek küçük hedeflerinizi gerçekleştirerek süreci yönetmeniz daha kolay olacaktır.
- Bir işi yaparken kendinizi başarısız ve yetersiz hissediyorsanız kendinizi ifade etmeye çalışmalısınız.
Mükemmeliyetçiliğin Nedenleri Nelerdir?
Mükemmeliyetçi kişilerin doğuştan bu durumda olmadıklarını bilmek gerekir. Mükemmeliyetçiliğin altında olan sebepler şu şekilde sıralanabilir;
- Sosyal Beklenti
İnsanların küçüklük zamanlarında sevilme, takdir görme, onaylanma ve kabul edilme ihtiyaçlarının yalnızca başarılı olma durumlarında gerçekleşmesinde yalnızca başarılı olunca sevileceğini düşünür. Bu durumu yaşayan çocuklar eleştirilere karşı daha kırılgan ve başarıya karşı daha çok istekli olurlar ve başarmak için ellerinden gelen en mükemmel olanı yapmaya çalışırlar.
- Sosyal Öğrenme
Sosyal öğrenme kavramı aile içinde mükemmeliyetçi olan kişilerin çocuklarının onları taklit etmesi durumunda geçerlidir. Mükemmeliyetçi olarak büyütülen çocuklar ailesinden gördükleri gibi mükemmel olmaya çalışırlar.
- Sosyal Tepki
Küçüklük döneminde karmaşık olaylar yaşayan ve bir karmaşının içinde büyüyen çocuklar ilerki yaşlarında mükemmeliyetçi olmaya daha eğilimli olan kişilerdir. Bu durum çocukların savunma mekanizmalarının devreye girmesiyle oluşur.
Mükemmeliyetçi Kişilere Karşı Neler Yapabilirsiniz?
Mükemmeliyetçi kişilerle toplumun her kesiminde karşılaşabilirsiniz. İş hayatınızda, aile yaşantınızda ve sosyal yaşantınızda karşılaşabileceğiniz mükemmeliyetçi kişilere karşı davranışlarınıza dikkat etmeniz gerekir.
- Karşılaşacağınız mükemmeliyetçi kişilere karşı empati kurarak yaklaşmaya çalışmalısınız. Mükemmeliyetçi kişiler sizin sinirinizi bozabilir ancak onların davranışlarının sebebi yaşadıkları kaygılardır. Bu nedenle mükemmeliyetçi kişilerin kaygılarını anlamaya çalışmak ve hareketlerine sert tepkiler vermemeye çalışmak önemlidir.
- Mükemmeliyetçi olan kişileri teşvik etmeye çalışmalısınız. Kişinin beğendiğiniz özelliklerini ona söyleyerek başarılı olduğunu düşündüğünüz konularla ilgili onları teşvik edebilirsiniz. ‘Sen bunu başarabilirsin’ demeniz bile mükemmeliyetçi kişiler için büyük bir teşvik yoludur. Sadece iş için değil başka konularda da onların yanında olduğunu hissettirmelisiniz. Başarısızlıkları halinde eleştiride bulunmak yerine yeniden denemeye teşvik edebilirsiniz.
Tavsiye Edilen İçerikler
