Özel Tiyatro Kurmak
İçindekiler
Sanat Alanında İş Kurmak
Tiyatro… Tarihi her ne kadar Eski Yunan şarap tanrısı Dionysos’a şükran gösterisi olarak düzenlenen törenlere dayandırılsa da, aslında tiyatronun tarihi daha eski bir geçmişe sahiptir. İ.Ö 40-10 Bin öncesinden kalma mağara resimlerinde, yüzlerine ve ellerine hayvan postu geçirmiş insanların yaptığı ritmik hareketler ile birlikte görülen kostüm ve maske betimlemesi, tiyatronun daha eskiye dayandığının en belirgin kanıtıdır.
Bu kadar köklü bir geçmişe sahip olan bu sanat, son dönemlerde devlet tarafından yapılan desteklerin artırılması ve hatta Tiyatro Kooperatifinin kurulması ile girişimciler tarafından da mercek altına alınmıştır. Günümüzde tiyatrolar önündeki engellerin kaldırılmasına yönelik faaliyetlerin artırılması sayesinde, özel tiyatrolar ivme kazanmaya başladı. Elbette tiyatroya sanatçı gözünden bakmak ayrı, girişimci gözüyle bakmak ayrı bir durumdur, fakat ikisinde de ortak noktası: başarma tutkusudur. İşte bu amaca ulaşmak için de kilit nokta; izleyicileri aynı frekansta toplamaktır.
Bu yazımızda tiyatro ile bir gönül bağı olsun ya da olmasın özel bir tiyatro sahnesi açmak isteyen girişimciler için tiyatro nedir, nasıl açılır ve başarılı olmak için nelere dikkat etmek gerekir? Bu konularda bilgiler sunmaya çalışacağız.
Tiyatro Nedir?
Tiyatro seyirciler önünde canlı olarak sahne alınarak yapılan bir gösteri sanatıdır ve bu sanat türünde gösterime alınan edebi ürünler doğal olarak sergilenir. Hem göze hem kulağa hitap eden bu sanat türünde söz ve hareketler birbirini tamamlamakta, yazılan edebi eserler kişiler ve dekorlar yardımıyla sahnelenmektedir. Tiyatro kelime anlamı olarak, sahne eserlerinin oynandığı bina, sahne eserlerini oynama sanatı ve sahne eseri anlamlarına gelir. Yapı itibari ile bakıldığında günlük hayattaki olayları seyircilerine göstermek amacıyla yazılan bu eserler, oyuncu ile seyircinin bütünleştiği hayata en yakın ve canlı sanatların başında gelmektedir.
Tiyatro kelimesi Fransızca piyes, dilimizde temaşa sanatı olarak bilinmekle birlikte olayları yaşayanların veya gösterenlerin ağzından anlatır. Jest ve mimiklerin çok önemli olması, yazılı metnin taklit yapılarak anlatılması ve konuya uygun dekor kullanılması sayesinde ise izleyicisine gerçeklik duygusunu üst seviyelerde sunabilmektedir.
Bu sanatta, tiyatro eserlerdeki kişi betimlemelerinin yapılabilmesi için kostüm çok önemli bir unsurdur. Konularına göre modern tiyatrolar trajedi, dram ve komedi olarak ayrılırken, geleneksel Türk tiyatrosu da Orta oyun, Meddalı, Köy seyirlik ve Karagöz olarak türlere ayrılmaktadır. İlk Türk tiyatro eseri olarak 1859 Şinasi tarafından yazılan Şair Evlenmesi, tek perdelik olarak sahnelenmiştir.
Şimdi tiyatro hakkında kısa bir bilgi verdikten sonra girişimcilik açısından ne ifade ettiğine beraberce bir göz atalım.
Özel Tiyatro Nasıl Açılır?
Özel tiyatro açmayı tercih eden girişimcilerin elbette bu sektörü çok iyi bir şekilde analiz etmesi gerekir. Ve bu işi yürütürken hem sanatsal hem de işletmecilik yanını düşünmek şarttır. Her iş kurma sürecinde olduğu gibi tiyatro salonu açarken de hayati önem taşıyan noktalara dikkat edilmesi önemlidir. Girişimci olarak bir iş girişiminde başarılı olmanın ilk şartı elbette doğru kişilerle çalışmak ve doğru stratejileri uygulamaktır.
İşte tiyatro açmanın temel adımları;
Tiyatro Açma Aşamaları
İş Planı hazırlamak
Öncelikle hedeflenen kitlenin demografik yapısına bağlı olarak ne tür bir şov yapılacak, rakipleri kimler belirlemek gerekirken açılacak bu tiyatro salonunu eşsiz kalacak özelliklerin de tespit edilmesi lazımdır. Bunların yer aldığı başarılı bir iş planı, her iş başlangıcında olduğu gibi tiyatro açarken de çok önemlidir. Açılacak olan tiyatro salonunu rakiplerinden ayıracak hangi özellikler olduğu belirlenmeli ve bu doğrultuda hedef tanımlaması yapılmalıdır. Sergilenecek olan oyunların yerel yazarlara mı ait olacağı ya da klasik oyunlara mı yer verileceği konusunda karar verdikten sonra, bu hedefin seyircilerin beklentilerini karşılamak için nasıl sahneleneceği konusunda detaylandırmaya girilmelidir.
İsim bulmak ve tescil ettirmek
Tiyatro açarken, açılacak olan özel tiyatronun repertuarını, profesyonelliğini yansıtacak ve hedef kitleye hitap edecek bir isim bulmak önemlidir. Ve bu ismin seçilerek, diğer özel tiyatrolara isimlerine benzememesine ve daha önce tescilli alınan bir isim olmamasına dikkat etmek gerekir. Eğer boşta bir isim ise harçlarının ödenerek, iş lisansı alınmalı ve isim tescilletilmelidir. Bundan sonrası da tiyatro salonuna tüzel bir kimlik kazandırmak yani resmi açılışını yapmak olmalıdır.
Kaynak belirleme ve temini
Bir işletme açarken, her girişimde olduğu gibi önemli konulardan biri de girişim sermayesidir. Tiyatro müşteri kazanana, tanınıp müşteri sirkülasyonunu sağlayana kadar giderlerini karşılayacak bir kaynak bulmak şattır. Girişimde bulunacak kişi ya da kişilerin şahsi varlıkları yanında, Kültür ve Turizm Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığının özel tiyatrolara verdiği devlet teşviklerini de gözden geçirmek gerekir. Son yıllarda açılan ve 2019-20 sanat sezonunda desteklere başvuran özel tiyatro sayıları göz önüne alındığında özel tiyatro girişimine artan ilgi gözlemlenebilir. Destek almak için başvuranların sayısı 385 tiyatrodur.
Tiyatronun tanıtımını yapmak
Tiyatronun açılış ve isim tescili işlemlerini gerçekleştirdikten sonra hemen bir web sitesi hazırlattırılmalıdır. Yapılacak gösterilerin sunumlarının yapıldığı, oyuncuların tanıtımlarının yayınlandığı ve bilet bilgilerine ulaşımlarının sağlandığı bu siteyle beraber sosyal medyada hesaplar açılarak reklam ve pazarlama çalışmalarına hemen başlanmalıdır. Site hazırlanırken online bilet satılacak şekilde dizayn edilmesi de önemli bir konudur.
Ekibi kurmak ve yönetim
Tiyatro işi bir ekip işidir. Hedeflenen amaca sahip çalışanlardan oluşan bir kadro oluşturmak, başarıda önemli bir unsurdur. Aktörler, diğer tiyatro çalışanları, avukat, muhasebeci, pazarlama, halkla ilişkiler, tasarımcılardan oluşan tiyatro ekibinden, kimlerin yönetimde yer alacağı belirlenerek, hemen bir yönetim kurulu toplantısı yapılmalı ve tiyatronun başarılı olması ve ileriye gitmesi için gereken stratejiler belirlenmelidir.
Bütçe belirlenmesi ve ekipman
Her işletmede olduğu gibi açılan tiyatro ekibinin de bir bütçesinin olması şarttır. Yapılacak çalışmalar, rutin bakım onarım, temizlik ve personel giderleri dahil nasıl karşılanacağını belirlenerek mevcut kaynaklar gözden geçirilmelidir. Bunun yanında salonun kirası, sigortası ve gereken ekipmanların bazılarının kiralanması ve şayet yayınlamış oyunlar sergilenecekse telif ücretlerinin ödemeleri de unutulmamalıdır. Ve ses ve Işık sistemleri, kostümler, bazı sahne eşyalarının satın alınması gerekirken bazı da kiralama yoluyla temin edilebilir. Açık Hava Araba Sineması İşi Yapmak
Oyun seçimi ve gösteri
Yapılan iş planında belirlenen oyunları seçmek için senaryo yazarları ve oyun yazarları ile irtibata geçmek gerekir. Yayıncıların kataloglarından senaryolar okunarak, oynatılmak istenen gösteri konusuna uygun okunup olmadığı, oyun kadrosunun kaç kişi olması gerektiği, oyunun gösteri süresi ne olduğu gibi konularda bilgi edinerek, gerekiyorsa senaristler davet edilerek tanıtım yapmaları istenebilir.
Özel Tiyatro Açmanın Maliyeti
Tiyatro severlerin repertuvarlarının zenginliği sebebiyle özel tiyatrolara olan ilgisi her geçen gün artmaktadır. Bu durumda orta düzeyde bir sermayeye sahip olan girişimcilerin girişim fikri olarak özel tiyatro açmayı değerlendirmelerine neden olmaktadır. Bunun yanında bilet fiyatlarının devlet tiyatrosu fiyatlarına göre çok daha yüksek olmasının nedeni de, özel tiyatroların sahnelenmesinin pahalı olmasından kaynakladığını bilmek gerekir. Tabi ki masraflar bilet fiyatlarına yansımaktadır.
Tiyatronun açma maliyetine de bakıldığında elbette tiyatro açılacak olan semtin kiraları, salonun büyüklüğü, yapılacak dekorasyon ve ekipmanın ne kadar lüks olduğu, hangi ekipmanın kiralık hangisinin satın alınacağına göre değişiklik göstermektedir. Bu unsurlar ışığında 100 ile 750 bin TL arasında özel tiyatro salonu açmak mümkündür. Yatırım tutar aralığının bu kadar geniş olmasının sebebi; şehir, bölge, yapı büyüklüğü, işyeri satın alma-kiralama gibi vb. birçok faktör baz alınılarak paylaşılmıştır.
Salon kiralama fiyatlarının kişi kapasitesine göre değiştiğini düşünerek; 40-70 kişilik salon 10.000 TL, 70-200 kişilik salon 15.000 TL, 300-1000 kişilik 10.000-50.000 TL arasında değişiklik gösterdiğine dikkat etmek gerekir.
Bunun yanında maliyet unsurları olan açılış masrafları, personel, kira, ekipman, oyun telif ücretleri, yönetmen, yardımcı yönetmen, kostüm, dekor, reklam, bilet satış komisyonları, prova süresindeki kiralama ücretleri, matbaa – afiş giderleri, dramaturg ücreti gibi giderler açılış maliyetlerine ilave edilmesi gereken giderler arasındadır.
Özel Tiyatro Açmak Karlı mıdır?
Özel tiyatronun bilet fiyatları devlet tiyatro fiyatları yanında çok daha yüksektir. Ortalama 50 TL’den başlayıp 600 TL arasında değişen bilet fiyatlarına rastlanabilmektedir. Başarılı ve tanınmış bir kadro ile beğenilen bir gösteri yapan tiyatro salonlarının fiyatı, her ne kadar yüksek olursa olsun ilgi görmektedir. Karlılığa bakıldığında bu tamamen işletmecinin başarısına, kadroya ve şova gösterilen ilgiye, pazarlamasına ve doluluğunun ne denli sağlandığına bağlı olarak değişebilmektedir. Haftada 3-4 oyun sergileyerek salon kapasitesini full doldurduğunda karlığının yüksek olduğu düşünülebilir.
Özel tiyatro salonu açmak isteyen girişimciler devlet kurum ve özel yatırımcıların desteklerinden faydalanabilecekleri gibi bağış ve yardımlar içinde müracaat ederek talepte bulunabilecekleri çalışmalar yapabilirler.
Özel Tiyatro ile Beraber Yapılacak Diğer İşler
Özel tiyatro açan girişimciler aynı zamanda farklı ek işlerde yaparak karlılıklarını artırabilme imkânını bulabilirler. Mesela tiyatro salonunda verilecek eğitimlerle, tiyatro – oyunculuk eğitimi, diksiyon konuşma eğitimi, beden dili eğitimi, şan ve ritm kursu, ses ve nefes kursu, dans kursu, sahne sanatları kursu, seslendirme-dublaj kursu gibi vb. oyunculuk yeteneğini geliştirmek isteyen kişilere yönelik eğitimlerde verebilirler.
Özel Tiyatro Salonu
Sanat bir tutkudur ve tiyatroda sanat dalları arasında etkileşimi ve canlılığı ile ilgi gören bir daldır. Ve her geçen gün ilginin arttığı gözlenmektedir. Hem bu tutkunun peşinden gitmek hem de bir iş kurmak isteyen girişimciler için özel tiyatro salonu açmak zevkli, mükemmel bir o kadar kazançlı bir seçenek olabilir. Bu tamamen girişimciye bağlıdır çünkü…
William Shakespeare’in dediği gibi; ‘Olmak ya da olmamak, işte bütün mesele bu!”
Tavsiye Edilen İçerikler
