Yatırımcı Arıyorum

Salep Üretimi ve Ticareti Yapmak

Salep Yetiştiriciliği İş Fikri

Kış aylarının vazgeçilmezi olan salep; Almanya, Saylan ve Afganistan gibi ülkelerde de tüketilse de en çok tüketildiği ülkeler Türkiye ve Yunanistan’dır. Aslında Türk kültürüne ait bir içecek olup, Osmanlı döneminde egemenlik altında kalan ülkelere de yayılmış ve tüketimi halen devam etmektedir. Sahlep bitkisi, toplanması zahmetli ve zor olan bir bitkidir.

Salep mi, sahlep mi? Bazı yerlerde salep olarak yazılsa da, bazı yerlerde de sahlep olarak yazılmaktadır. Peki, salep mi yoksa sahlep mi? Öncelikle buna bir açıklık getirelim:

Salep mi? Sahlep mi?

Bazen ikilemde kalabiliyoruz. Acaba salep mi yoksa sahlep mi diye. Biliriz, genelde orkide gibi pek çok çiçek çeşitleri genelde Latince ismiyle söylenirler. Salep kelimesi Latince de Orchis olarak söylenmektedir ki bu kelimenin Türkçe olarak karşılığı salep’tir.

TDK’ya göre de doğru kelime yazılışı: sahlep değil salep’dir.

Salep içeceğinin elde edildiği bitki yabani orkide olup pek çok türü bulunmaktadır. Tüm bu orkide türlerini bir arada söyleyebilmek için de ortak ad olarak Sahlep kullanılır ki, bu da dilimize Arapçada Sahlap’den geçmiştir.

Bu orkide bitkisinden elde edilen toza da salep denmektedir. Yani sahlep, orkide türlerinin genel ismi, salep ise bu orkideden elde edilen toz ve bu tozdan üretilen içeceğin adıdır.

Salep Yetiştiriciliği Yapmak

Kış aylarında içmeye doyamadığımız salep bitkisinin yetiştiriciliği son yıllarda gelişen bir alandır. Salebin elde edildiği orkideler, endemik bitki türlerindendir ve koruma altına alınmıştır. Bu nedenle 1974 yılından beri yurt dışına salep ihraç etmek yasaklanmıştır.

8.yüzyıldan beri Anadolu’da yetişen salep bitkisi, en çok Safranbolu, Karabük, Kastamonu ve Taşköprü ilçesi, Van, Kahramanmaraş, Isparta, Antalya, Muğla ve Muğla’nın Milas ilçesinde yetiştirilmektedir.

Türkiye’de hemen hemen pek çok bölgede ve ilde yetiştirilmesi mümkün olan ve endemik bir bitki olan salep, verdiği tohum ile ciddi bir iş kapısı oluşturuyor. Bu nedenle salep yetiştiriciliği, son yıllarda talep gören karlı tarım fikirleri arasında yer almaktadır. Salep, orkideler ailesine ait olan bitki türüdür. Yumrulu orkidelerden elde edilmektedir. Çiçeklenme döneminde sökülen bitkilerin o yıl oluşmuş olan yavruları toplanır.

Salep Ekimi Nasıl Yapılır?

Salep bitkisini dikmek için en uygun zaman eylül-ekim aylarıdır. Salep ekilirken en önemli maliyet salep yumrusudur. 1 kg salep yumrusu fiyatı yaklaşık 25 TL’dir. Ekilecek alanın büyüklüğüne göre salep yumrusu temin edilmelidir. 1 dekar alana yaklaşık olarak 200 kg salep yumrusu ekilir. 1 dekarlık alanda sadece yumrunun maliyeti 5.000 TL’dir. Diğer maliyetler de dâhil edildiği takdirde, 1 dekarlık alan ortalama 6.000 TL’ye mal olmaktadır.

(belirtilen fiyatlar günümüz şartları ile değişkenlik gösterebilir)

Fakat bu maliyete bakarak gözünüzü korkutmayın. 1 dekarlık alandan 750 kg yumru elde edilir. 200 kg yumruyu tekrar ekmek için ayırdığınızda 550 kg yumru artacaktır. Böylelikle bir sene sonra tekrar ekim yapmak için yumru maliyetiniz olmayacaktır. Elde edilen bu karlılık oranı ülkemizde hiçbir tarım ürününde yoktur.

Salep bitkisi yumrusunu ekmeden önce toprağı hazırlamak gerekir. Salep bitkisi yumrusunu ekmeden önce tarlaya yanmış gübre atılmalıdır. Böylece daha verimli bir sonuç elde edilmektedir. Yumrular ekilirken 5 cm derine gömülmeli ve büyüme noktalarının yukarı gelmesine dikkat edilmelidir.

Salep ekileceği zaman 15–20 cm yüksekliğinde ve 70–80 cm genişliğinde, tarlaya setler oluşturulmalıdır. Bunun sebebi de aşırı yağışlarda salep bitkisinin su altında kalmasını önlemektir.

Salep Hasatı Yapmak

Yumru dikiminden sonra yağmurların başlaması ile beraber, salep bitkilerinin toprak üzerine çıkmaya başladığını göreceksiniz. Salep bitkisi fazla suyu sevmez. Doğal yağışlar bitkinin gelişimi için yeterli olacaktır. Fakat ilkbahar aylarında yağışların olmadığı dönemde tarlanın durumuna göre sulanması gerekebilir.

Salepler baharın gelmesi ile beraber çiçek açmaya başlar. Hasat zamanı sıcaklığa bağlı olduğu için bölgelere göre mart ayında başlar ve haziran ayına kadar hasat tamamlanır. Salebin hasat edilmesi için en az iki kök bulunmalıdır. Salep hasadı makineler ile değil insanlar tarafından tek tek yapılır. Bitkinin kökünde bulunan soğanlardan daha kahverengi ve iri olanlar ana kök olarak bırakılır. Diğer taze yan kökler toplanır.

Salep Orkidesi Nerelerde Yetişir?

Ülkemizde hemen hemen her bölgede yetişmektedir. Ancak salep özellikle kireçli toprakları sevdiği için bazı yörelerde daha çok verim alınmaktadır. Ege Bölgesi’nin kıyı kesimleri, Antalya çevresi ve Batı Karadeniz bölgelerinde, İç Anadolu’da Yozgat civarında, Doğu Anadolu’da ise Van çevresinde salep yetiştiriciliği daha yoğun yapılmaktadır.

Toplanan Salep Ne Yapılır?

Topraktan çıkan salep, bol su ile ovularak yıkanır ve toprağı temizlenir. Temizlenmiş yumrular ya sadece kaynatılıp hiçbir işlem yapılmadan ya da kaynatılıp kurutularak salep ticareti yapanlara satılır. (Kaynatma işlemi yumruların su, ayran veya nadiren süt ile kaynatılması ile gerçekleştirilir. Kaynatmanın amacı yumruların gelişmesini durdurmaktır.)

Kaynatılan yumrular ya doğrudan güneşe serilir ya da bir ipe dizilerek kuruması sağlanır. Yumrular kurutulduktan sonra değirmenlerde ince toz haline getirilir. (Son yıllarda salebi toz haline getirmek için öğütücü makinelerde kullanılmaktadır.) 2600 tane salep yumrusundan ortalama 1 kg toz salep elde edilmektedir.

Salep Ticareti

Kaynatılıp kurutulan salepler çuvallara veya torbalara konularak saklanır. Toptan salep ticareti genelde olarak bu şekilde kuru yumru olarak yapılmaktadır. Kurumuş yumrular toz haline getirildikten sonra da satışa sunulabilir. Toz salepler de alıcılar tarafından dondurma veya sıcak salep yapımında kullanılmaktadır.

Toplanıp işlenilen orkide yumrularının, salep satışında en uygun değerde pazara sunulmasına destek olmak amacıyla 2013 yılında Salep Borsası kurulmuştur. Bu site üzerinden anlık olarak yaş ve kurutulmuş salep yumrularının bölgelere göre fiyat tabloları gösterilmektedir. Aynı zamanda üreticilerin alıp satmak istedikleri ürünlerini buradan pazara sunmaları amaçlanmıştır.

Salepten Ne Kadar Kazanç Elde Edilir?

1 kilo salep elde etmek için, 2600 yumru gerekmektedir. 1 dönüme 150–200 salep yumrusu ekildiğinde buradan ve iyi bakım şartlarında ortalama 600–700 kg arasında verim alınır. 2020 yılında salebin kilo fiyatı ortalama 900 TL’dir. Kuru salebin satış fiyatı ise ortalama 600 TL civarındadır.

Bir dönümden 700 kilo verim aldığınızı hesap edersek;

700 x 900 = 630.000 TL civarı bir ciro elde edilir. Yani görüldüğü üzere biraz zahmetli ve yorucu bir iş olsa da, salep yüksek gelir getiren tarım fırsatlarından biridir.

(belirtilen fiyatlar günümüz şartları ile değişkenlik gösterebilir)

Salep Üretimi İçin Devlet Desteği Var mı?

Salep’e olan talep, üretiminde artmasına yol açtı. Ancak bilinçsiz üretimin önüne geçmek için bu konuda devlet desteği de mevcut. Salep içecek olarak tüketilse de, ilaç sanayi, gıda sanayi ve kozmetik sektöründe de kullanılmaktadır.

Salep üretimi yapan çiftçilere, aşağıda belirttiğimiz illerde faaliyet gösteriliyorsa, bulundukları illerin Tarım Bakanlığı İl Müdürlüklerine başvurmaları halinde, yüzde 50 hibe, yüzde 50 aylık geri ödeme şeklinde destek veriliyor.

Salep üreticileri için devlet desteği devam etmekte. Denizli, Bartın, Bursa, Muğla, Karabük, İzmir, Kastamonu, Samsun, Tunceli ve Uşak illerinde devlet destekleri veriliyor.

Verilen destek tutarı en az 5.000 Euro ve daha büyük çapta üretim yapan işletmeler için de en fazla 250 Bin Euro olarak destek veriliyor. Bu destekten yararlanacak çiftçi sayısı ise 5.000’dir.

Salep üreticiliği yapan çiftçiler, bu desteğin haricinde, sulama sistemlerini son teknolojik sistemlere göre yenilenmesi, bina inşası ve modernleştirilmesi, tarla ve bahçede kullanılan ekipmanların temini, pazarlama tesis ve ekipman temini, depolama, havalandırma ve kurutma sistemleri temini gibi destekler de verilmektedir. Tarım Üretiminde Verimliliği Arttırmak

Ayrıca salep üretimi yapan çiftçilerin; gelir vergisi, gümrük vergisi, kurumlar vergisi, ÖTV ve KDV gibi vergilerden muaf tutulacağı da belirtilmektedir.

Salep Üreticiliğinde Devlet Desteği İçin İstenilen Evraklar

  • Nüfus cüzdanı
  • Salep yetiştirecek kişiye ait ÇKS belgesi
  • Tarım firmasının vergi levhası
  • Kişinin tarım işletmesine ait ticaret sicil gazetesi
  • Çiftçiye ait gelir belgesi

Bu evraklar ile devlet desteği alan illerde faaliyet gösteren çiftçiler, destek alabilmektedir.

Salep Yetiştirmek İçin Nereden İzin Almak Gerekir?

Salep bitkisi tıpkı ters lale bitkisi gibi doğada kendi ortamında yetiştiğinde korumaya alınmış bir bitkidir. Kaçak olarak toplanıp pazarlaması ya da satışı yaptığında, kişi 40 Bin TL para cezasına çarptırılır.

Yasal olarak ekimini yapmak istediğinizde de, üretimin yapılacağı İl Tarım ve Orman Müdürlüklerinden, Tıbbi ve Aromatik Bitki Yetiştiriciliği iznini almanız gerekmektedir. Çiftçiler İçin Kosgeb Desteği Almak

Salep Üretimi ile İlgili Kurslar

Özellikle salep yetiştiriciliği yapılan ve desteklenen illerde, İl Milli Eğitim Müdürlüklerine bağlı kurslarda salep bitkisinin yetiştirilmesi için gereken kurslar verilmektedir.

Bu kurslara gidilerek, yetiştirilmesi zor ve zahmetli salep bitkisinin ekimi, sulanması, çapalanması, nasıl sağlıklı ve kazançlı verim alınacağı gibi konularda eğitim verilmektedir.

Salebin Faydaları Nelerdir?

Salep, tüketildiğinde vücut için faydalı bir içecektir.

  • Kışın içildiğinde vücut ısısını yükseltir
  • Kadınlarda adet halinin düzenlenmesini sağlar
  • Öksürük ve bronşitte etkilidir
  • Zihin gücünü artırır ve kalbi kuvvetlendirir
  • Sinirleri yumuşatır
  • Bağırsak solucanlarını düşürür
  • Kabızlığı giderir, basura karşı etkilidir
  • Cinsel gücü artırır
  • Yağ yakıcıdır
  • Sindirimi kolaylaştırarak şişkinliği giderir
  • İştah açar

Salebin günde 4 kahve fincanı tüketilebilir.

Meraklıları İçin Evde Salep Tarifi

Bir kış gecesi ailenizle birlikte güzel vakit geçirerek damağınızı tatlandıracak ve size şifa sağlayacak bir salep yapmak için;

  • 1 tatlı kaşığı toz salep (tepeleme değil silme)
  • 1 litre süt
  • 1.5 yemek kaşığı toz şeker

Üzeri için ise tarçın ya da zencefil kullanabilirsiniz.

Yapılışı: Tencereye 1 litre sütü, toz şekeri ve toz salebinizi koyun ve sürekli olarak çırpıcı yardımıyla karıştırarak pişirin. Süt kıvam aldığı ve salebin kokusu yayılmaya başladığında ocağı kapatın. Salebinizi fincanlara paylaştırın ve üzerine toz tarçın serperek servis yapın. Bu arada salep tozunu aktardan alın. Salebi küçük miktarlarda aktardan satın almanız önerilir. Uzun süre bekleyen salep tozunun kıvamı ve tadı bozulabilir.

Not: bu iş fikrinde belirtilen tüm fiyat bilgileri günümüz şartlarına, bölgelere ve üretim çalışma şekline göre değişkenlik gösterebilir.


İş Planları

kobi vadisi
Abone Ol
Bildirim Alın
guest
10 Yorum
En Yeniler
Eskiler Beğenilenler
Inline Feedbacks
View all comments
HARUN
HARUN
2 yıl önce

Uğur madenci bende aynı şekilde uyarıcaktım hesaplama yanlış 700*900 çarpılmış o hesap oyle değil işte ooo insanlar okuyacak oooo ciroya bak diyecek. Ama dikkatli okuyucalar cözecektir zaten

uğur maden
uğur maden
2 yıl önce

kuru salebin kilosu 600-750 TL arasında alıcı buluyor.. ayrıca bir dönüm 300-400 kg arası yaş salep alınıyor ve kuruttuğun da1/5 oranın da azalıyor… yazıda yanlış bilgilendirme var. yaşın kilosu 100-120 arası kurunun 600-750TL arası

Burhan Metin
Burhan Metin
2 yıl önce

Ben yozgat akdakdag madenin de salep yetiştirmek istiyorum

CEMİL GÜNEY
CEMİL GÜNEY
2 yıl önce

TEŞEKÜRLER ALLAH RAZI OLSUN SAYENİZDE FİKİR SAHİBİ OLDUM

Seçkin
Seçkin
3 yıl önce

Mersinin tarsus ilçesinde yapmak istiyorum burada olurmu acaba

zeynep
zeynep
3 yıl önce
Yanıtlanan kişi  Seçkin

*** bu numaradan sorulariniz icin yazabilir bilgi alabilirsiniz

Bayram
Bayram
2 yıl önce
Yanıtlanan kişi  Seçkin

hayır ,sadece teşvik kapsamındaki illerde ticaretini yapmak için ekim yapmayı düşünüyorsan izin almalısın.