Bir işyerini açıp ticari faaliyetlerde bulunmak için, ilgili izinlerin alınması yasal zorunluluk olup, şirket açmadan iş yapmanın cezaları da mevcuttur. Şirketin kuruluş aşamasında vergi dairesi, bağlı bulunduğu belediye ve Sosyal Güvenlik Kurumu’na, gerekli bildirimlerin ve ilgili odalara kayıtların yapılması mecburidir. Aksi takdirde para cezaları alabilirsiniz hatta işyeriniz kapatılma durumuna bile gelebilir. Bu yüzden şirket açarak ticari faaliyetlerinizi gerçekleştirmeniz gerekir.
Şirket Açmadan İş Yapmak
Bir iş sahibi olmak, büyük bir sorumluluktur. İşletmeyi yasal olarak yürütmek için süreçler ve prosedürler mevcuttur. Bu adımlardan herhangi birinin atlanması, işletme için önemli ve olumsuz sonuçlara neden olabilir. Aynı şekilde bir işletme kurmadan iş yapmak da pek çok yasal yükümlülüğü yerine getirilmemesini sağlayacağından, cezalarla karşılaşılabilinir.
Lisans (İzin) Zorunluluğu
Bir işletmenin atması gereken ön önemli adımlardan biri, yasal olarak faaliyet göstermek için uygun lisansları almaktır. Sektöre bağlı olarak, bir veya daha fazla lisans gerekli olabilir. Bu nedenle hangi lisanslara ihtiyaç duyulduğunun belirlenmesi önemlidir.
Bir kuruluşun başka bir kuruluşa ya da kişiye, iş yapması için verilen iznine işletme lisansı denir. Bu şirketin faaliyetlerini yürütmek için lisans alması gerekmektedir. Lisanssız çalışıldığı takdirde, işletmenin kapatılması için zorlanabilirsiniz. Mutsuz müşterilerden gelen davaların yanı sıra para cezaları, ücretler ve itibar kaybı olasılığı da olacaktır ki, bunlar büyük sorunlar oluşturur.
Kapatmaya Zorlanmak
Şirket açmadan ya da gerekli lisansları almadan faaliyet gösteren işletmeler, faaliyetlerini durdurmaya zorlanabilir. Bazı durumlarda, gerekli izinler ve işletme lisansları alındıktan sonra işletme yeniden açılabilir. Zorunlu bir deneme süresini beklemek zorunda bırakılabilir ya da daha kötüsü işletmeye yeniden işletme lisansını verme reddedilebilir.
Cezalar ve Ücretler
Bir işletme ruhsatına sahip olmamak yasa dışıdır. Ancak bunun ne kadar büyük bir yasal ihlal olarak kabul edildiği, yere, ruhsat gereksinimlerine ve sektöre bağlıdır. Örneğin, gereken izin ve meslek lisansı olmadan evden çalışan bir muhasebeci, işletme lisansı olmayan bir nakliye şirketi ile karşılaştırıldığında daha önemsizdir. Muhasebeci vergi cezası, yerel para cezası ve ücret iadesi gibi durumlarla karşı karşıya kalabilir.
Nakliye şirketi ise, sadece yerel makamlardan değil, ülke genelinde ya da ülke dışı kaçak faaliyetleri ( gerekli izinleri almadan iş yaptığında kaçak iş yapmış sayılır ) nedeniyle, kurumlardan suçlamalar ve oldukça yüksek para cezalarıyla karşı karşıya kalabilir. Şirket belirli süre için kapatılır. Eksikliklerin giderilmesi talebi için süre verilir. Bu süre sonunda gerekli izinler alınmadan iş yapıldığı tespit edilirse, işletme tamamen kapatılır.
Dava Olasılığı
Gerekli izniniz olmadan yani bir şirket kurmadan iş yaparsanız, bir müşteri kendisine sunulan ürün veya hizmetten memnun kalmadığına karar verirse, davanın bir nedeni olarak, dolandırıcılığı kullanarak Tüketici Hakları Kalemine şikâyette bulunabilir ya da Tüketici Hakları Mahkemesine dava açabilir.
Gerçek şu ki, işletme lisansı sahibi olmadan ya da gerekli izinler alınmadan iş yapmak, dolandırıcılık kapsamında değerlendirilir. Bir davacı, davasında başarılı olursa ve işletme sorumlu bulunursa, izinsiz çalışan kişi hem ücret iadesinden hem de muhtemelen dolandırıcılık faaliyetlerine ilişkin zararlardan sorumludur.
İtibar Kaybı
İtibar kaybı, yasal olarak bir ceza sayılmasa bile, aslında şirket kurulmadan yapılan her iş için maddi ve manevi ceza niteliği taşır. İşletme kurulmadan iş yapıldığı ve ceza aldığı öğrenilen iş sahibi, iş hayatında itibar kaybedebilir.
Bir şirketin gerekli izinlerini tam olarak almadan faaliyet gösterdiği tespit edilirse, bu işletmenin etik ve yetkin bir şekilde iş yapma kabiliyetine ilişkin şüphe uyandırabilir. Müşteriler, işletmenin yasal faaliyet göstermek için gereken prosedürleri takip etmemesi durumunda, müşteri direktiflerini de takip etmeyebilecekleri sonucuna varabilirler.
Şirket Kurmadan İş Yapmanın Cezaları Nelerdir?
Bir işi yasal olarak yapmak, iş sahibi için daha güvenli bir durumdur. Vergilerini zamanında ödemeli, işyerinde işçi çalıştırıyorsa, gerekli bildirimleri yaparak primlerini ödemeli ve tüm işleri yasalara uygun olmalıdır. Yani bir işi kurmak için sadece ekonomik yönden ve iş kurma yönünden kendisini hazır hissetmesi yetmemektedir.
Gerekli izinler alınmadan çalıştırılan her iş yerine ceza yazılmaktadır. Gerekli izinleri almaları için belli bir süre verilir ve bu süre içinde yine izinler alınmazsa, işyeri tamamen kapatılır ve işyeri sahibi bazı cezaları ödemek zorunda kalabilir.
Vergi Açısından Zorunluluk
Bir işletmeyi kurduğunuzu vergi dairesine bildirmeniz gerekir. Vergi dairesine bildirim yapılmayan her iş, kayıt dışı olarak gösterilir ve bazı yasal zorluklarla karşı karşıya kalınabilinir. İşletmenizi vergi dairesine bildirdiğinizde, vergi denetmenleri işletmenize gelerek gerekli incelemeleri yapar ve hangi vergilere tabi olacağınızı belirleyerek, buna göre işlemlerinizi başlatır.
Şahıslar gelir vergisine, şirket kurarak ticaret işi yapanlar ise kurumlar vergisine tabidir. Ancak ortada bir ticari faaliyet varsa, vergilendirme yapılması gerekir. Kendilerine belirtilen dönemlerde belgelerini muhasebeye teslim etmek ve kazanç üzerinden belirlenen tahakkuk miktarını, vergi olarak devlete ödemeleri gerekmektedir.
Yani kişilerin ve şirketlerin yasal sorumluluğu olarak;
- Bağlı bulunduğu yerin vergi dairesine kayıt yaptırmak ve vergi numarasını almak
- Defter tutmak
- İrsaliye, fatura ve kasa gibi fişleri düzenlemek
- Beyanname vererek bildirimde bulunmak
- Vergi ödeme dönemlerinde vergisini ödemekle yükümlüdür.
Eğer faaliyetlerinizi kayıt dışı olarak sürdürüyorsanız, bunun tespit edilmesi durumunda, yüklü miktarda para cezasına çarptırılacağınız gibi hem de hapis cezasıyla karşı karşıya kalabilirsiniz.
Sosyal Güvenlik Kurumu Açısından Zorunluluk
Şirket açmadan iş yapmanın getireceği bir diğer yasal durum ise SGK açısındandır. Sosyal Sigortalar Kurumu, işyerinin ve çalışan işçinin tüm haklarını güvence altına alan kurumdur. Kişi, şirket açmadan bir iş yapıyorsa ve yanında işçi çalıştırdığı da tespit edilirse, Sosyal Güvenlik Kurumu da bu durumu tespit ederse, kişi yaptırımlarla karşılaşabilir.
İşçi, sigorta kapsamına alınmadığı takdirde, bir kaza olması durumunda ya da emeklilik zamanında hak kaybına uğrayacağından, işçinin şikâyeti halinde, yanında çalıştığı iş sahibine dava açabilir ve sigortalılığının tespitini isteyerek hakkını alabilir.
Ancak bu durum işveren lehine değil aleyhinedir ki; bu ceza tutarı 2020 yılında 100 Bin TL gibi bir rakama tekabül eder. Bu da hem işletme kurmadan işçi çalıştırmak, hem de işçinin sigortasını yatırmamaktan dolayı bir katı ceza şeklinde bile gelebilir. Ayrıca sigortasız işçi çalıştırdığı süreler boyunca, sigorta primleri faizleri ile birlikte kişiden tahsil edilmektedir. İşçinin de dava açarak kıdem tazminatı ve kötü niyet tazminatı gibi tazminatları alma hakkı da doğmaktadır.
Teşviklerden Yararlanamamak
Bir işletmenin sürdürülebilirliğini sağlayan en önemli etken, sermayesi ve sıcak para akışıdır.
Özellikle şu son pandemi dönemi, işletme kurmadan iş yapmanın zararlarının kişiye daha çok olabileceğini gösterdi. İşletme kurmadan iş yapan çoğu kişi, devletin ve bankaların vermiş olduğu teşviklerden ve kredi imkânlarından yararlanamadı. Bireysel kredi çekebilseler de, hibe ve geri ödemeli kredi imkânlarından yararlanamadılar.
Bu durumda iş faaliyetlerini sonlandırmak zorunda kaldıkları gibi çeşitli borç yüküne de girmek ve ceza ödemek zorunda kaldılar. Bu gibi örnekleri göz önüne aldığımızda, bir iş yaparken, şirket kurarak faaliyetleri sürdürmenin ne kadar önemli olduğunu kavramaktayız.
Davalardan Gelen Cezalar
Bir şirket kurmadan faaliyetlerini yürüten kişi ya da kişiler aleyhine, Vergi dairesi, Sosyal Sigortalar kurumu, kişinin sigortasız yanında çalıştırdığı kişi ya da olumsuz bir durum sonucunda müşterilerden gelen şikâyet neticesinde, dava açılabilir ve karar sonucu kişi cezaya çarptırılabilir.
Bu da belirttiğimiz üzere itibar kaybına ve maddi kayıplara neden olabilir. Bir şirket kurmanın en büyük özelliği, kişinin şirket kurduğunda kişisel mallarını güvence altına almasıdır. Şirket kurulmadığı ve davalardan gelen maddi cezalar uygulandığı takdirde, kişi tüm bu ödemeleri, kendi şahsi varlığından ödemek zorunda kalacaktır.
Sonuç Olarak;
Bir işletme kurmak, kişiyi işletme kurmadan iş yapmaktan doğacak pek çok kötü durumdan koruyacaktır. Vergi bildirimlerini yapmak, gerekli sigorta girişlerini yapmak, primleri ve vergileri zamanında ödemek, kişiyi pek çok iş yükünden de kurtaracaktır. Kayıt dışı çalışıldığında ve bunun gerekli makamlarca tespiti yapıldığında, kişi hem para cezası hem de hapis cezası ile karşı karşıya kalabilir. Bu durumların önlenmesi için yasal olarak çalışılması zorunluluktur.
Yeni Şirket Kurmak
Eğer sizde yeni bir şirket kurmayı düşünüyorsanız, merak ettiğiniz tüm sorulara yanıt bulabilmek için Kobi Vadisi editörleri tarafından hazırlanan şirket kurma rehberini inceleyebilirsiniz.
Tavsiye Edilen İçerikler
Yorum(1)
burak yorumu:
31/05/2021 / 08:51Merhaba. Ben internet üzerinden bu sene gelir elde etmeye başladım fakat henüz hiçbir beyanda bulunmadım. Banka hesabıma ilk giriş 25 martta oldu. Şirket kurmam gerektiğinden haberim yoktu. Eğer şirketimi şimdi kursam, bu yıl içerisinde geçmişte kazandığım (25 marttan itibaren) gelirin vergisini ödeyebilir miyim? İleride bana sıkıntı oluşturur mu? Teşekkürler.