Şirket Değerlemesi
İçindekiler
Yeni bir iş başlangıcı yaparken, satın alırken veya satılırken bir fiyat belirlenmesi gerekir. Buna şirketin değerlemesi ya da şirket değeri denir. Bu değer belirlenirken şirket varlıkların değeri, benzer işlerin değerlemesi veya gelecekte öngörülen nakit akışının büyüklüğü dahil olmak üzere birkaç farklı yol vardır.
Şirket değeri çıkartılırken, bu hesaplamayı yapabilecek dışarıdan bir muhasebeciden yardım alınabileceği gibi bunu hesaplayabilecek bir uzmanla da yapılabilir. Fakat durum her ne olursa olsun çıkacak olan iş değeri sonucunu değerlendirebilmek için kullandıkları yöntemleri anlamak gerekir. Bu yüzden şirket değeri hakkında bilgi sahibi olmak, önemini kavramak ve kavramlar konusunda bilinçlenmek önemlidir.
Bu yazıda şirket değeri hesaplama konusunda genel bir bakış açısı sağlayacak şekilde bilgiler yer almaktadır.
İş Değeri Neden Önemlidir?
Bir işin değerini hesaplamak, şirketi satın alırken veya satarken esas bir konudur, ancak tek sebep bu değildir.
İşte şirket değerlemesinin diğer önemli olduğu noktalar:
- Finansman arandığı durumlarda, borç verenler, yatırım bankacıları ve girişim kapitalistleri, şirketin değerinin ne olduğunu bilmek isterler.
- Eğer şirketin bir ortaklığı varsa veya bir ortak ortaklıktan ayrılmak istiyorsa, bu ortağın şirketteki payının değerini hesaplamak gerekir.
- Boşanma gibi durumlarda, işletme değerlemesi gerekli olabilir. Böylece medeni varlıklar eşit şekilde bölünebilir.
Bir şirketin değerlemesi ihtilaflı ve çekişmeli olabilir. Örneğin, boşanma durumunda eş hissesi için hissesinin değerinden çok yüksek bir değer isteyebilir. Bu yüzden objektif değerleme yöntemleri yararlıdır. Objektif değerleme yöntemleri aşağıda detaylı olarak belirtilmiştir.
Şirket Objektif Değerleme Yöntemleri
1-) Hisse Senedi Fiyatına Göre Değerleme
Bir şirket halka açık olduğunda, hisse senedi fiyatını kullanarak piyasa değerini bulmak oldukça kolaydır. Şirketin halka açık 500.000 hissesi olduğunu ve şu anda her birinin 20 TL’den sattıklarını varsayalım. Bu durumda, toplam hisselerin değeri 10 milyon TL’dir. Bir fiyat belirlemenin en basit yolu bu olmasına rağmen pek güvenilir değildir. Çünkü hisse fiyatı, şirketin gerçek değerini yansıtmayan, algılanan değerlere dayanır.
Hisse senedi fiyatını sadece değerleme için kullanmak risklidir, çünkü:
- Yatırımcılar, hisse fiyatını piyasaya sürülecek yeni bir ürünün beklenen başarısına dayandırabilirler. Ürün ilk çıktığında, düz bir çizgide olabilir.
- Hisse senedi satın alan yatırımcılar işin ciddi bir şekilde değerlemesini yapmış olmayabilirler
- Yatırımcılar, gerçekleşmeyecek olan gelecekteki büyümeyi tahmin edebilirler.
- Yatırımcılar, şirketin geçen yıl büyüdüğü için önümüzdeki yıl da büyüyeceğini varsayabilirler. Bu her zaman gerçekleşmeyebilir.
- Hisse senedi fiyatı, şirketin altında yatan değeri yansıtmayan geçici kötü haberlere bir cevap olabilir.
- Şirket çok fazla işlem yapmıyorsa, hisse fiyatı çok da önemli olmayabilir.
Tabii ki, söz konusu şirket halka açık veya küçük işletme değilse, şirketin değerini belirlemek için farklı bir yöntem kullanılması gerekebilir.
2) Kıyaslama (Karşılaştırma) Değerlemesi
Bir fiyat belirlemenin başka bir yöntemi, bir şirketi benzer şirket ile karşılaştırmaktır. Örneğin, satılmak istenen bir şirketin değer belirlemesi için,aynı sektörde, aynı coğrafi bölgelerdeki şirketler tespit edilebilir ve onlardan alabilecek bilgilerle çıkartılabilir. Kıyaslama yapılacak firmaları bulmanın bir yolu, yakın zamanda satılan işletmeleri tespit ederek, satış fiyatlarını bulmaktır. Diğer bir yolda eğer bilgi mevcutsa, fiyat / kazanç oranı gibi bir ölçümlemelere ulaşmaktır. Bununla birlikte bu yolu kullanırken dikkat edilecek bazı püf noktalar vardır.
Bu püf noktaları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Karşılaştırılabilir satışlar bulunamayabilir
- Satış verileri yakın zamanda gerçekleşmemişse, mevcut piyasa değerini yansıtmayabilir
- Yaşlanan makine parkuruna sahip olmak veya iyi donanımlı personelle çalışmak gibi bir firmanın fark yaratacağı koşullar varsa,değerleme yapılırken bunların nasıl formüle edileceğini bulmak zor olabilir. Bu da sonucu değiştirir.
3) Varlıkların Değerlemesi
Varlığa dayalı bir değerlendirme, karmaşık matematik gerektirmeyen bir yöntemdir. İşletme varlıklarının değeri toplanır, borçlar çıkarılır ve işin toplam değeri elde edilmiş olur. Bu değerlemede de dikkat edilecek iki yöntem vardır; bu yöntemler şu şekildedir:
- Çalışma durumu: Bu yaklaşımda, işletmenin çalışmaya devam ettiği ve önemli varlıkları satmayacağı varsayılır.
- Tasfiye: Bu yaklaşım, işletme kapatılıyorsa, varlıklar satılıp borçlar ödediğinde elde edilecek olan değere dayanır. Bu düşük bir toplam değer verir çünkü tasfiye satışları genellikle piyasa fiyatının altında olur.
Varlığa dayalı bir değerlemenin sakıncası, iyi bir işletmenin ekipman, gayrimenkul, envanter ve diğer varlıkların değerinden daha değerli olmasıdır.
4-) İndirgenmiş Nakit Akışı Değerlemesi
İndirimli Nakit Akışı (DCF), bir şirketin değerini oluşturmak için çok daha etkili bir yöntemdir. İngilizce Discounted Cash Flow (DFC) yöntemi gelecekte öngörülen nakit akışlarının belirli bir iskonto oranı ile bugünkü değerinin bulunması yöntemini ifade etmektedir.Bir şirketin DCF açısından değerlemesi, varlık değerlendirmesinden çok daha fazla sayıda çaba gerektirir fakat bir işletmenin gelecekte ne kadar nakit yaratacağını düşünmek, şirketin gerçek değerini daha iyi görebilmeyi sağlamaktadır.İşletmenin değerlemesini nakde dayandırmanın nedeni, nihayetinde nakdin, şirket sahiplerinin istediği ve ihtiyaç duyduğu şey olmasıdır. Şirketin geliri muhteşem olabilir ancak nakit akışı negatifse, faturalar, kira veya çalışanların maaşları ödenemeyebilir.
İndirimli Nakit Akışı (DCF) Nasıl Hesaplanır?
- Gelecekte elde edilecek gelir, basit bir büyüme tahminine dayandırabilir veya fiyat, hacim, rekabet ve müşteri tabanı gibi faktörler göz önünde bulundurularak hesaplanabilir.
- Belirlenen gelir, giderlere ve sermaye varlıklarına yansıtılır. Gelirle birlikte, bu gelecekteki nakit akışını belirlemeye olanak sağlar.
- Nakit akışının terminal değeri hesaplanır. Örneğin, gelecekteki nakit akışlarının toplam değeri beş yıl sonra ne olacağı gibi.
- Son olarak, standart formüllere dayanarak net bugünkü değeri bulmak için terminal değer kullanılmalıdır. Şirketin nakit akışı terminal değeri 17,5 milyon TL ise, bu tutar fatura ödemek için bozulacak bir miktar değildir. Bu noktada şimdiki zaman gelecekteki paranın değerini almak için nakit akışı düşünülmelidir. Bu şirketin değeri olarak ayarlayabilecek bir rakamı belirlemeyi sağlar.
DCF’nin Avantajları
DCF değerlemesi, bir şirketin değerlemesinde bir araç olarak birçok avantaja sahiptir.
- Yorum ve karmaşıklığa sebep vermez.
- Şirketin geleceği ile ilgili varsayım ve beklentiler DCF hesaplamasına dahil edilebilir.
- DCF gelecekle ilgili birden fazla senaryoda kullanılabilir.
- Çok fazla matematiksel işlem gerektirdiği için bu işlemlerin bazılarını basitleştirirken Excel kullanılabilir.
DCF’nin Dezavantajları
Ancak, DCF değerlemesinin kullanılması bazı dezavantajlar da vardır:
- Gelecekteki büyüme ve nakit akışı ile ilgili varsayımlar kullanılırsa, aşırı iyimser göstererek yanıltabilir.
- Varsayımları değiştirmek radikal biçimde farklı gelecek nakit akışları yaratabilir.
- DCF’nin belirlenmesi karmaşık bir yaklaşımdır, böylece hataların kaymasına neden olabilir.
- Excel ile DCF hesaplaması yapmak kolaydır. Bununla birlikte, doğru bir DCF hesaplaması yapmak, bunun üzerine beceri ve deneyim gerektirir.
5-) Başlangıç Maliyetli Değerleme
Bir şirketin aynı işi sıfırdan başlatılması durumundaki maliyeti hesaplanarak çıkarılan ve çok kullanılan bir değerleme yöntemidir. Örneğin bir üretim firması satın alınmak isteniyorsa, ekipman satın almanın, gerekli alanı kiralamanın, araç satın almanın ve eğitimli bir işgücü oluşturmanın ne kadara mal olacağının hesaplanması ile çıkartılır. Bu kurulu bir şirketin değerini ölçmenin pratik bir yoludur. Bu yaklaşımın sakıncası, varlık bazlı değerleme gibi, şirketin gelecekteki kazançlarını veya nakit akışını dikkate almamasıdır.
6) Çarpan Analizi Değerleme
Piyasa tarafından faaliyet gösteren mübadil şirketlere belirlenen fiyatlandırmaya bağlı olarak belirlenmiş bazı parametreler vardır. Çarpan analizinde bu parametreler değer çıkarılacak şirkete uygulanması ile bulunur. Çarpan değeri, piyasa bazlı bir değerleme şeklidir. Gelir yöntemi şirketin değerlemesi için kullanıldığında nakit akışında olduğu gibi, işletmenin ne kadar gelir getireceğini de ölçmektedir. Şirketin mevcut yıllık gelirleri alınır, bunlar 0,5 veya 1,3 gibi bir parametrelerle çarpılır ve şirketin değeri hesaplanır. Bu çarpanlar sektöre özgü çarpanlardır. Örneğin ev ürünleri için 2.56 ve gıda işleme için 1.39 olabilir. Geliri 360.000 TL olan bir şirkete uygulanması durumunda, gıda sektöründeki bir şirketin değeri 500.400 TL olurken,ev ürünlerinde 921.600 TL olmaktadır. Bu yöntem iş geleneğinde, defalarca gelir yöntemini kullanmak yerine, şirketin değerine bir üst sınır koymak için kullanabilir.
7-) Borçtan Sonra Kalana Göre Değerleme
Çoğu değerleme yöntemi, eldeki nakit veya şirketin borçlarının toplamını göz önüne almayabilir. Son bir fiyat belirlemeden önce şirketlerin borçları dikkate alınmalıdır. Örneğin, bir şirketin satılmak istendiğini varsayalım ve indirgenmiş nakit akışı yöntemi net 560.000 TL değerinde olsun. Ancak, 200.000 TL tutarında ödenmemiş borçları varsa ve borçlar şirket ile birlikte satılıyorsa alıcı 360.000 TL’den fazla ödeme yapmak istemez. Mesela örnek şirkette acil harcamalar için ihtiyaç duyulandan daha fazla nakit varsa, nakit kalanını yansıtmak için işin fiyatı yükseltilmek istenebilir.
8 ) Profesyonel (Ekspertiz) Değerleme
Bir şirketin değerlendirmesini yapmanın farklı bir yolu da ekspertiz yoluyla iş değeri belirleme yöntemidir. Profesyonel bir değerlendirici, kullanımda doğru çarpanları, yeni teknolojileri, piyasanın dinamiklerini şirkete nasıl uygulayacağını iyi bilir. Objektif bir bakış açısı sunarak hata yapmayı önler. Gerçekçi bir değerleme, yapılacak işlemi de hızlandırır, çünkü bir eksper, bir şirketin mevcut piyasa ortamında satılması için nasıl fiyatlandırılacağını iyi bilir.
Şirket Değerini Öğrenmek
Elbette, bir şirketin değeri sahibi için paha biçilmezdir, fakat yapılacak olan işlemde başarılı olmak için gerçek değerleri yansıtması şarttır. Bunun için mümkün olan en doğru sonucu çıkartacak değerleme yöntemlerinin kullanılması ve mümkünse bir uzmandan yardım alınması işlem hatalarını önlerken, işlemi hızlandırır.
Tavsiye Edilen İçerikler
