Yatırımcı Arıyorum

Ticaret Açığı, Ticaret Fazlası ve Cari Hesap Açığı

Ticaret Açığı

Ticaret açığı, bir ülkenin ithalatı belli bir dönemde ihracatını aştığında ortaya çıkar. Dış ticaret açığı ise iç para biriminin dış pazarlara çıkışını temsil eder. Ayrıca olumsuz bir ticaret dengesi olarak da adlandırılır.

Dış Ticaret Açığı = İthalatın Toplam Değeri – İhracatın Toplam Değeri olarak hesaplanmaktadır.

Mal ticareti açığı, ithal edilen malların değerine ek olarak ihraç edilen malların değerine eşittir. Cari açık, hizmetleri ve bazı gelir türlerini de içeren daha geniş bir tanım olarak kullanılmaktadır. Dış ticaret açıkları her zaman zararlı değildir çünkü faydalı yabancı yatırımlardan kaynaklanabilen geçici sıkıntıları hafifletebilir. Dış ticaret açığı, döviz kurları üzerinde de tam tersi bir etkiye sahiptir. İthalat, ihracatı aştığında bir ülkenin uluslar arası ticaret açısından para talebi daha düşüktür. Düşük para talebi uluslar arası piyasalarda daha az değerli olmasını sağlar.

Uzun vadede kalıcı ticaret açıkları işsizlik yaratabilir ve bir ülkenin servetinin diğer ülkelere kaybına yol açabilir.

Ticaret Açığını Anlamak

Dünya ülkeleri ticaret dengesini, ödeme dengesi (BOP) defterlerine kaydederler. Bu kalemdeki birincil veri depolarından biri, malları ve hizmetleri gönderen (ihracat) ve ülkeye giren (ithalat) takip eden cari hesaptır. Ticaret dengeleri çoğu durumda döviz kurumdaki dalgalanmaları büyük ölçüde etkilerken, ülkelerin ticaret dengesini daha az etkili hale getirebilecek birkaç faktör vardır.

Ülkeler para biriminin oynaklığını ve hareketliğini kontrol etmek için yabancı hesaplara yatırım portföyünü yönetebilir. Buna ek olarak ülkeler para birimlerinin döviz kurlarını sabit bir oranda sabit tutan, sabitlenmiş bir döviz kuru üzerinde de anlaşabilirler.

Bir para birimi başka bir para birimine sabitlenmezse, döviz kuru değişken olarak kabul edilir. Dalgalı döviz kurları son derece oynaktır ve küresel finans piyasasının en büyük ticaret alanlarından biri olan döviz piyasasında günlük ticaret kaprislerine tabidir.

Cari hesap, dış yardım, doğrudan yabancı yatırım ve varlık geliri gibi doğrudan transferleri göstermektedir. Gelişmiş ülkeler genellikle büyük dış ticaret açığı anlamına gelen önemli miktarda yabancı yatırımları çekmektedir.

Ticaret açıkları, bir ülke sakinleri için yeterli mal üretilmediğinde ortaya çıkabilir. Bununla birlikte bazı durumlarda bir açık, bir ülkenin tüketicilerinin ülkelerinden daha fazla mal satın alacak kadar zengin olduklarını gösterebilir.

Dış Ticaret Açığı Türleri

İki önemli ticaret açığı türü vardır:

  • Mal Ticareti Açığı; ithal edilen malların değerine ek olarak ihraç edilen malların değerine eşittir. Mal ticareti açığı, yalnızca fiziksel malları içeren dar bir ticaret tanımına dayanmaktadır.
  • Cari Açık; Hizmetleri ve bazı gelir türlerini de içeren daha geniş bir tanım kullanılmaktadır. ABD gibi, çok sayıda mamul ithal eden ülkeler için ticaret açığı daha yüksek olma eğilimindedir.

Ticaret Açığının Avantajları

Dış ticaret açığının en belirgin yararı, bir ülkenin ürettiğinden daha fazla tüketmesine izin vermelidir. Kısa vadede ticaret açıkları ülkenin mal sıkıntısı ve diğer ekonomik sorunlardan kaçırmasına yardımcı olabilir.

Birçok ticaret açığı zamanla kendisini düzeltir. Dış ticaret açığı, dalgalı bir döviz kuru rejimi altında bir ülkenin para birimi üzerinde aşağı yönlü baskı yaratır. Daha ucuz bir iç para birimiyle ülkede ticaret açığı ile ithalat daha pahalı hale gelmektedir. Tüketiciler, ithalat tüketimini azaltarak ve yurt içinde üretilen alternatiflere yönelerek tepki verir. Yurtiçi döviz amortismanı, aynı zamanda ülke ihracatını daha ucuz ve dış pazarlarda daha rekabetçi kılmaktadır.

Büyük ülkelerde de ticaret açıkları ortaya çıkabilir çünkü bir ülke yabancı yatırımlar için oldukça arzu edilen bir destinasyondur. Örneğin; ABD dolarının dünya rezerv para birimi olma durumu, ABD doları için güçlü bir talep yaratmaktadır. Yabancılar dolar elde etmek için Amerika’ya mal satmalıdır. ABD Hazine Bakanlığı’na göre, yabancı yatırımcılar Ekim 2019 itibarıyla 4 trilyondan dolardan fazla tuttu. Gelişmiş ülkelerin istikrarı genellikle sermayeyi çekerken, daha az gelişmiş ülkelerin sermaye kaçışı konusunda endişelenmesi gerekir.

Ticaret Açığı Dezavantajları

Ticaret açığı uzun vadede ciddi sorunlar yaratabilir. En kötü ve en belirgin sorun, ticaret açıklarının bir tür ekonomik kolonileşmeyi kolaylaştırabilmesidir. Eğer bir ülke, sürekli olarak ticaret açığı işletirse, diğer ülkelerin vatandaşları o ülkede sermaye satın almak için fon elde eder. Bu, verimliliği artıran ve istihdam yaratan yeni yatırımlar yapma anlamına gelebilir. Bununla birlikte, sadece mevcut işletmelerin, doğal kaynakların ve diğer varlıkların satın alınmasını da içerebilir. Bu alım devam ederse, yabancı yatırımcılar en sonunda ülkede neredeyse her şeye sahip olabilirler.

Dış ticaret açığı, sabit döviz kurları ile genellikle çok daha tehlikelidir. Sabit bir döviz kuru rejimi altında para biriminin devalüasyonu imkânsızdır. Ticaret açıklarını devam etmesi daha olasıdır ve işsizlik önemli ölçüde artabilir. Ticaret açıkları ile bütçe açıkları arasında bir bağlantı da vardır. Bazı ekonomistler, Avrupa borç krizinin kısmen Almanya ile kalıcı ticaret açıkları yürüten diğer AB üyelerinin neden olduğuna inanırlar. Döviz kurları artık Avro bölgesindeki ülkeler arasında uyum sağlayamıyor ki bu da ticaret açıklarını daha ciddi bir sorun haline getiriyor.

Gerçek Dünya Örneği

ABD; 1975’den beri dünyanın en büyük ticaret açığına sahip olma ayrıcalığı taşıyor. 30 Eylül 2019’dan önceki yıl için ABD, mal ve hizmetlerindeki cari işlekler açığı 517 milyar dolardan fazlaydı. ABD, yabancı ülkelere sattığından çok daha fazla elektronik, hammadde, petrol ve diğer ürünleri ithal etti ve tüketti.

Ticaret Fazlası

Ticaret fazlası, bir ülkenin ihracatının ithalatını aştığı pozitif bir ticaret dengesinin ekonomik bir ölçüsüdür.

Ticaret Dengesi = İhracatın Toplam Değeri – İthalatın Toplam Değeri

Yukarıdaki hesaplama sonucu pozitif oluştuğunda bir ticaret fazlası oluşur. Dış ticaret fazlası, dış piyasalardan net bir iç döviz girişi anlamına gelir. Net bir çıkışı temsil eden ve yukarıdaki hesaplamanın sonucu negatif olduğunda ortaya çıkan bir ticaret açığının tersidir.

Ticaret Dengesi

Bir ticaret fazlası istihdam ve ekonomik büyüme yaratabilir fakat aynı zamanda bir ekonomi içinde daha yüksek fiyatlara ve faiz oranlarına yol açabilir. Bir ülkenin ticaret dengesi, bir ülkenin kendi para biriminin çoğunluğunu ticaret yoluyla kontrol etmesine izin verdiği için küresel piyasalardaki para biriminin değerini de etkileyebilir.

Birçok durumda bir ticaret fazlası ülkenin para birimini, diğer para birimlerine göre güçlendirmeye yardımcı olur ve döviz kurlarını ektiler. Ancak bu, bir ülkenin mal ve hizmetlerinin diğer ülkelere kıyasla oranına ve diğer piyasa faktörlerine bağlıdır. Sadece ticaret etkilerine odaklanırken bir ticaret fazlası, küresel pazarda bir ülkenin mallarına olan yüksek talep olduğu anlamına gelir.

Cari Hesap Açığı

Cari Açık Nedir?

Cari açık, ithal ettiği mal ve hizmetlerin değerinin ihraç ettiği ürünlerin değerini aştığı bir ülkenin ticaretinin ölçümüdür. Cari bu bileşenler, toplam cari hesabın toplam cari hesabın sadece küçük bir yüzdesini oluşturmasına rağmen, faiz ve kar payı ve dış yardımlar gibi transferlerin yanı net gelir içerir. Cari hesap bir ülkenin dış işlemlerini temsil eder ve sermaye hesabı gibi bir ülkenin ödemeler dengesinin (BOP) bir bileşenidir.

  • Cari açık, bir ülkenin ihraç ettiğinden fazlasını ithal ettiğini gösterir.
  • Gelişmekte olan ekonomiler çoğunlukla fazla verir ve gelişmiş ülkeler açıklar verme eğilimindedir. Cari açık her zaman ülke ekonomisi için zararlı değildir, kazançlı yatırımları finanse etmek için dış borç kullanılabilir.

Cari Açığı Anlamak

Bir ülke, ihracatının değerini ithalat değerine göre artırarak mevcut borcunu azaltabilir. Tarifeler ve kotalar gibi ithalatlara kısıtlama getirilebilir veya ithalat ikamesi, sanayileşme veya yerli şirketlerin küresel rekabet gücünü artıran politikalar gibi ihracatı teşvik eden politikaları vurgulayabilir.

Ülke aynı zamanda devalüasyon yoluyla yerel para biriminin değerlerini, diğer para birimlerine göre artırmak için para politikasını kullanarak ülkenin ihracat maliyetlerini düşürmektedir. Mevcut bir açık, bir ülkenin araçlarının ötesinde harcama yaptığını ime edebilirken, cari açık yüksek getirisi olan yatırımları finanse etmek için dış borç kullanırsa, ülke cari açık çalışırken çözücü olarak kalabilir. Ancak bir ülkenin mevcut borç seviyelerini gelecekteki gelir akışlarıyla karşılaması olası değilse, iflas edebilir.

Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkeler Açığı

Cari açık, yurtdışındaki negatif net satışları temsil etmektedir. Birleşik Devletler gibi gelişmiş ülkeler çoğu kez açık verirken, gelişmekte olan ekonomiler genellikle cari işlemler fazlası verir. Yoksul ülkeler cari hesap borcu çalıştırma eğilimindedir.

Bir ülkenin cari hesabındaki dalgalanmalar büyük ölçüde piyasa güçlerine bağlıdır. Örnek verecek olursak Birleşik Devletler geleneksel olarak bir açık vermiştir çünkü aşırı ithalatı finanse etmek için yüksek düzeyde borç bulunan bir ülkedir.

Ülke ihracatının büyük bir kısmı emtiadır ve emtia fiyatlarındaki düşüş yerli şirketler için daha düşük kazançlara yol açmıştır. Bu azalma, Birleşik Krallık’a geri akan daha az gelire karşılık gelir ve cari açığı artırır.

Bununla birlikte 23 Haziran 2016’da yapılan Brexit oyu sonucu İngiliz Sterlini değer kaybettikten sonra, zayıf pound ülkenin mevcut borcunu azalttı. Bu düşüş, yurtdışı emtia şirketleri için denizaşırı dolar kazançlarının daha yüksek olması nedeniyle, ülkeye daha fazla nakit girişine neden olmuştur.


yeni iş fırsatları

kobi vadisi

Yorumunuz