Bitcoin’in henüz ortaya çıktığı 2009 yılında, kripto para elde etmek için madencilikle birlikte internet forumları veya IRC (internet aktarmalı sohbet) kullanılabiliyordu. 2010 yılının Mart ayına kadar neredeyse hiç kripto para borsası olmadığı için sektör, son derece yavaş bir büyüme kaydetti. İlerleyen dönemde ise Bitcoin alıp satmak için kullanılabilecek ilk kripto para borsası olan “Bitcoinmarket.com” geliştirildi.
Bitcoinmarket.com kısa vadede kapatılmış olsa da kripto para borsası teknolojilerinin gelişmesi noktasında önemli bir adım olduğu ifade edilebilir. Bununla birlikte günümüzde; Binance, Coinbase, Kraken gibi onlarca borsadan söz etmek mümkündür. İçeriğimizde, geçmişten günümüze kripto para borsalarında yaşanan gelişmeleri ve teknolojilerinin evrimini yakından inceleyebilirsiniz.
İlk Kripto Para Borsaları
İçindekiler
Kripto para borsalarının tarihine bakıldığında; Bitstamp, Btc-e, Vircurex gibi sitelerin ilk platformlar olduğu düşünülür. Ancak Bitcoinmarket.com, 15 Ocak 2010 tarihinde tanıtılmış ve aynı yılın Mart ayında resmi olarak açılmıştır. Sitede birçok eksik olmasına karşın Bitcointalk kullanıcılarının yardımıyla kısa sürede geliştirilmiş ve Paypay aracılığıyla BTC satmaya başlamıştır.
İlk BTC platformu, sektörün büyümesiyle birlikte gelişmeye devam ederken 2011 yılında Paypal seçeneğini kaybetti. İlerleyen süreçte Silk Road’ın BTC üzerinden yasa dışı hizmet ve ürünlerin alınmasına zemin hazırlaması sebebiyle kapatılması, Bitcoinmarket.com’un da zarar görmesine neden oldu. 2011 yılının Haziran ayında ise borsa, sektördeki konumunu tamamıyla, yeni açılan Mt. Gox’a bıraktı.
Mt. Gox
Mt. Gox, BTC alım satımları için geliştirilen ilk kripto para borsalarından biridir. Japonya merkezli olan borsa, 2010 yılında kurulmuş ve 2014 yılında BTC işlemlerinin %70’ten fazlasını idare edecek bir konuma yükselmiştir. Ancak zamanla yüzbinlerce Bitcoin’in kaybolması veya çalınması üzerine operasyonları aniden durdurulmuştur.
Mt. Gox iflası BTC borsalarına duyulan güveni azaltsa 2013 yılının sonlarında Nicosia Üniversitesi tarafından Bitcoin ödemelerinin kabul edilmesi ve dijital paralar üzerine bir lisans programının başlatılması, kripto para borsalarında da devrim yaratmıştır.
Bitstamp
Lüksemburg merkezli bir platform olan Bitstamp, 2011 yılında, Mt. Gox borsasına Avrupa odaklı bir alternatif olarak kuruldu. Müşterilerin hesaplarına erişmesi ve kontrol etmesi için özel yazılımlar kullanılmasına izin verilen bir API sunmuştur. Bu gelişme, daha sonra piyasaya sürülecek olan borsaların güvenlik tedbirleri için de önemli bir adımdır. Aynı zamanda Lüksemburg hükümeti Bitstamp’a bir ödeme kurumu olarak AB’de tam anlamıyla düzenlenmesi adına bir lisans verdi. Bu lisans, 28 AB üye devletinin tamamında faaliyet göstermesine olanak tanıdı. Platformun güvenlik, bilgisayar korsanlarını engelleme ve şeffaflık yaratmayı amaçlaması, kendisinden önce kurulan borsalara kıyasla daha güvenilir bir izlenim yaratmasını sağladı.
BTC-e
2011 yılında kurulan BTC-e, kripto para birimi ticaretinin yapıldığı ilk borsalar arasındadır. 2015 yılının Şubat ayı itibariyle BTC değişim hacminin %3’ünü elde etmiştir. BTC-e, daha önce kurulan borsalara kıyasla çok daha yüksek bir işlem hacmine ve kullanıcı sayısına sahiptir.
Kripto Para Borsası Teknolojileri
Geçmişten bu yana kripto para borsalarına bakıldığında her birinin benzer bir temelde faaliyet gösterdiği söylenebilir. Platformlar, dijital paraların alım-satım işlemlerinin yapılmasına imkan tanımak için geliştirilmiş ve zamanla reel para birimleri de sistemlerine dahil edilmiştir.
Geleneksel finans sistemlerine benzer şekilde kullanılan borsalarda, işlemler aracı bir kurum olmadan gerçekleştirilir. Bu nedenle işlem süresi hızlı ve ücretleri daha düşüktür. Bu durum günümüzde her ne kadar avantajlı olsa da geçmişte birçok güvenlik sorununu ortaya çıkarmış ve bazı borsaların kapanmasına neden olmuştur.
Mt. Gox gibi büyük borsalarda yaşanan güvenlik sorunları, yatırımcıların endişeli yaklaşmasına neden olmuş ve yeni platformlarda güvenlik tedbirlerinin artırılmasını sağlamıştır. Bu bağlamda CoinMarketCap tarafından toplanan hacim ve gelir verilerini gösteren 2018 tarihli rapora göre yatırımcıların en önemli endişeleri güvenlik ve yüksek işlem ücretleridir. Borsaların yeni olması, temel bilgileri yatırımcılara aktarmaması ve güvenlik önlemlerine dair bilgi verilmemesi de yatırımcıların rağbet göstermemesine neden olan faktörler olarak açıklanmıştır. Bu raporlar ve anketler, günümüzde dünyanın en büyük kripto para borsaları arasında sayılan platformların teknolojilerini önemli ölçüde şekillendirmiştir.
Kripto Para Borsalarında Güvenlik Önlemleri
Dijital varlıkları saklamak, dönüştürmek veya alım-satım yapmak için kullanılan kripto para borsaları, zaman içerisinde çok daha ciddi güvenlik önlemleri almaya başlamıştır. Bu noktada Kripto para borsası sıralaması içerisinde yer alan platformlara bakıldığında, tercih edilmelerindeki en büyük etkenin güvenlik olduğu söylenebilir. Öyle ki bazı borsalar, güvenlik endişesi yaratan altcoin’lerle işlem yapılmasının dahi önüne geçmiştir. Geçmişten bu yana kripto para borsalarında alınan güvenlik önlemlerinin bir kısmını aşağıdaki başlıklarda görebilirsiniz.
2FA Teknolojisi
İki aşamalı doğrulama sistemi olarak bilinen 2FA teknolojisi, günümüzde birçok borsada kullanılmaktadır. Temel olarak kullanıcıların hesaplarına erişebilmesi için birden çok kanıt sunmasını gerekli kılan bir sistemdir. İlk etapta e-posta adresi veya telefon numarasıyla birlikte şifre kullanılır ve sonraki adımda aktivasyon onayı gerekir. Hesap bilgilerinin üçüncü kişilerin eline geçme ihtimaline karşı geliştirilen 2FA, Google ve SMS doğrulama kodu seçenekleri sunar. Aynı zamanda bazı platformlarda Yubikey kullanılması da mümkündür.
Kimlik Doğrulama
İlk kripto para borsalarında kimlik doğrulama önlemi alınmıyorken günümüzde neredeyse tamamı, KYC’yi zorunlu kılmıştır. Borsalarda hesap açarken kimlik doğrulaması şart değildir ancak işlem kısıtlaması olmadan kullanmak için aktivasyon yapılması gerekir. Bunun için kimlik belgesiyle birlikte yüz ve adres doğrulamasını zorunlu tutan borsalar da vardır.
Güvenlik tedbirleri ve yüksek işlem hacmiyle günümüzün en büyük kripto para borsalarından biri olan Binance’ta, kimlik ve yüz doğrulaması yapılması gerekir. Bu durum, kimliğin çalınmış olma ihtimaline karşı da güvenlik endişelerini ortadan kaldırmıştır.
Siber Saldırılara Karşı Önlemler
Siber saldırılar sebebiyle hem borsaların hem de yatırımcıların zarar görme riski olduğu için bu noktada önemli teknolojiler kullanılmaya başlamıştır. Kripto para borsalarının güvenliğini tehlikeye atan oltalama saldırılarına karşı bir engelleme modu geliştirilmiştir. Binance başta olmak üzere sayılı borsada kullanılan bu teknoloji, platform tarafından gönderilen iletilerde bir engelleme kodunun görünmesini sağlar. Oltalama saldırılarında sahte web siteleri üzerinden gelen iletiler kullanıldığı için borsalar, resmi gönderilerinde sadece kullanıcılarının bildiği bir koda yer verir. Böylece iletinin gerçek bir hesaptan geldiğini anlamak mümkündür.
Para Çekme İşlemlerinde Güvenlik Önlemleri
Kripto borsalarında; dijital paraları dönüştürmek, farklı cüzdanlara yatırmak ve bazı platformlarda banka hesabına aktarmak mümkündür. Bu işlemleri daha güvenilir hale getirmek için gerçekleştirilen bazı güvenlik önlemleri de vardır. Örneğin, Binance üzerinden işlem yaparken hem SMS hem e-posta yoluyla gönderilen doğrulama kodlarının girilmesi istenir. Bu nedenle hesap üçüncü bir kişi tarafından açılmış olsa dahi onay kodlarına erişim sağlanması mümkün olmadığı için işlemin gerçekleştirilmesine izin verilmez.
Henüz yeni sayılabilecek bir diğer teknolojik gelişme ise para çekme işlemlerinde kullanılan hesaplar için beyaz liste oluşturulmasıdır. Bu güncelleme sayesinde kullanıcılar, yatırımlarını sadece belirlemiş oldukları hesaplara çekebilirler. Güvenlik katmanı kapandığında ise herhangi bir kripto hesabına para transferi yapmak mümkündür.
Banka hesaplarına para transferi yapılmasına imkan tanıyan borsalar, bu işlemler için de birtakım güvenlik önlemleri geliştirmiştir. Kullanıcılar, sadece kendi adına açılmış olan bankalara para transfer etme hakkına sahiptir. Bu işlem esnasında da SMS ve e-posta ile gönderilen aktivasyon kodlarının girilmesi gerekir.
En Büyük Kripto Para Borsaları
2010 yılından itibaren geliştirilmeye başlayan kripto para borsaları, temelinde aynı hizmetleri sunsa da önemli ilerlemeler kaydetmiştir. Bu ilerlemelerin başında ise şüphesiz işlem hacimlerinin büyüklüğü ve güvenlik önlemleri yer alır. Yeni teknolojiler kullanan ve gelişmelerini güncellemelerle destekleyen borsalar, büyük ölçüde ilerleme kaydederek daha geniş kesimlere ulaşmayı başarmıştır. Güncel verilere bakıldığında dünyanın en büyük kripto para borsaları aşağıdaki gibidir:
- Binance
- Kraken
- Bitstamp
- Coinbase
- Bithumb
- Huobi
Tüm borsaların arayüzü, işlem hacmi, komisyon ücretleri ve güvenlik önlemleri farklıdır. Bu nedenle hesap oluşturmadan önce tüm özelliklerini incelemek son derece önemlidir.
Advertorial
Tavsiye Edilen İçerikler
