Kârlılık Endeksi Nasıl Hesaplanır?
İçindekiler
Kurulan her işletmenin, yapılan her yatırım ve buna bağlı projelerini amacı kâr elde etmektir. Kârlılık Endeksi hesaplama formülleri, bir yatırımın ya da projenin kârlılık açısından uygun olup olmadığını belirlemeye yarar. Her yatırımcı kâr elde edeceği yatırımlara, para yatırmak ister. Bu yüzden bir projenin kâr elde edip edemeyeceğini hesaplama yöntemleri ile belirlemesi gerekliliktir.
Not: konu hakkında daha detaylı bilgi için, Kârlılık Endeksi Nedir sayfasını inceleyebilirsiniz.
Kârlılık Endeksini Hesaplamak
Kârlılık Endeksi hesaplaması, finans dünyasında kullanılan basit denklemlerden biridir. Hesaplama kârlılık endeksi olan bir sayı verir.
PI = 1 Projenin faydalarının maliyetlerine eşit olması bekleniyor.
PI < 1 Projede maliyetlerin faydalarını aşması beklenmektedir. Proje reddedilir.
PI > 1 Projelerin faydalarının maliyetlerini aşması beklenmektedir. Proje kabul edilmelidir.
Kârlılık endeksi 1 ise, projenin nakit çıkışlarının nakit girişlerine eşit olması beklenir. Kârlılık endeksi, 1’den az rakamsa, projenin nakit çıkışlarının projenin nakit girişlerini aşması beklenir. Başka bir deyişle bu kötü bir yatırımdır. Genel olarak söylersek, bir şirket kârlılık endeksi 1’den az olan bir projeyi reddetmek ister, çünkü o projeye yatırım yapmak, para kaybeden bir girişim olacaktır.
Kârlılık endeksi 1’den fazla sayıda ise, projenin nakit girişlerinin, projenin nakit çıkışlarını aşması beklenir. Başka bir deyişle iyi yatırımdır. Bir şirket, kârlılık endeksi 1’den fazla olan herhangi bir projeyi kabul etmek isteyecektir, çünkü bu yatırım karlı bir girişim olacaktır. Daha yüksek bir rakam daha cazip bir yatırım anlamına gelir.
Örneğin, kârlılık endeksi 1,3 olan bir proje, kârlılık endeksi 1,2 olan bir projeden daha cazip bir yatırım olacaktır.
Kârlılık Endeksi Hesaplama Formülü
Kârlılık endeksi formülü, en yaygın olarak aşağıdaki formüle göre hesaplanmaktadır. Basit bir Kârlılık endeksi hesaplayıcısı yoktur. İnternette bazı hesaplama programları mevcuttur. Ve girişleri manuel olarak girmeniz gerekir. O hesaplamalara da güvenemiyorsanız, aşağıdaki formülü kullanarak hesaplama yapabilirsiniz.
Kârlılık endeksi = Nakit girişlerinin PV’si / Nakit çıkışlarının PV’si
Kârlılık Endeksi Örneği
Ayşe, büyük bir şirketin yatırım şubesinin bir parçasıdır. O ve ekibi günlerini hangi kurumsal projenin en fazla kar getireceğini seçerek geçirir. Böylece hangi projenin şirketi için en yaralı olacağını bulur.
Ayşe’nin şirketi uluslar arası bur şirket. Amerika’da bir projeyi değerlendirmeleri isteniyor. Projeden elde edilen gelirin toplamı 5.000.000 dolar olması bekleniyor. Yeni projede 10.000.000 dolara mal olacak. Seçim ne yönde olmalı?
Hesaplamasına bakarsak;
Proje için nakit girişlerinin bugünkü değeri = 5.000.000 dolar
Proje için nakit çıkışlarının bugünkü değeri = 10.000.000 dolar
Kârlılık endeksi = Nakit girişleri PV’si / Nakit çıkışları PV’si
Kârlılık endeksi = 5.000.000 dolar / 10.000.000 dolar = .5
Ayşe’nin çalıştığı projenin Kârlılık endeksi .5’dir. Bu 1’den daha az. Yeni şubenin oluşturulmasına gerek olmadığı, basit ve hızlı bir şekilde kararlaştırıldı. Sunumunu, şirketin neden yeni şubeyi açmaması gerektiği üzerine hazırlayacaktır.
Kârlılık endeksi (PI) veya kar yatırım oranı (PIR), bir yatırım projesinin geçerliliğini ve kârlılığını değerlendirmek için yaygın olarak kullanılan bir ölçüdür. Gelecekteki nakit akışlarının bugünkü değerinin yatırılan ilk miktara bölünmesi ile bulunur. Kârlılık endeksi, 1’den büyük veya ona eşit ise, buna daha iyi ve kabul edilebilir bir yatırım denir.
Aşağıda belirttiğimiz hesaplama, yatırım miktarına, iskonto oranına ve yıl sayısına göre PI veya PIR’ın hesaplanmasına yardımcı olar. Ayrıca bir yatırımın Net Bugünkü Değerini hesaplar.
Kârlılık Endeksi (PI)’yı belirlemek için şu 5 kolay adımı izlemelisiniz:
Açılır listeden tercih ettiğiniz para birimini seçin (isteğe bağlı)
Yatırım miktarını girin
İskonto oranını ve nakit akış yıllarını girin
Her yıl için yıllık nakit akışını girin
Sonuçları görmek için “Hesapla”yı tıklayın
Kârlılık Endeksi Yöntemi Formülü
PV = Söz konusu gelecekteki nakit akışlarının bugünkü değerinin bulunduğu aşağıdaki formülü kullanmalısınız.
Kârlılık Endeksi = ( Gelecekteki nakit akışlarının PV’si) / İlk yatırım
Ya da;
(NPV + İlk yatırım) / İlk yatırım
Tahmin edileceği gibi, NPV ilk yatırımın Net Bugünkü Değerini temsil eder.
Kârlılık Endeksi Hesaplaması
Örnek: Bir şirket bir proje için 20.000 TL yatırım yaptı ve bu projenin beklenen NPV’si 5.000 TL
Kârlılık Endeksi = (20.000 + 5.000) / 20.000 = 1.25
Bu, şirketin yatırım projesini gerçekleştirmesi gerektiği anlamına gelir. Çünkü Kârlılık Endeksi 1’den büyüktür.
Bugünkü Değer Faiz Faktörü (PVIF)
Bugünkü değer faiz faktörü (PVIF), gelecekteki bir tarihte alınacak toplam paranın toplam değerini tahmin etmek için kullanılan bir formüldür. PVIF’ler genellikle faiz oranı kombinasyonları ve farklı zaman periyotları için değerler içeren bir tablo şeklinde sunulur.
PVIF = a / (1+r) ^n<
a = Gelecekteki toplamı
r = ıskonto faiz oranını
n = yıl sayısı ya da diğer dönem
Kârlılık Endeksi Örneği
Bir inşaat firmanız var, önümüzdeki 3 yıl için nakit akışlarının sırasıyla 5.000 dolar, 3.000 dolar ve 4.000 dolar olacağını tahmin ettikleri bir projeyi değerlendirmeye karar verdiniz. Projenin başında, projeye yapılan ilk yatırım 10.000 dolar. Bunun gerçekleştirecek iyi bir proje olup olmadığını belirlemek için kârlılık Endeksi yöntemi ve %12’lik bir iskonto kullanmalısınız. Bu sorunu çözmek için sayıların yıllara göre düzenlenebilmesi için bir tablo yapmak, muhtemelen iyi bir fikirdir.
Bir PI tablosu kullanarak 3 yıl boyunca sırasıyla şu PVIF’ler bulunur:
.893, .797, .712
PVIF’ler belirlendikten sonra her bir yıl için nakit akışlarının PV’sini elde etmek için sadece nakit akışlarını ve PVIF’leri çarpın.
(4.465 $, 2.391 $, 2.848 $)
Tüm PV’leri topladığınızda projenin toplam mevcut değeri 9.704 $ olacaktır. Bu son sayıyı 10.000 $’lık orijinal yatırıma bölün ve PI belirlendi. 9.704
Gördüğünüz gibi, kârlılık Endeksi 1’den az olduğundan proje reddedilmelidir. NPV, ilk yatırımın (10.000 $) toplam yatırımın toplamı PV’sinden çıkarılmasıyla da belirlenebilir.
Projede 10.000 – 9704 = 296 dolar ile kalırsınız. Bu durumda sayı negatif olduğu için NPV, projenin reddedilmesi gerektiğini söylemektedir.
Formül 1
Kârlılık Endeksi = Gelecekteki Nakit Akışının Bugünkü Değeri / Gerekli ilk yatırım
Formül çok basit görünüyor. Tek yapmanız gereken, gelecekteki nakit akışlarının bugünkü değerini bulmak ve daha sonra projenin ilk yatırımına bölmektir.
Bununla birlikte PI’yı ifade edebilmemizin başka bir yolu daha vardır ve bu da net bugünkü değerdir. NPV yöntemi, herhangi bir yatırımın kârı olup olmadığını değerlendirmek için de iyi bir önlemdir. Ancak bu durumda fikir, miktarı değil, bir oran bulmaktır. Yeni İşletmelerin Kâr Elde Etme Süreci
Formül 2
Net şimdiki değer ile ifade edilen PI’ ya bakalım.
Kârlılık Endeksi = 1+ ( Net Bugünkü Değer / Gerekli ilk yatırım)
Bu formüllerin her ikisini de karşılaştırırsak, ikisi de aynı sonucu verecektir.
Sınırlamalar
PI, maliyet – fayda analizleri için yaygın olarak kullanılsa bile, PI’nın birkaç sınırlaması vardır.
Birincisi gelecekteki nakit akışlarının tahminidir. Tahminler her zaman doğru olmadığından, beklenen gelecekteki nakit akışlarının öngörmede gerçekte olduğundan önemli ölçüde farklı olma ihtimali her zaman vardır.
İlk yatırım ve getiri tamamen farklı olsa bile iki projenin PI’sı benzer olabilir. Bu durumda, bir projeye yatırım yapıp yapmamaya karar vermenin en iyi yöntemi Net Bugünkü Değer Yöntemidir.
Son Analizde;
PI yani kârlılık Endeksi, bir şeye yatırım yapmanız gerekip gerekmediğine karar vermeniz gerektiğinde kullanmak için harika bir metriktir. Bir şirketiniz varsa ve bütçeniz kısıtlı ise, bu metrik yeni bir projeye yatırım yapmayı düşünüp düşünmeyeceğinize karar vermenize yardımcı olacaktır.
Tavsiye Edilen İçerikler
