Kârlılık Endeksi Ne Demek?
İçindekiler
Alternatif olarak değer yatırım oranı veya kâr yatırım oranı olarak adlandırılan Kârlılık Endeksi (PI) önerilen bir projenin maliyet ve faydaları arasındaki ilişkiyi temsil eden bir endeksi tanımlar. Gelecekteki beklenen nakit akışlarının bugünkü değeri ile projeye yatırılan ilk tutar arasındaki oran olarak hesaplanır.
Kârlılık Endeksi ne kadar büyük olursa, bir proje o kadar çekici olacaktır. Endeks gelecekteki nakit akışlarının bugünkü değeri ile ilk yatırım arasındaki oranı ölçer. Yatırım projelerini sıralamak ve yatırım birimi başına yaratılan değeri göstermek için yararlı bir araçtır. Kârlılık Endeksi (PI), bir projenin ya da yatırımın çekiciliğinin bir ölçüsüdür. PI, gelecekteki beklenen nakit akışlarının bugünkü değerinin projedeki ilk yatırım tutarına bölünmesi ile hesaplanır. 1.0’dan büyük bir PI, daha cazip projelere karşılık gelen daha yüksek değerler ile iyi bir yatırım olarak kabul edilir.
Sermaye kısıtlamaları ve karşılıklı olarak münhasır projeler kapsamında, sadece en yüksek PI değerine sahip olanlar gerçekleşmelidir.
Kârlılık Endeksinin Anlaşılması
PI, yatırım yapılmak istenen çeşitli projelerin sıralanmasında yardımcı olur. Yatırımcıların her yatırım birimi başına yaratılan değeri ölçmesine izin verir. 1.0 Kârlılık Endeksi, mantıksal olarak endekste kabul edilebilir en düşük ölçüdür. Çünkü bu sayıdan daha düşük herhangi bir değer projenin mevcut değerinin (PV) ilk yatırımdan daha düşük olduğunu gösterir.
Kârlılık Endeksinin değeri arttıkça, önerilen projenin mevcut değerinin finansal cazibesi de artmaktadır. PI, açığa çıkmamış sermaye harcamalarına uygulanan bir değerleme tekniğidir. Yöntem, bir projenin karlılığını belirlemek için öngörülen sermaye girişini, öngörülen sermaye çıkışına böler.
Kârlılık Endeksi değişkenleri temsil etmek için, gelecekteki nakit akışlarının bugünkü değerini ve ilk yatırımını kullanır. Projelerin cazibesini karşılaştırmak için Kârlılık Endeksi kullanılırken, tekniğin proje boyutunu, nasıl göz ardı ettiğini dikkate almak gerekir. Bu nedenle, daha büyük nakit akışı olan projeler, kar marjları o kadar yüksek olmadığı için, daha düşük Kârlılık Endeksi hesaplamalarına neden olabilir.
Not: konu hakkında daha detaylı bilgi için, Kârlılık Endeksi Hesaplama sayfasını inceleyebilirsiniz.
Kârlılık Endeksinin Bileşenleri
Gelecekteki Nakit Akışlarının PV’si (Pay)
Gelecekteki nakit akışlarının bugünkü değeri, para hesaplamalarının zaman değerinin uygulamasını gerektirir. Nakit akışları, gelecekteki nakit akışlarını mevcut parasal seviyelere eşitlemek için uygun dönemlerde iskonto edilir.
Iskonto, bugün 1 TL değerinin, bir yıl içinde alınan 1 TL değerine eşit olmadığı fikrini açıklamaktır. Çünkü mevcut para, faiz getiren tasarruf hesapları yoluyla henüz mevcut olmayan paradan daha fazla kazanç potansiyeli sunmaktadır. Gelecekte daha sonra alınan nakit akışlarının bugünkü değerine yakın alınan paralardan daha düşük bir bugünkü değere sahip olduğu düşünülmektedir.
Gerekli Yatırım (Payda)
Iskonto edilmiş tahmini nakit çıkışları, bir projenin ilk sermaye harcamalarını temsil eder. Gereken ilk yatırım, sadece projenin başlangıcında gereken nakit akışıdır. Diğer tüm harcamalar, projenin hayatının herhangi bir noktasında meydana gelebilir ve bunlar, payda ıskonto kullanılarak hesaplamaya dâhil edilir. Bu sermaye harcamaları, vergilendirme ve amortismanla ilgili faydaları etkileyebilir.
Kârlılık Endeksinin Avantajları
Kârlılık Endeksi, bir yatırımın şirket değerini yansıtması veya yok etmesi gerekip gerekmediğini gösterir. Paranın zaman değerini ve gelecekteki nakit akış riskini sermaye üzerinden dikkate alır. Sermaye oranlandığında projeler arasında sıralama ve seçim yapmak için kullanışlıdır.
Kârlılık Endeksi;
- Tüm nakit akışlarını değerlendirir
- Bir yatırımın firma değerini artırıp artırmadığını gösterir
- Birden fazla projeyi değerlendirir
- Nakit akışlarına ait zaman değerini karşılaştırır
- Sermaye maliyetini projelere kıyasla kullanır
Kârlılık Endeksi Dezavantajları
- Aynı anda yalnızca bir projenin gerçekleştirebileceği değerlendirmelerde iyi sonuç vermez
- PI hesaplamak için sermaye maliyeti gereklidir
Kârlılık Endeksi (KK) Kuralı
Kârlılık Endeksi Kuralı, bir projeye devam edip etmeyeceğimizi değerlendirmeye yardımcı olan bir karar verme alıştırmasıdır. Endeksin kendisi önerilen projenin açığa çıkmamış olan kârının hesaplamasıdır. Kural, Kârlılık Endeksinin veya 1’den büyük olan projenin devam etmesi gerektiğini göstermesidir. Kârlılık Endeksi veya 1’in altındaki oran, projenin terk edilmesi gerektiğini gösterir.
PI için formül, gelecekteki nakit akışlarını bugünkü değerinin, projenin başlangıç maliyetine bölümüdür. PI kuralı, NPV kuralının bir varyasyonudur. Kârlılık Endeksi (PI), proje tarafından üretilecek gelecekteki nakit akışlarının bugünkü değerinin projenin ilk oluşan maliyetine bölünmesiyle bulunur.
Kârlılık Endeksi (PI) ve Net Bugünkü Değer (NPV) Karşılaştırması
Kârlılık endeksi kuralı, net bugünkü değer (NPV) kuralının bir çeşididir. Genel olarak pozitif bir NPV, birden fazla olan bir karlılık endeksine karşılık gelir. Negatif bir NPV, 1’in altındaki karlılık endeksine karşılık gelir.
Örneğin, 1 milyon liraya mal olan ve gelecekteki nakit akışlarının şimdiki değeri 1,2 milyon lira olan bir projenin PI’sı, 1,2’dir.
Kârlılık endeksi, net bugünkü değerden bir açıdan farklıdır. Bir oran olduğundan, gerçek nakit akışının boyutu hakkında herhangi bir gösterge sağlamaz.
Örneğin, ilk yatırımı 1 milyon lira ve bugünkü nakit akış değeri 1,2 milyon lira olan bir projenin Kârlılık endeksi, 1,2 olacaktır. Karlılık endeksi kuralına göre, gereken ilk sermaye harcaması tamamlanmamış olsa bile proje devam edecektir.
Kârlılık Endeksi (PI) ve İç Verim Oranı (IRR) Karşılaştırması
İç verim oranı ( IRR), yeni bir proje veya girişimin gerçekleyip gerçekleştirilmeyeceğini belirlemek için de kullanılır. Ayrıca, bugünkü net değer, potansiyel bir projenin vergi sonrası nakit akışlarını ağırlıklı ortalama sermaye maliyeti (WACC) ile indirgemektedir.
Karlılık Endeksinde Net Bugünkü Değer
Net bugünkü değer (NPV), bir yatırımın bugünkü değerini, projeden alınan tüm nakit akışlarının iskonto edilmiş toplamı ile belirlemek için kullanılan bir formüldür.
Bir şirket veya yatırımcı bir projeyi veya yatırımı üstlendiğinde, projenin veya yatırımın ne kadar karlı olacağını tahmin etmek önemlidir.
NBD = Nakit çıkışlarının bugünkü değeri – Nakit girişlerinin bugünkü değeri
Net bugünkü değerin bir yatırım olarak değerlendirilmesi için pozitif olması gerekir.
Bugünkü Net Değer (NPV)’i hesaplamak için;
- Önce tüm nakit girişlerini ve nakit çıkışlarını belirleyin
- Ardından uygun bir indirim oranı belirleyin
- Tüm nakit giriş ve çıkışlarının bugünkü değerini bulmak için indirim oranını kullanın
- Mevcut tüm değerlerin toplamını alın
NPV yöntemi, bir projenin diğer başka seçeneklere kıyasla ne kadar karlı olacağını tam olarak ortaya koyar. Bir projenin net bugünkü değeri pozitif olduğunda kabul edilmelidir. Olumsuz ise reddedilmelidir. Birkaç pozitif NPV seçeneği tartılırken, daha yüksek indirgenmiş değerlere sahip oyanlar kabul edilmelidir.
İç verim oranı (IRR) kuralı yani bir projenin iç verim oranı, gereken minimum getiri oranından ya da sermaye maliyetinden yukarıda ise, proje veya yatırımın devam etmesi gerektiğini belirtir. İç verim oranı, sermaye maliyetinden yüksekte ise, proje uygulanmamalıdır.
Kârlılık Endeksi önerilen bir projenin söz konusu projenin kapsamına bağlı olarak karlı ve basit ya da karmaşık olup olamayacağının bir ölçüsü olarak açıklanabilir. Şirket Bütçesi Nasıl Hazırlanır?
Kârlılık Endeksi Nasıl Yorumlanır?
Endeks 1’den fazlaysa, yatırım değerlidir. Çünkü o zaman yatırım yaptığınızdan daha fazlasını geri kazanabilirsiniz. Dolayısı ile PI’si 1’den fazla olan bir yatırım bulursanız, devam edin ve yatırım yapın.
Dizin 1’den küçük ise, geri çekilip diğer fırsatları aramak daha iyidir. Çünkü PI, 1’den küçük olduğunda bu yatırım yapacağınız parayı geri alamayacağınız anlamına gelir. Neden yatırım yapma zahmetine giresiniz ki?
Dizin 1’e eşit ise, kayıtsız ve tarafsız bir projedir. Dönem içinde mevcut diğer projelerden daha iyi olduğunu düşünene kadar projeye yatırım yapmamalısınız. Diğer tüm projelerin Kârlılık endeksinin negatif olduğunu tespit ederseniz, bu projeye yatırım yapmayı düşünün.
Tavsiye Edilen İçerikler
