Ekonomik Büyümenin Tanımı
İçindekiler
Bir ekonominin, üretim kapasitesi ve verimliliğinin artması ile birlikte önceki dönemlere oranla, daha fazla hizmet ve mal üretmesine, ekonomik büyüme adı verilmektedir.
Geometrik olarak büyüyen bir ekonomide, dönüşüm eğrisi sağ dışa doğru kayar. Bu kayma, sermaye ve emek gibi iki üretim faktörüne dayanan ekonomide, eşit aralıklarla da olabilir ya da üretim faktörlerinden birinde meydana gelen artışlar şeklinde de gerçekleşir.
Kayma sebeplerinden biri faktör arzındaki artış ise, diğer sebepte teknolojik gelişmelerdir.
Ekonomik Büyümenin Ölçülmesi
Ekonomik anlamda büyüme, reel milli gelirde, yıldan yıla meydana gelen artışların yüzde olarak ifade edilmesi ile ölçülmektedir. Ancak öncelikle, reel ve nominal GSMH’nın ne olduğunu bilmek gereklidir.
Nominal GSMH (Gayri Safi Milli Hâsıla) bir ülkenin yurt içi ve yurt dışındaki 1 yıl içinde ürettiği hizmet ya da malın, ilgili olan ürünlerin, cari fiyatları ile çarpılması sonucunda elde edilen bir değerdir. Fiyat hareketleri, nominal değer artışlarına neden olmaktadır.
Diğer bir yandan da ekonomide toplam gelirin reel olarak artmasını, aynı ekonomideki refah artışı gelir dağılımında, herhangi bir bozulmaya yer açılmadan sağlanması gerekmektedir. Ele alınan dönemlerde, ekonomik büyüme olsa bile, ülkenin nüfusu hızlı artış gösterdiği takdirde, büyüme reel olarak refahı artırmaz. Bu açıdan belli sakıncalar yaratsa da, refah artışının sağlıklı ölçüsü olarak kişi başına düşen reel GSMH’da artış meydana gelebilir.
Tüm ekonomilerde, refah artışını belirleyen bir başka unsur da hızlı nüfus artışıdır.
b = g-p
g = Ekonomik büyüme
p = Nüfus artış hızı
b = Kişi başına düşen milli gelir artış hızı
Bir ülkede, ekonomik büyüme gerçek anlamda bir refah artışına yol açıyorsa, bu kişi başına düşen milli gelirde artış yaşanmasına bağlıdır.
72 kuralını ekonomi için uyguladığımızda, her sene aynı rakamlarla büyüyen ekonominin, kaç yıl sonra iki katına çıkacağı hesaplanmaktadır. Daha basit bir anlatımla örnek verirsek, bankada belli bir faiz ile bekletilen paranın, kaç yıl sonra iki katına çıkabileceğinin hesap edildiği bir yöntemdir.
Diyelim ki ekonomi oranı sabit oranda büyüme ile yüzde 4 olsun. 72/4 = 18 yılda ekonomi şu andakinin 2 katına çıkacaktır. 72 kuralı, ülkelerin makroekonomik göstergelerinin ikiye katlanmasında kullanılabilir.
–
–
Ekonomik Büyümeyi Belirleyen Faktörler
Ekonomik büyüme, üretim kapasitesinde ve verimlilikte meydana gelen artışlar ile belirlenir. Üretim faktör kullanımı ve teknolojik gelişmeler, temel üretim faktörlerinin üretimde kullanılan miktarlarının artırılması, ekonominin üretim kapasitesinde ve üretilecek hizmet ve mal miktarında artışlara sebebiyet verecektir.
Emek Faktörünün Artırılması
Emek faktörünün artırılması, üretim artışına da yol açmaktadır. Emek faktöründeki artış, diğer faktörlerin sabit kalması şartıyla, çalışma saatleri ve fiziki iş gücü miktarının artması ile birlikte, toplam ürün artışını ve büyümeyi de beraberinde getirmektedir.
Nüfus artışı, iş gücünün artmasındaki en önemli faktördür. Sağlık ve teknoloji alanındaki gelişmeler, beslenme koşullarının iyileşmesi ve doğal nüfus artış hızı, ortalama ömür süresini ve buna bağlı olarak da nüfusu artırmaktadır.
Sermaye Birikiminin Artırılması
Sermaye, üretim sırasında kullanılan makine ve teçhizatlar ile, her türlü alet ve emeğin üretimine yardımcı araç ve gereçlerdir. Bir fabrika içerisinde yer alırlar. Üretimler fabrikalarda yapılır. Üretimi artırmak amaçlı, kısa dönemde kapasite artışı sağlayacak şekilde sermaye stoklarını artırmak amaçlı yatırımlar yapılır ki, bu yatırımlara üretken yatırımlar adı verilmektedir.
Yatırımların verimliliklerini artırmak için yol, kanalizasyon, su, elektrik ve bilişim alt yapılarını da tamamlamak gerekir. Bu yatırımlar ise tamamlayıcı yatırımlar olarak ifade edilirler.
Üretken ve tamamlayıcı yatırımların yapılması için de, milli gelirden belli bir kısmın tasarruflara ayrılması ile mümkün olmaktadır.
Doğal Kaynak Kullanımının Artması
Yeraltı ve yer üstü zenginlikleri, coğrafi ve iklimsel koşullar, doğal kaynak olarak tanımlanmaktadır. Bu kaynaklar ayrıca iktisadi büyümenin önündeki temel sınırlayıcıdır. Birçok ülkede sermaye ve emek miktar artırımı mümkün olsa da, doğal kaynaklar farklı ülkelerde farklı coğrafi şekillerde dağılmakta ve bu kaynakların toplam stok artırımı mümkün olmamaktadır.
Ekonomik büyümenin temel amacı kaynakların ekonomiye kazandırılmasıdır. Atıl kaynakların ekonomiye kazandırılması, ülkenin üretim olanakları eğrisinin dışa kaymasını sağlasa dahi, üretimin eğirinin tam üstünde yapılmasını sağlamaktadır.
Teknolojik Değişimler
Teknolojik değişimler, aynı miktar üretim faktörünün kullanılmasının, daha çok çıktı alınmasını sağlayan ve üretim yönetiminde yapılan iyileştirmelerdir. Hem kaynak kıtlığının meydana getireceği üretim yetersizlikleri sorunu aşılabilirken, hem de yeni üretim yöntemleri geliştirilerek ucuz ama kaliteli malların üretilmesini sağlayacaktır. Teknolojik gelişmeler doğal kaynaklar, sermaye ve emek gibi tüm üretim faktörlerine uyarlanabilir.
Kontrolsüz Büyüme
Arzu ederseniz konu ile bağdaşlaşan, kontrolsüz büyüme hakkında detaylı bilgilere de ulaşabilirsiniz.
Tavsiye Edilen İçerikler
