İş Sözleşmelerinin Askıya Alınma Durumu
İçindekiler
Bazı nedenlerden dolayı işçinin iş yapma yükümlülüğü geçici bir süre için engellenmektedir. Bu durumlar genelde işçinin geçirdiği iş kazası, askere gitmesi, kadın işçinin doğum yapması, hastalık hali, lokavt, grev, işçinin gözaltına alınması ya da tutuklanması, işçinin ücretli ya da ücretsiz izin alması gibi durumlardır.
Bu gibi geçici durumlar söz konusu olduğunda işçinin iş sözleşmesi sona ermez ve askıya alınır. Engeller ortadan kalktığında ise iş sözleşmeleri devam eder.
Sözleşmenin askıda olduğu zamanlarda işçinin devamsızlığı kanuna uygun olmaktadır. Edimlerin işçi tarafından yerine getirilememe durumu, işçinin kendi kasıt ve kusurundan meydana gelmediği için, işçinin iş sözleşmesi feshedilemez. Bu durumlarda iş akdinin feshi için işçinin kendi kusuru olması gerekmektedir. İşin yapılmama hali işçinin kusurundan kaynaklanmayan geçici bir durumdur.
Ayrıca konunun tam ters durumu geçici olmayıp kalıcı olan, İş Sözleşmesinin Sona Ermesi adlı makaleyi de inceleyebilirsiniz.
İş Sözleşmesinin Askıya Alınmasının Şartları
İfanın İmkânsızlığı
İfa imkânsızlığı maddi ve manevi şekilde ortaya çıkar. Kadın işçinin doğum yapması, işçinin hastalanması, askere gitmesi, işçinin iş kazası geçirmesi durumları maddi imkânsızlık durumlarındandır.
İşçinin evlenmesi, bir yakınının vefatı, işçinin hastalığı, çocuğunun doğumu gibi durumlar da manevi nitelikteki durumlardır. Yani maddi imkânsızlık olmamasına karşın, dürüstlük ve iyi niyet kuralları gereği işçiden iş yapmasının istenemediği durumlardır.
Bu durum işveren açısından değerlendirildiğinde, iş sözleşmesinin askıya alınması için maddi imkânsızlık kuralını ele almaları gerekir. İşverenin doğal afetler ya da hammadde teminine gelen yasaklar ve işin 1 haftadan uzun süre durması durumlarında işverenin ifayı kabul etmeyerek iş sözleşmesini askıya alma yetkisi ve hakkı vardır.
Ekonomik kriz hallerinde işçinin iş sözleşmesi askıya alınmaz ve kısa süreli çalışmalarının sağlanması daha uygun olacaktır.
İfanın İmkânsızlığında Kusursuz Olunması
İş sözleşmesinin askıya alınması için ifanın imkânsız olduğu hallerde işçinin kusurunun olmaması gereklidir. Eğer işçinin kusuru varsa iş sözleşmesinin askıya alınmasından söz edilemeyeceği gibi işin yerine getirilmemesinden dolayı hukuki sonuçlar ortaya çıkabilir.
İfanın Yerine Getirilmemesinin Geçici Olması
İşçinin ifa ve işverenin ifayı kabul yükümlülüğünün geçici süre yerine getirilmemesinin söz konusu olduğu durumlarda ortaya çıkar. İşçinin milletvekili seçilmesi, muvazzaf askerlik durumu ve sendika yöneticisi seçilmesi durumlarında sözleşmenin askıya alınması söz konusu olmaz. Bu işler uzun süreli olduğundan ifa imkânsızlığından bahsedilemez çünkü buradaki ölçüt, ifa imkânsızlığının geçici olmasıdır.
İş Sözleşmesinin Askıda Kalma Süreleri
İş kanunu 31. maddeye göre iş sözleşmesinin askıda kalması için işçinin, o işyerinde en az 1 yıl çalışması, muvazzaf askerlik dışında askerlik görevini yerine getirmek için işten ayrılmış olması gerekir. Bu durumda askıda kalma süresi en az 2 aydır. İşçi 1 yıldan fazla çalışmış ise bu süreye her yıl için 2 gün eklenir, bu sürenin tamamı 90 günü geçmez. İki ay ya da 90 günlük sürelerde işçinin ücreti işlemez ve bu sürelerin bitiminde işçi işine geri dönmezse, işveren işçinin iş akdini feshedebilir.
Zorlayıcı nedenler var ise iş sözleşmesinin askıda kalma süresi 1 haftadır.
Hastalık ve kaza gibi hallerde ise işveren açısından haklı fesih doğması için kanuni süre, İş Kanunu 17. maddede yer alan ihbar süresine 6 hafta ilave edilerek oluşan süre olup bu süre zarfında iş sözleşmesi askıda kalır. Bu sürenin bitiminde haklı fesih nedeni söz konusu olmaktadır.
Gözaltı ya da tutuklanma hallerindeki devamsızlıklarda yine 17. maddede yer alan süreler uygulanır.
İş Kanunu 46.maddeye göre, işçinin evlenmesi ya da aile bireylerinden birinin vefatı durumunda sözleşme 3 gün askıda kalır.
İş yerinde lokavt ya da grev uygulanması durumunda lokavt ya da grevin sona erdiği ana kadar iş sözleşmesi askıda kalır.
İşverenin işçiye ücretsiz izin vermesi ve izin nedeni ve süresinin işçiye bildirilmesi şartı ile izin bitimine kadar sözleşme askıda kalır. Süre hakkaniyet kurallarına uygun olmalı ve süreklilik kazanmaması gerekir.
İş Sözleşmesinin Askıya Alınmasının Sona Ermesi
Askıya alınma zorunlu sebeplerden doğan hallerdir ve bu zorunlu haller ortadan kalktığında askı süresi de sona ermiş olur. Yapılamayan işlerin yapımına devam edilir. Böylece iş sözleşmesinin hüküm ve sonuçları devam eder. Askı işlemi ortadan kalktıktan sonra işçi işi yapmak, işveren de iş ücretlerini ödemeye devam etmek zorundadır. Bunun aksi durumlarda işçinin ya da işverenin açısından haklı fesih nedenleri ortaya çıkabilir.
Belirsiz süreli iş sözleşmesinde askı hali ortadan kalktıktan sonra askıdan önceki şartlarla sözleşme devam eder. Belirli süreli iş sözleşmelerinde ise iş sözleşmesinde geriye kalan kısımda iş tamamlanır.
Hastalık, iş kazası ya da askerlik gibi askı durumlarında işçi yaralanmış ya da sakat kalmış ise işveren askı süresi sonunda işçinin o anki haline uygun bir iş vermek zorundadır.
İş sözleşmesi askıda iken kesinlikle iş akdinin feshi yapılamaz. Pek çok işyeri bunu yapıyor olsa da bu hukuka aykırıdır.
İş Sözleşmesinin Askıya Alınmasının Hüküm ve Sonuçları
İş sözleşmesi askıya alındığında işçi ve işverenin iş ile ilgili ücret ödeme ve işi yapma durumları da askıya alınmaktadır. Askı durumu süresince, işverenin işçinin iş akdini sona erdirmek için iş akdi feshi yapamamak ve iş yapılmadığı için işçiye ücret ödeme yükümlülüğü de bulunmaz. İşçinin de askı süresinde iş yapması söz konusu olamaz. Askı durumu her iki taraf için de bağlayıcıdır.
Ancak, bazı durumlarda işçi işini yerine getirmese bile işverenin ücret ödemek zorunda olduğu durumlar da vardır. Örnek verecek olursak; Basın İş Kanunu 16.madde gereğince manevra ve talim dolayısı ile silah altına alınan gazetecinin, ücret alma hakkı bulunmaktadır.
İş sözleşmesinde işçinin iş akdinin askıda olduğu sürede ücret alma hakkı ekli ise, işçi askı süresinde ücretini alır.
İşçi ya da işverenin sözleşme askıda olduğu sürece haklı nedene dahi dayansa bile fesih hakkı bulunmamaktadır. Ancak sadakatsiz olan ve işverenin kendisine ya da ailesine karşı hakaret durumlarında işçinin iş akdi fesih edilebilir.
Tavsiye Edilen İçerikler
