Yatırımcı Arıyorum

İş Sözleşmesinin Sona Ermesi

İş Sözleşmelerinin Sona Erme Durumları

İş sözleşmesinin sora ermesi için, işçi veya işverenin tek taraflı bir irade beyanı yeterlidir. Sona ermenin kesinlik kazanması için, feshin karşı tarafa tebliği gerekmektedir. Feshin geçerli olması için karşı tarafın kabulü şartı gerekmez, tebligatın karşı tarafa yapılması ve açık ve belirgin olması şarttır.

Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinde iş kanunu 17. maddesindeki sürelere uygun olarak ve bu sürelere ait işçinin ücretleri ödenerek fesih yapılır. İş güvencesi kapsamına giren işçilere yapılacak fesih bildiriminin yazılı olması ve nedenlerin açık ve kesin şekilde yazılması gerekmektedir.

Kapsam dâhilindeki işçinin fesih nedeni işçinin sergilediği davranışlar ya da verimlilik durumu ile ilgiliyse, kendisinin savunması alınmadan iş akdi feshi yapılamaz. Geçerli neden ispatı işverene aittir.

İş güvencesi kapsamı dışındaki işçilerin, iş akdi feshi sırasında fesih nedenini belirtme ve savunma alınma şartı yoktur. Eğer iş akdi feshi, işveren tarafından kötü niyetli yapıldı ise işçinin bunu ispat zorunluluğu vardır. İspat eden işçi, ihbar tazminatının 3 katı olarak kötü niyet tazminatı, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, maddi ve manevi tazminata hak kazanır.

Kapsam dâhilindeki işçiler, fesih geçersizliği nedeniyle işe iade edilmelerini, işe iade edilmeme durumlarında iş güvencesi tazminatı talep edebilir ve karar kesinleşmesine kadar en çok 4 aylık doğan ücret ve haklarının ödenmesini de isteyebilirler. İş güvencesi tazminatı işçi işe başlatılmaz ise ve başvurusu üzerine 4 ay ile 8 ay arasında tazminat alabilirler.

Fesih Dışı İş Sözleşmesi Sona Erme Nedenleri

Tarafların Anlaşması

Sözleşme belirli ya da belirsiz süreli yapılmış olsun, sözleşme tarafları, sözleşmeyi her zaman sona erdirme hakkına sahiptir. Tarafların anlaşmalarıyla sona eden sözleşme bir fesih değildir ve hukuki sonuçlar doğurmaz. Karşılıklı irade beyanı ile sona eren bu sözleşmeye “ikale” denmektedir.

Sözleşmeyi sona erdiren anlaşma açık ya da zımni yani örtülü olabilir. Mesela, kamuda işçi statüsünde olan kişi, işverenin rızası ile memur kadrosuna alınması zımni anlaşmadır ve iş akdi sona erer. Burada önemli olan tarafların hür iradesiyle hazırlanmış bir ikale anlaşmasının olmasıdır.

Ölüm

Sözleşmeye dayalı çalışan işçi vefat ederse, iş sözleşmesi kendiliğinden son bulur ancak hukuki sonuçların bir bölümü ortadan kalkmamaktadır. Mesela, işçinin kıdem tazminat hakkı vefat eden işçinin mirasçılarına geçmektedir.

Borçlar Kanununun 440.maddesine göre işveren, ölen işçinin sağ kalan eşi ve reşit olmayan çocuklarına işçinin ölümünden itibaren 1 aylık, vefat eden işçi 5 yıldan uzun çalışmış ise 2 aylık ücret ödemek zorundadır. İş sözleşmelerinde işverenin vefatı halinde işverenin borçları mirasçılara geçer.

Bazı durumlarda iş sözleşmesi işverenin vefatı ile sona erer. İşveren yaşlı ise ölümü halinde doktoru ya da hasta bakıcısı, avukat ve kâtibi arasındaki sözleşme belirli süreli olsa dahi sona erer. İşverenin ölümü halinde, iş sözleşmesinin bitiminden evvel iş akdi sona ererse, işçi uğradığı zararları tazmin için işverenin mirasçılarından tazminat talep edebilir.

Zorlayıcı Sebepler

Tarafların borçlarının zorlayıcı nedenlerden dolayı ifasının mümkün olmaması durumunda sözleşme kendiliğinden sora erer. Zorunlu nedenlerden dolayı işin durma süresi 1 haftayı geçerse taraflara sözleşmeyi fesih hakkı tanınmaktadır.

İşçinin gözaltına alınması ya da tutuklanması gibi zorlayıcı durumlarda 1. maddedeki sürelerin aşılması durumunda da işveren sözleşmeyi fesih hakkına sahiptir.

İş kanunu 24. maddeye göre ise, zorlayıcı sebepler nedeni ile işyerindeki faaliyetler bir haftadan fazla durur ise sözleşme süresi bitimi beklenmeden sözleşme işveren tarafından fesih edilebilir. Ancak işveren 6 ay boyunca o işçinin yerine başkasını alamaz. Alması gerekir ise iş teklifini eski işçiye yapmak zorundadır.

Belirli Sürenin Sona Ermesi

Belirli işlerde belli bir işin tamamlanması, belli bir olgunun ortaya çıkması durumlarında koşullara bağlı olarak taraflar arasında gerçekleştirilen sözleşme türüne, belirli süreli iş sözleşmesi denir. Sözleşmenin sona ermesi için koşulların ve sürenin ortadan kalkması gerekmektedir. Sözleşme kendiliğinden sona erdiğinden iş sözleşmesi feshine bağlı hukuksal sonuçlar burada uygulanmaz.

Taraflar, belli süreli işin bitimi sonunda hakkın kötüye kullanılmaması şartıyla, haklı ve geçerli bir nedene dayanarak sözleşme süresini uzatabilirler. Bazı işverenler işçiye kıdem tazminatı vermemek için sözleşme süresini uzatma yoluna gidebilirler. Bu durum hakkın kötüye kullanılması olarak kabul edilir ve belirsiz süreli iş sözleşmesi olarak geçerlidir.

Bu durumda sözleşme sona ederse, işverence bu süreye ait ücret ve koşulların varlığı dâhilinde kıdem tazminatı ödenmesine karar verilebilir.

İş Sözleşmesinin Süreli Fesih Bildirimi ile Sona Ermesi

Fesih bildirimi, tarafların irade beyanları ile sözleşmeyi sona erdirmeleridir.

Süreli Fesih hakkı; taraflardan birinin tek taraflı beyanı ile feshin sona erdirilmesidir. İşçinin daha iyi imkânlar sağlayan bir işyerinde iş bularak işinden ayrılmak isteyerek ayrılması ya da işverenin iş gerekleri veya işçinin yetersizliğinden doğan sebeplerden dolayı iş akdini feshetmesi, bu özgürlüğün kullanılması anlamındadır.

Ek olarak, İş Sözleşmesinin Askıya Alınması adlı makaleyi de okuyabilirsiniz.

İş güvencesi kapsamındaki işçilere iş akdi fesih nedenlerinin bildirilmesine gerek olmamaktadır. İş akdinin feshinin en önemli kuralı işçiye fesih bildiriminin yazılı yapılması, yazılı beyanın açık ve belirgin olma şartı aranmaktadır. Buna aykırı durumlarda fesih geçersiz sayılır. Yazılı yapılan fesih bir ispat aracıdır ve iş güvencesi kapsamında olmayan işyerinde çalışan işçiler için ispat açısından iddia sahibine kolaylık sağlamaktadır.

Fesih Bildirim Süreleri

  • Hizmeti 6 aya kadar olanlarda 2 hafta
  • 6 ay – 1,5 yıl arası 4 hafta
  • 1,5 yıl – 3 yıl arası 6 hafta
  • 3 yıl ve sonrası için 8 hafta

Sözleşme, fesih bildirimi haftanın hangi günü yapılmış ise son haftanın aynı gününde sona ermektedir.

Lokavt ve grev süresinde işçiye fesih bildiriminde bulunulmuş ise fesih süresi, lokavt ya da grevin bittiği gün itibarı ile işler.


Yatırımcı Arıyorum

kobi vadisi
Abone Ol
Bildirim Alın
guest
0 Yorum
Inline Feedbacks
View all comments