İşletme Satarken Atılacak Adımlar

İşyeri Satmak

İçindekiler

İşyeri Satmak
Bir İşletmenin Hisse Satış Şekilleri Nelerdir?
Bir İşletmeyi veya Hissesini Satarken Yapılacak İşlemler
Satılık Şirket Hisseleri

Sahip olduğunuz bir işletmeyi satmak, hayatınız boyunca alabileceğiniz en önemli kararlardan biridir. Bazı yükümlülükler ve mecburiyetler sizi zorunlu kılabilir. İşletmenin satış nedeni finansal bir neden ise, bunu düzeltmenin bir yolunu bulamadığınız takdirde satış verebilirsiniz. Ya da farklı herhangi bir sebebiniz olabilir.

İşletmeyi satmadan evvel öncelikle kendinize sormanız gereken sorular şunlardır:

İşletmemi gerçekten satmak istiyor muyum?
Finansal sorunlarımı düzeltebilir miyim?
Hisse olarak satacaksam, ne kadarını satmalıyım?
İşletmemi satmak bana ne kazandırır, ne kaybettirir?
İşletmemi hisse olarak satarsam, uygun alıcıyı nereden bulabilirim?

Bu ve bunun gibi sorular, sürekli akılları meşgul eder. Aldığınız kararın doğruluğunu hala sorguluyorsanız, bir süre beklemelisiniz. Öncelikle, kati kararınızı vermeden herhangi bir karar almayın. Aklınızda işletmenizi satmak ile ilgili soru işaretleri varsa, öncelikle finans durumunuzu yakından bilen muhasebeciniz ile, fikir alabilmek için ailenizle ve yakın arkadaşlarınızla, haklarınız konusunda ise avukatınızla konuşmanızda yarar vardır.

Bir İşletmenin Hisse Satış Şekilleri Nelerdir?

Bir işletme satışı, kısmi olarak halka açılma, büyük özel yatırımcılara satış, küçük yatırımcılara satış ve çalışanlara satış olarak yapılabilir.

Halka Açılma Şeklinde Satış

Halka açılmak, büyük miktarlarda sermaye toplamak ve işletmenin değerini maksimize etmek için iyi bir seçenektir. Ancak, işletmeniz için halka açık bir listeyi takip etmek, yasal, denetim ve ifşa gereksinimleri açısından en zorlayıcı seçenektir. Hisselerin bir kısmını halka açarak gerekli fonu sağlayabilirsiniz.

Büyük Özel Yatırımcılara Satış

Özel satışlar genellikle, risk sermayesi finansmanını içerir. Risk fonlamasında, bir işletme veya işletme sahibi, işletmenin büyümesi veya genişlemesi için ihtiyaç duyduğu sermaye karşılığında risk sermayesi yatırımcılarına hisse satar. Ayrıca hisse senetlerini özel olarak satmak daha kolay, daha hızlı ve daha ucuz maliyet gerektirir.

Çoğu durumda, büyük özel yatırımcılara yapılan önemli hisse satışları, iletmenin yatırımcılara yönetim kurulunda yer vermesini gerektirir. Yani hisse senedini satın alan kişi, hissesi oranında şirkette pay ve söz sahibi olacaktır. İşletmenin çalışanlarında değişiklik yapabilir, kilit isimlere kendi personelini yerleştirebilirler.

Daha Küçük Yatırımcılara Satış

Bazı açılardan, özel işletmenizdeki hisseleri küçük özel yatırımcılara satmak, büyük, sofistike yatırımcılara satmaktan daha zor ya da kolay olabilir. Artı olarak, yatırımcıları çekmek daha kolaydır ve genellikle önceden var olan ilişkileri vardır.

Bu yatırımcıların ayrıca, daha büyük yatırımcıların talep edebileceği, yönetim kurulu temsilciliği veya bir icra kurulu başkanı (CEO) değişimi gibi önemli uzlaşmaların bazılarını zorlama özelliği daha düşüktür. Öte yandan daha küçük yatırımcıların daha az parası vardır ve yasal süreç daha karmaşık olabilir.

Çalışanlara Satış

İşletmenizin hissesini çalışanlarınıza satmak, göz önünde bulundurmanız gereken başka bir seçenektir. Bir çalışan hisse sahipliği planı oluşturmak, bağlılığı ve elde tutmayı artırır ve bir işletmenin nakit olarak ödenecek olan ikramiye, tazminat ya da ödül gibi nakit ihtiyaçlarını azaltır. Bu katkılar genelde vergiden düşülebilir. Ancak, hisse senetlerini çalışanlara satmak, sermaye artırmak için pratik bir seçenek değildir.

Bir İşletmeyi veya Hissesini Satarken Yapılacak İşlemler

İşletmenizi ya da belirli oranda hisselerinizi satmak istiyorsanız, bazı adımları uygulamanız yararınıza olacaktır.

Geleceğinize Karar Verin

Bir soruyu yanıtlayarak başlayın. İşletmenizi sattıktan sonra, paranızı ve enerjinizi nasıl harcamak istersiniz? Çoğu insan bu tür ruh arayışını zor bulur ve bundan kaçınır. Ne yazık ki; gelecek için bir vizyonu olmayan potansiyel bir alıcıyla müzakereye giren işletme sahipleri, anlaşmayı nadiren sonuçlandırmaktadır. Gelecekteki yaşam vizyonunuzu belirleyin ve ne yapacağınıza karar verin.

Hissedarlarınızın Ne İstediğini Bilin

Sorulacak bir sonraki soru şudur: Paydaşlarınız şirketinizden ne istiyor?

Paydaşlar, eylemleri işletmenin sağlığını etkileyen kişileri içerir. Bunlar, çalışanlar, yatırımcılar, aile üyeleri ve diğer sahipler olabilir. Bu önemli kişilerin hedefleri işletmenin geleceğini şekillendirecek ve akıllı bir alıcı, bir anlaşma yapmadan önce hedeflerini bilmek ve kabul etmek isteyecektir. Bazı hissedarlar, yönetimde kontrol sahibi olmak da isteyebilirler. Tüm bunları göz önünde bulundurmanız gerekir.

İşletmenizin Değerini Belirleyin

Bir işletme satın almak isteyenlerin bilmek isteyeceği unsurlardan biri işletmenin değeridir. Bu süreç bir muhasebeci, bir broker veya bir danışman hizmetini gerektirebilir. Girişimci işletmeyi oluştururken, işini bir fikirden, çalışanları, varlıkları, fikri mülkiyeti ve itibarı olan bir organizasyona dönüştürmektedir ve paha biçilemez.

Potansiyel alıcılar, işletme satışı için işletme sahibinin verdiği fiyatı fazla değerinden daha yüksek bulurlarsa, satın almaktan vazgeçebilirler. Bu yüzden satışa sunmadan önce işletme gerçek değerini belirlemeniz gerekir.

Üçüncü bir tarafa satış yapmayı düşünüyorsanız, genellikle bir alıcı bulma, evrak işlerini yönetme, vergi ve diğer yasal süreçlerle ilgili anlaşmayı, bir satış yapan girişimciden daha hızlı sonuçlandırma konusunda daha deneyimli bir komisyoncudan yardım alın. Komisyoncu, satışa konsantre olacak ve girişimcinin işlerini yürütmesine ve işletmenin değerini korumaya odaklanmasına yardımcı olacaktır.

Pazarlama Stratejisi Oluşturun

Satılacak bir işi uygun şekilde pazarlamak da önemlidir. Sahiplerin işlerini satmalarına yardımcı olan internet siteleri vardır ancak sahiplerin kendi satış materyallerini oluşturmaya hazırlıklı olmaları gerekir. En azından iyi biçimlendirilmiş, tek sayfalık bir özet ve ciddi teklif verenler için daha ayrıntılı bir paket çok önemlidir.

Bu materyallerin işletmenin satışları, karları ve nakit akışları gibi kalemlerin yanı sıra işletmenin ve varlıkların kapsamlı bir tanımını içermesi gerekir.

İşletmenizi Düzene Sokun

Son olarak, işletmenizi satmadan önce bir düzene sokmanız gerekir. Bir evin, satıştan önce yenilenmesi gerektiği gibi, bir işletme de yenilenebilir. İşletme defterlerini incelemeye açmadan önce, potansiyel alıcıları korkutacak sorunları araştırın ve düzeltin.

Kozmetik detayların ve onarımların dâhil edildiğinden, kapsamlı bir envanter ve ekipman listesi hazırlandığından ve birden çok yıllık mali veriler ve vergi beyannamelerinin (son 5 yıllık) hazır olduğundan elin olun. İşletmenizi satmanın hızlı değil, zaman alıcı bir süreç olduğunu da unutmayın.

Hatırlanması Gereken Diğer Detaylar

İşletmenizin tamamını veya bir kısmını satmayı düşünürken, akılda tutulması gereken birkaç ayrıntı daha vardır. Satışların belli bir zaman aldığını unutmayın. Bir halka arzı, finansman ya da girişim olarak kabul etmek en az 1 ay, tekliflerin gelmesi ve satış yapılması ise 1 yılı ya da daha fazla süreci kapsamaktadır. Sabretmeniz önemlidir. Çünkü ne kadar acele ederseniz, o kadar kötü fiyattan satış yapabilirsiniz.

Uzmanlar, bir şirketin satışının yapmadan evvel, hazırlık sürecini de kapsayacak şekilde, erken hazırlık yapılması gerektiğini belirtiyor. Pek çok işletmeci, satış yapmaya kararı ya emekli olacağında ya da tükendiklerinde veya başka bir yaşam değişikliği söz konusu olduğunda hazırlıklara başlıyorlar. Satış planlamasının bir süreç olduğu da unutulmaması gerekiyor.

Bir satışın, nakit akışı ve vergi sonuçlarını düşünmek ve planlamak da önemlidir. Yatırımcılar, muhtemelen daha titiz denetim ve raporlama konusunda ısrarcı olacaktır. Dahası, düzenli temettü vaadiyle hisse satıyorsanız, bunları desteklemek için nakit akışını kanıtlamanız gerekir. Bir satışın hem size hem de işletmeye olası vergi sonuçları hakkında muhasebecinize ve/veya avukatınıza danışmalısınız.

Son olarak, psikolojik sonuçları dikkate almayı unutmayın.

Uzaklaşmaya hazır mısın?
Kararlarınızı sorgulayan yeni ortaklara sahip olmaya hazır mısın?

İşletmenizde yatırımcıların olması sizi yasal yönden başkalarına karşı sorumlu tutar ve bir tek mal sahibinin alışık olabileceğinden daha fazla şeffaflık gerektirir.

İşletmenizin küçük bir bölümünü satmak bile ciddi bir girişimdir. En azından tamamen hazırlıklı olduğunuzdan ve süreç için net beklentiniz olduğundan emin olun. Şirketinizi satarak, maksimum değeri elde etmenin en iyi yolu önceden plan yapmaktır. Özel bir işletmede hisse satmak, sermaye artırmanın, çalışanları teşvik etmenin ya da bir işletmeye yeni yetenek ve fikirler getirmenin harika bir yolu olabilir, ancak sabır, hazırlık ve müzakere etme isteği gerektirir.