İnovasyon Modelleri
İçindekiler
Günümüzde inovasyon çalışması yapan birçok firma, sağlamış olduğu ürün ve hizmetlerde yeni inovasyon modellerini uygulamakla birlikte artık kendileri de iş dünyasına inovasyon modeli sağlamaktadır.
Aşağıda Dünya genelinde kullanımı ve uygulaması oldukça yaygın olan inovasyon çeşitleri hakkında sizleri bilgilendirmeye çalışacağız.
Ürün İnovasyonu
Bir firma tarafından açık pazara sunulan, elle tutulup ve gözle görülen nesneler inovasyon ürün olarak adlandırılırlar. Bir firma veya işletmenin farklı, yeni, değişik, ve özel bir ürün geliştirmesi üzerine bunu pazara sunması işletmenin ürün inovasyonu yapması anlamına gelmektedir. Ancak bazı işletmelerin ürün inovasyonları yapmak için illa ki yeni bir ürün üretmeleri veya tanıtmaları gerekmez. Zaten işletme var olan ürünlerini daha iyi, kaliteli ve daha üstün bir özelliklerde ürün yapmak için farklılaştırır ve değiştirirse işte o zaman ürün inovasyonu yapmış olur.
Bazı örneklerle bahsedelim. Mesala; cam filmi, çilek tohumu ve patates birer üründür. Bu ürünlerin, pazardaki diğer cam fimlerinden, çilek tohumlarından ve patateslerden farklı ve değişik olacak bir şekilde geliştirilip üretilmeleriyle yapılan bir ürün inovasyondur. Yani, çizilmeyen cam filmi, daha verimli ve hastalıklara dayanıklı çilek tohumu ve sağlıklı ambalajlarda satılan organik patates ayrı ayrı birer ürün inovasyonlarıdır.
Hizmet İnovasyonu
Bir firma yada işletme tarafından pazara sunulan, alıcılara sağlanan faydalar, birer hizmet olarak adlandırılır. İşletmeler, hem ürün, hem de hizmet sunabildikleri gibi, bir de sadece ürün veya sadece hizmet de sunabilirler. Örneğin, otel, taksi, kuaför ve hastaneler genellikle sadece bir hizmet sunarlar. Ama eczaneler hem hizmet hem de ürün de sunarlar (ilaçlar onların ürünleridir). Bir telefon üreticisi ürün sunar; telefon onun ürünüdür. Ama sattığı telefonu gerekli kurulumlarını yapıp teslim ederse veya daha sonra bunun güncelleme, bakımını ve tamirini yaparsa bir hizmet sunmuş olur.
Bir işletmenin yeni, güncel ve değişik bir hizmet geliştirip bunu piyasada ki müşterilerine sunması bir hizmet inovasyonudur. Ürün inovasyonun da olduğu gibi,aynı şekil hizmet inovasyonun da daha önce sunulmayan hizmeti sunması şart değildir. Sunulmakta olan hizmetleri daha verimli ve çok müşteri çekecek şekilde değiştirerek ve farklılaştırması da yine hizmet inovasyonu yapmak anlamına gelir.
Bir hastanenin gelen hastalarına elden verdiği tahlil sonuçlarını online olarak İnternet’ten veriyor olması da bir hizmet inovasyonudur. Böylece, hastalarının işini kolaylaştırmış; ve tahlil sonuçlarını almak için hastaneye yorulma zahmetinden kurtarmış olur. Böyle faydalı bir hizmet sunduğu için de, uzak mesafelerde oturan, çalışan ya da işleri çok yoğun olan hastalar, bu hizmeti vermeyen diğer hastanelere gitmek yerine, o hastaneye gitmeyi ve önermeyi tercih ederler.
Pazarlama İnovasyonu
Çeşitli ürün ve hizmetler pazara sunulmak amacıyla geliştirilir ve üretilir. Ürünlerin ve hizmetlerin daha çok satılabilmesi için daha fazla sayıda müşteri çekebiliyor olması lazım. Daha çok müşteri çekebilmek için, ürün ve hizmetlerde farklı, değişik ve yeni tasarımların, güncellemelerin, ambalajların ve pazarlama yöntemlerinin daha çok geliştirilip kullanılması pazarlama inovasyonu olarak adlandırılmaktadır. Önceki bölümlerde sözü edilen çilek çocukların, müşterilerin ilgisini çekecek ve onları çilek yemeğe özendirecek şekilde daha değişik paketlerde pazara sunan bir firma pazarlama inovasyonu yapmış olur.
Pazarlama inovasyonuna yine başka bir örnek olarak İnternet üzerinden yemek siparişi alıp bu siparişlerin müşterilere ulaştırılmasını verebiliriz. Bu hizmeti veren işletme, Türkiye’nin çeşitli illerinde olan kişilerin ve o ildeki restoranlardan getirtecekleri yemekleri İnternet üzerinden online sipariş etmelerine olanak sağlayabilirler. Bu şekilde, örneğin Antalya’da oturan bir kişi, evine yemek siparişi verecekse bu işletmenin web sitesine girerek bunu yapabilir. Böylece kendi şehrinde bulunan ve bu siteye kayıt yaptırmış olan restoranlar’dan istediği yemeği, menüyü seçip evine getirilmesini sağlar. Türkiye’de İnovasyona Yönelik Destekler
Yemeklerini bu şekilde satmakta olan restoranlar vb. işletmeler pazarlama inovasyonu yapmış olurlar ve böylece İnternet’te yer almayan restoranlara daha çok göre rekabet avantajı kazanırlar. Bu restoranların yer aldığı İnternet web sitesini işleten firma da hizmet inovasyonu yapmış olur. Daha önce kimsenin sunmadığı farklı bir hizmeti sunarak (İnternet’ten yemek sipariş etme hizmeti) gibi gelir elde eder ve işini büyütür.
–
–
Organizasyonel İnovasyon
İşletmeler sadece ürünleri ve hizmetlerini geliştirip farklılaştırarak inovasyon yapmazlar. Bir işletmenin rekabet avantajı yakalayıp, ve bunu koruyabilmesi için çalışma ve iş yapış yöntemlerini iyi geliştirmesi, farklılaştırması ve yenilemesi gerekir. Bu, geliştirme, farklılaştırma ve yenileme faaliyeti organizasyonel inovasyon olarak adlandırılmaktadır. Örneğin bir firmanın Japonlar tarafından 1995’lerde geliştirilen “sürekli iyileştirme” (kaizen) yöntemini kullanmaya başlaması birer organizasyonel inovasyondur. Bu yönteme göre, işçiler de dahil olmak üzere bir firmadaki bütün çalışanlar yaptıkları işle ilgili süreçleri iyileştirme konusunda söz sahibidirler ve sürekli olarak bu gibi iyileştirme fikirlerine kafa yorarlar.
Önerilen iyileştirme fikirleri yöneticiler tarafından değerlendirilir ve uygun bulunanlar uygulamaya konulur. Bu yöntem sayesinde başta Japon firmaları olmak üzere, dünya genelinde sektöründe lider pek çok firma en düşük maliyet ve en yüksek kaliteyle sağlam üretim yapıp rakiplerinin hızla önüne geçmeyi başarmıştır. Bunun bir sonucu olarak da sürekli büyüyüp yenilik ve istihdam yaratarak ülke ekonomilerine ve toplumlarına büyük faydalar sağlamaktadırlar.
Not: İnovasyon çeşitleri içeriğini inceledikten sonra, İnovasyon Türleri adlı makaleyi de okumanızı tavsiye ediyoruz.
Diğer İnovasyon Türleri
Alçak Gönüllü İnovasyonlar
Az şeyle büyük işler yapılmasına Alçak Gönüllü İnovasyonlar denir. Gelişen pazarlarda faaliyet gösteren girişimciler ve yenilikçiler, düşük gelirli, alım gücü az kullanıcılar için ürün ve hizmetlerde inovasyon çalışmaları yaparken, aynı zamanda kaynak kısıtlamalarını ve kurumsal karmaşaları önlemek için maliyeti düşük stratejiler geliştirmek durumundadır. Alçak gönüllü inovasyonlar, diğer kişilere ve ihtiyaçlarına odaklı ve anlayışlı bir yaklaşım sergilemektedir.
Alçak gönüllülük aracılığıyla kurum kültürü değerlerini vazgeçilmeyen bir eleman olarak yerleşen organizasyonların değişim süreçlerine ayak uydurması ve rekabet avantajı sağlaması mümkün olur.
Yıkıcı İnovasyonlar
Bu inovasyonlara Ezber Bozan İnovasyonlar adı da verilmektedir. İnsanların ihtiyaçlarını gidermek ve sorunlarını çözmek adına inovasyonlar yapılır. Yeterli şekilde çözülmemiş ve giderilemeyen pek çok ihtiyaç bulunmaktadır. Ya da bu ihtiyaçlarla ilgili sorunlar çok az çözülmüş ya da az giderilmiş olabilir.
Yıkıcı inovasyon, bu ihtiyaç ve sorunlara yönelerek, daha iyi, ucuz ve kolay şekilde piyasaya çıkar.
Buradan önceki sorunlar eğer çözülememişse ya çözülür hale gelir ya da çöpe gider.
Uzun yıllar boyunca dokunulmayan, üzerine gidilmeyen bütün sorunlar, yıkıcı inovasyon sayesinde çözüme kavuşur. Çözülemez denen tüm sorunlar çözülür ve tabular yıkılır. Yıkıcı inovasyonlar genelde geçmişteki sorunları ele alır ve çözüm sağlar.
Yıkıcı inovasyonlarda sorunlar bulunur ve çözüm yolları tespit edilerek işe başlanır. Sorunlar daha iyi nasıl çözüme kavuşturulur, çözüm engelleri nasıl yok edilirden yola çıkılır ve sorun yeniden tanımlanarak çözüme kavuşturulur.
Tersine İnovasyon
İnovasyonların çoğu, ekonomik piramidin orta ya da tepesinde olan kişiler için yapılmaktadır. Artık inovasyonlar, bu piramidin altında kalan kişiler için de yapılıyor. Buzdolabının yerine geçen; ucuz fiyatlı, bataryalı soğutucu, hafif ve ucuz fiyatlı su arıtma cihazı, tersine inovasyona örnektir.
Tersine inovasyon çalışmaları, yerel kiple yürütülürse daha etkili olur. Bunun nedeni o bölgede yaşayan insanların sorunlarını en iyi şekilde bilmeleri ve sorunlarını daha iyi kavramalarıdır.
Tersine inovasyon genelde kalabalık ve alım gücü düşük belgelerde görülmektedir.
Kapalı İnovasyon
Kapalı inovasyonlar, işletmenin sadece iç kaynaklarının kullanılmasına olanak sağlayan inovasyonlardır.
İnsan kaynaklarınız ne kadar yaratıcı olursa olsun, sermayeniz ne kadar olursa olsun, kendinizi iyi saklıyorsanız, yarattığınız fikirleriniz dışarıya asla sızmıyorsa, sızmaması için büyük çaba sarf ediyorsanız, ama buna rağmen dışarıdakilere benzemeye çalışıyorsanız, fikirleriniz ve yapılan işler organizasyon içinde bile saklanıyorsa, buna kapalı inovasyon adı verilmektedir.
Bu tür inovasyonlarda, fikirlerin niceliği organizasyon üretimi ile sınırlı kalmaktadır.
Kapalı inovasyonlarda, işletmelerin yarattıklarının pek çoğunun eksik parçası olmaktadır. Dışarıdan alınamayan parçalar nedeniyle de fikirler eksik kalır hatta pek çok fikir çöpe gider.
Kapalı inovasyonlarda paylaşım yoktur. Bu nedenle daha az başarılı olunur. Çalışanların farkındalık bilinci azalır. Kapalı inovasyonlarda gizlilik esastır.
Açık İnovasyon
2000’li yılların başından itibaren, her alanda bilgi arttı. Hızla yayıldı. Ucuzladı ve bilgiye erişim kolay bir hal aldı. Böylece dışarıdaki bilgilerden yararlanma imkânı ve ihtiyacı doğdu. Koşullarda gelişip elverdiğinden dolayı şirketlerde inovasyon uygulamaları artış gösterdi.
Bu sayede işletmeler dışarıdan inovasyon alırken, işletme dışına da inovasyon çıktıları verilmeye başlandı.
Dışarıdan yaratıcı fikirler alınırken, dışarıya da proje ya da patent verilmeye, firmaların kendi uygulamadıkları patent ve icatları da dışarıya satmaları sonucunda inovasyon gelirleri adı altında bir kazanç elde edilmeye başlandı.
Ayrıca acık inovasyon, şirketlerin kendi geliştiremedikleri ancak strateji ve fikirlerini uygun buldukları icat ve patentleri dışarıdan alma imkânı da doğmuş oldu. Yenilikçi firmalar bu inovasyonları başarılı bir şekilde uygulamaktadır.
Açık inovasyon, projelerde yapılan iş birliklerini de artırmıştır. Böylece diğer şirketlerin güçlerinden ve inovasyon kaynaklarından yararlanma hakkına da sahip olunmaktadır. Açık inovasyonlara en iyi örnek olarak daha önce kapalı inovasyon çalışmaları yapan ancak açık inovasyona geçen Starbucks ve IBM gibi firmalardır.
Radikal – Adımsal İnovasyonlar
Yenilik düzeyinin yüksek olduğu, işletmelerin satışa sunduğu hizmet ve ürünlerde kullanılan teknolojilerde, iş yapım şekillerinde, pazarlama yöntemleri dışında, önemli, köklü veya yüksek seviyede yapılan inovasyon çalışmalarıdır.
Radikal inovasyonlar farkın birbirinden az olduğu ürün ve hizmetlerini de beraberinde getirmektedir. Bunlara Adımsal ya da Artırımsal İnovasyon denir. Bu inovasyon çeşidine en çok bilgi ve iletişim teknolojilerinde rastlanmaktadır.
Radikal inovasyonların sağlamlığı ve güçlülüğü, daha sonra doğan adımsal inovasyonları artırmaktadır.
Bu inovasyonlara örnek verecek olursak; elektrikle çalışan arabalar radikal inovasyon, elektrikli arabanın yeni modeli ise adımsal inovasyordur. Aynı şekilde online olarak satış yapmak radikal inovasyon, online telefon satışı yapmak adımsal bir inovasyondur. Yeniliğin düzeyi ve derecesi inovasyon türünü belirlemektedir.
Tavsiye Edilen İçerikler
