İşletme ve muhasebe kavramı bir bütünlük arz etmektedir. Çünkü, işletmelerin ekonomik durumlarını ölçmeleri ve yapacağı atılımlarda ne yapabileceğini, o işletmenin muhasebesi belirler.
İşletmeler, insanların her türlü ihtiyacını karşılamak üzere, malzeme, hammadde, araç ve gereç gibi faktörleri bir araya getirerek mal veya hizmet üreten, ürünleri satarak uzun vadede kar elde etmeyi amaçlayan ve toplum hizmeti amaçlı kurulan iktisadi birimlerdir.
Bir işletme kurulurken en önemli olgusu, sermayesidir. Her işletme kurulurken küçük ya da büyük bir sermayeye ihtiyaç duyar. Sermaye ise, ortaklardan elde edilen para olabileceği gibi, bina, mal ve araç gibi değerlerde olabilir. Tüm bu değerlerin toplamı işletme varlıkları olarak adlandırılır. Bu varlıkların sağlandığı kaynaklar da sermayedir.
İşletme Muhasebe Türleri
İçindekiler
Muhasebe, artık işletmelerin hayatında önemli bir rol oynayan ön muhasebe ile birlikte 4 sınıf olarak adlandırılmaktadır.
- Ön Muhasebe
- Maliyet Muhasebesi
- Genel Muhasebe
- Yönetim Muhasebesi
Her işletmenin temelinde 3 amacı bulunmaktadır. Topluma bir hizmet sunmak, faaliyetlerini uzun yıllar devam ettirmek ve en önemlisi de kar elde etmektir. İşletmelerin ana fonksiyonunu yerine getiren bölümler de; üretim, yönetim, muhasebe, finansman, insan kaynakları ve pazarlamadır.
İşletmeler, faaliyetleri sırasında kendi kaynaklarını kullanabilecekleri gibi borç ile mal alabilirler ve bu borçlanmalarla varlıklarını artırabilmektedirler.
Borçlar + Sermaye = Varlıklar denklemini oluşturur.
Konu hakkında detaylı bilgiye ulaşmak için: muhasebe türleri adlı içeriği inceleyebilirsiniz.
İşletmelerde Muhasebe
Belirttiğimiz gibi işletmeler, insanların ihtiyaçlarını karşılamak amaçlı üretim ve üretilen malların satışını yapan değerlerdir.
Bir işletmede, işletmenin sahibi ve yöneticisi aynı kişi olabileceği gibi, bunun tam tersi olarak işletme sahibi ve yöneticisi farklı kişiler de olabilir.
Her işletmede sahiplerinin ortaya koyduğu bir mal varlığı vardır ve işletmenin faaliyetleri sonucunda mal varlıkları arttığında, doğal olarak sermaye sahipleri kişilerin haklarında da artış meydana gelir.
İşletmelerde yönetimin başarısının ölçülmesi, değerlemesi ve bir sonraki yıla ait yönetim planının yapılmasında baz alınacak verilerin sağlanması için muhasebe verilerine ihtiyaç duyulmaktadır.
Muhasebe Nedir?
Muhasebe, işletmenin varlığını sürdürdüğü faaliyetleri süresinde, işlevlerin yerine getirilmesinde alınan kararların uygulanması, varlıklar ile varlıkların kaynağında meydana gelen parasal değişimlerin saptanmasında ve bunların yeni kararlar alınma aşamasında kullanılan bilgiler haline getirilmesini amaçlayan bir sistemdir.
Yani bilgileri toplayan, kaydeden, sınıflandıran, özetleyen, analiz ve yorum yaparak ilgili kişileri bilgilendiren sistemdir. Kısacası finansal bilgileri depolayan sistemdir.
Kaydetme; işletme içi ve dışı yapılan parasal işlemlerin fatura gibi bir belgeye dayandırılarak ilgili deftere kayıt edilmesidir.
Sınıflandırma; parasal işlemlerin alanlarına göre sınıflandırılarak kayıt edilmesidir.
Özetleme ise; 365 gün boyunca yapılan tüm işlemlerin yılsonunda özetlenerek, bilgilerin mali tablolara aktarılmasıdır.
Meslek Olarak Muhasebe
Muhasebe, işletmelere ait mali işlemleri para ile ifade edilerek kaydeden, sınıflandıran özetleyerek rapor eden ve sonuçlarını yorumlayarak analiz eden bir bilim dalıdır. Muhasebecilik mesleğini muhasebe ya da işletme konusunda eğitim alan kişiler yapabilirler.
Muhasebeciler, işletmelere ait tüm kayıtları tutar. Her işletmenin bir muhasebeciye ihtiyacı vardır ve özellikle büyük işletmeler, tüm mali işlerini yürütmeleri adına muhasebe departmanları kurarlar.
İşletmelerde Muhasebenin Önemi
İşletmelerde kullanılan muhasebe 3 şekilde karşımıza çıkar. Genel muhasebe, yönetim muhasebesi ve maliyet muhasebesi.
Genel Muhasebe; alım-satım yapan işletmelerin, parasal giriş ve çıkışları olan tüm işlemleri için, dönem içi faaliyetlerin kayıt edilerek, dönem sonunda kar ve zararın belirlenmesinde kullanılan sistemdir.
Yönetim Muhasebesi; maliyet muhasebesi ve genel muhasebeden yararlanarak işletme yönetiminde kullanılan yararlı bir araçtır.
Maliyet Muhasebesi; genellikle üretim yapan sanayi işletmelerinde, üretimde kullanılan bir ürünün, iletmeye kaça mal olduğunun belirlenmesi amaçlı geliştirilen yöntemler ile maliyeti hesaplama ve kayıt etme fonksiyonudur.
Ön muhasebe ise; işletmenin sürdürülebilirliği ve başarılı bir şekilde yönetilmesi için, gelir-gider takibinin yapıldığı ve ödeme ve tahsilât kayıtlarının tutulduğu sistemdir. İşletmeler açısından özellikle vergi dönemlerinde büyük kolaylık sağlamaktadır.
Muhasebe Dönemi Ne Anlama Gelmektedir?
1 Ocak ile 31 Aralık tarihleri arasındaki saman aralığına, yani 1 yıllık süreye muhasebe bakımından bir dönem ya da bir mali yıl adı verilmektedir.
Bu 1 yıllık mali dönem içerisinde işletmelerde mal alım ve satımı yapılır, alacakları ve borçları artar, kazadaki para miktarları değişme gösterir. Bir işletmenin sermayesinde, borçlarında ve varlıklarında değişim meydana getiren tüm parasal işlemlerin uygun şekilde ve zamanında kayda alınması işlemi muhasebe ile yapılmaktadır.
İşletme Çevresi
Bir işletmenin çevresinde, işletmenin yapmış olduğu faaliyet sonuçları ve mali durumu ile ilgilenen bazı taraflar bulunmaktadır. Bu ilgili taraflar, kendi kararlarına esas teşkil edecek güvenilir, doğru ve tarafsız bilgileri, muhasebenin fonksiyonlarını kam bir şekilde yerine getirmesi sonucu elde ederler.
İşletmelerin esas faaliyetlerini, elindeki nakit ile mal almak, aldığı bu malı karlı bir şekilde satmak, daha sonra da battığı mallardan dolayı olar alacaklarını tahsil etmek şeklinde sıralayabiliriz. Bir işletmenin muhasebe bilgilerine ve verilerine ihtiyaç duyan taraflara işletmenin çevresi denmektedir.
İşletme içi işlem döngüsü ve işletme çevresi
Nakit; borçla mal satanlar ve kredi verenler, işletmenin nakit çevresidir
Mal Alış; İşletme sahibi, yöneticiler ve ortaklar mal alış çevresidir
Alacaklar; kamuoyu, halk, işveren-işçi sendikaları
Mal Satış; İlgili resmi kuruluşlar, devlet ve maliye
Temel Muhasebe Eşitliği
Muhasebe, bir işletmenin para ile ölçülen ve rapor edilebilen her türlü bilgiyle ilgilenir. Muhasebenin temel girdilerini belgeler, temel çıktılarını mali raporlar oluşturur. Bilgi akışı sağlanırken esas itibarıyla temel muhasebe eşitliğinden yararlanarak mali tablolara ulaşılmaktadır.
Varlıklar ile kaynaklar arasındaki değişimler her zaman eşittir. Borçlar ve sermayenin toplamı varlıkları oluşturur.
Muhasebede, işletme sahiplerinin varlıklar üzerindeki haklarına sermaye, üçüncü şahısların varlıklar üzerindeki haklarına da borçlar adı verilir. İşletmelerin sahip olduğu ekonomik değerlere de varlıklar denmektedir. Varlıklar ise, mevcutlar ve alacaklar olarak ayrılır.
Mevcutlar; mal, sahip olunan para, bina ve demirbaş gibi farklı yapılardaki değerleri temsil eder.
Alacaklar ise, işletmenin yaptığı satış karşılığında üçüncü şahıslardan alacaklarını temsil eder.
Bilânço Eşitliği (Temel muhasebe eşitliği)
Borçlar + Sermaye = Mevcutlar + Alacaklar eşitliğine temel muhasebe eşitliği adı verilir. Bu eşitliğin tablo haline getirilmiş biçimine bilânço adı verilmektedir. Bilânçoda varlıklar (aktif) temel muhasebe eşitliğinin sol tarafının adını alırken, sağ tarafına da kaynaklar (pasif) adı verilmektedir.
Mali Tablolar
Belli bir süre içinde işletmenin kaynaklarında ve varlıklarında para ile ifade edilen ve değişime uğrayan durumlar sırasıyla şu işlemlere tabi tutulmaktadır.
Olayların her birinin ne olduğunu gösteren belgelerin toplanması,
Olayların her birinin kaynak ve varlıklar üzerinde meydana getirdiği etkilerin birlikte kayıt edilmesi,
Olay kayıtlarından yararlanarak kaynak veya varlıklardaki değişmelerin sınıflandırılması,
Kaynak ve varlıklar arasındaki değişimlerin bütünlük halinde özetlenmesidir.
Muhasebe iki fonksiyonludur. İlki, defter kaydıdır. Belgelerin toplanarak kayıt edilmesi, sınıflandırılması ve özetlenmesi sonucunda elde edilen bilgiler, muhasebenin ikinci fonksiyonunun verisi olmaktadır. Yani ikinci fonksiyon verilerin analiz edilmesi ve yorumlanmasından oluşur.
Mali tablolar, işletmenin mali durumu ve faaliyet sonucunu göstermek, buna göre karar almak isteyen ortaklar, borç verenler, yöneticiler ve diğer ilgili taraflar için en önemli bilgi kaynağı olmaktadır.
Tavsiye Edilen İçerikler
