Finansal Plan Oluşturmak
Hiçbir plan, iyi bir finansal tahmin olmadan tamamlanamaz. Finansal plan, en önemli iş planı bileşenlerinden biridir. Bankalar ve yatırımcılar, bir satış tahmini, kâr ve zarar tablosu, nakit akışı tahmini ve bilânço sunmanızı bekler. Bu iş planı için de önemlidir. Sayılar asla gözünüzü korkutmasın. Rehber örnek yazıları ve finansal planları inceleyerek bir finansal plan oluşturabilirsiniz.
Bir iş planını oluştururken, finansal planlama bölümü size korkutucu gelebilir. Çoğu işletme sahibi, işletme mezunu değildir ya da bir muhasebe diplomasına sahip olmayabilir. Ülkemizde pek az işletme sahibi finansal plan hakkında bilgi sahibidir.
Finansal İş Planının Temel Maddeleri
Yeni bir işletme açmış ya da mevcut işletme için bir plan oluştursanız da, tüm iş planları şu hususları içermektedir.
- Kâr ve zarar tablosu
- Nakit akışı tablosu
- Bilânço
- Satış tahmini
- Personel planı
Eğer finansal planlar hakkında fazla bilgi sahibi değilseniz, satışlarınız ve harcamalarınız arasındaki fark bile size yardımcı olacaktır.
KÂR ve ZARAR TABLOSU
İşinizin belli bir süre boyunca nasıl kâr veya zarar ettiğinin açıklamasıdır. Tüm gelir akışlarınızı ve tüm harcamalarınızı, 3’er aylık süreler ile toplam kâr veya zarar tutarını en altta listeleyen bir tablodur.
İçinde bulunduğunuz işin türüne ve yapısına göre (kâr amacı güden ya da kâr amacı gütmeyen) kâr ve zarar beyanları için farklı tablo biçimleri vardır. kâr ve zarar tablosu, gelir tablosu ya da proforma gelir tablosu gibi.
Geliriniz, satış maliyetiniz ve brüt kâr marjınız yani bu üç bileşen, işletme modelinizin bel kemiğidir. İşletme satışlarınızı, doğrudan satış yaparak masraflar olarak da listeleyebilirsiniz. Bunlar belli bir ay içinde gelirinizin gücüne veya zayıflığına bağlı olarak değişmeyen sabit giderlerdir. Kiracı, komu hizmetleri ve sigorta giderleri gibi.
Brüt Kâr Marjı – Faaliyet Giderleri = Faaliyet Geliri
Harcamalarınızın bazılarını nasıl sınıflandıracağınıza bağlı olarak, işletme geliriniz faiz, vergi, amortisman ve itfa payı öncesi kazanç (FAVÖK) ile eşdeğerde olacaktır. Temel olarak muhasebeleştirmeden önce, ne kadar para kazandığınız ve vergi yükümlülükleri dikkate alınır. FAVÖK, kâr ve zarar beyannamenizin en sonunda yer alır.
Faaliyet gelirleri – Faiz, vergiler, amortisman ve itfa giderleri = Net gelir
Konu hakkında daha detaylı bilgi için: Gelir Tablosu Kâr ve Zarar Hesabı inceleyebilirsiniz.
Nakit Akışı Tablosu
Nakit Akışı Tablosu, genelde ayda bir düzenlenen, işletmenin ne kadar nakit getirdiğinin, ne kadar nakit ödediğinin ve nakit para bakiyesinin ne kadar olduğunun açıklanmasıdır.
- Bir müşteriye fatura gönderdiniz, son tarihe kadar ödeme yapmazlarsa ne olur?
- Kendi faturalarınızı gecikmiş ya da erken ödediğinizde ne olur?
Bu gibi durumlar kâr-zarar tablosuna yansımaz ancak nakit akışı tablosuna yansıtılır. Nakit akış tablonuz en az kâr ve zarar tablosu kadar önemlidir çünkü işletmeler genelde nakit çalışmaktadır.
Ne kadar paraya sahipsiniz? Paranız nereden gelip nereye gidiyor? Hangi programda sağlıklı bir iş yürütürsünüz? Bu bilgileri borç verenler ve yatırımcılar için özenle ortaya koyan nakit akışı tablosu olmadan fon toplayamayacağınız gibi, iyi bir iş planına da sahip olamazsınız.
Nakit Akışı Tablosu, kâr ve zarar tablosunun gelir olarak rapor ettiği şey ile kârınız ve gerçek nakit pozisyonunuz arasındaki farkı anlamanıza yardımcı olur.
Mali tabloları anlamak önemlidir. Kâr etmek, harcamalarınızı yapabilmek ve işinizi ayakta tutabilmek için yeterli paranızın da olması gerekmektedir. Nakit akışlarında iki muhasebe yöntemi vardır.
Nakit yöntemi; satışlarınızı ve giderlerinizi, yalnızca belirli bir satışla ilgili veya bunun tersi masrafları eşleştirerek hesaplamak anlamındadır.
Tahakkuk yöntemi ise; satışlarınızı ve giderlerinizi, ayna anda hesaba katabileceğiniz anlamındadır. Gelir ve gideri eşleştirmek “Eşleştirme İlkesi“ olarak adlandırılır ve tahakkuk esaslı muhasebenin temelidir. İşinizin ne kadar yolunda gittiğini anlamak için, tahakkuk muhasebesi en etki yoldur.
Bilânço
Varlıklar – Alacaklar, bankadaki para, envanter
Borçlar – Ödenecek hesaplar, kredi kârtı bakiyeleri, kredi kârtı ödemeleri, vb.
Eşitlik – Küçük işletmeler için şirket sahibinin öz sermayesi, yatırımcıların payları, birikmiş kârları ve hisse senedi gelirlerini içerebilir.
Varlıklar = Borçlar + Özkaynak
Muhasebe yılının sonunda, toplam kâr veya zararınız elde ettiğiniz kazançlardan çıkarılır ya da eklenir. Bu, elde olan kazançlarınızı işletmenin kuruluşundan beri birikmiş kârı ya da zararı oluşturur.
Konu hakkında daha detaylı bilgi için: bilanço nedir adlı içeriği inceleyebilirsiniz.
Satış Tahmini
1 yıl ila 3 yıl arasında yapılan satış tahminleridir. Özellikle borç verenler ve yatırımcılar dâhil olduğunda iş planınızın önemli bir parçasıdır. Ve süreklilik arz eder.
Her işletmenin farklı ihtiyaçları vardır. Yani tek bir satış tahmini yapılamaz. Bunun için kendinize sormanız gereken birkaç soru vardır:
- Kaç müşteri bekliyorsunuz?
- Müşterilerden ne kadar ücret alacaksınız?
- Onları ne sıklıkla sisteminize yükleyeceksiniz?
Satış tahminlerinizi ayrıntılı yazabilir ya da özetleyebilirsiniz.
Personel Planı
Personel planının önemi büyük ölçüde sahip olduğunuz iş türüne bağlıdır. Çalışanı olmayan ve tek işletme sahibi siz iseniz, bu pek önemli olmayabilir ve bir iki cümle ile özetlenebilir. İşgücü maliyeti yüksek olan büyük bir işletme iseniz personelinizin işinizi nasıl etkilediğini anlamak için gereken zamanı ayırmalısınız.
İş planında önemli unsurlardan biri de özellikle yönetim ekibinin kimler olduğu ve haklarındaki bilgilerdir. Yatırımcılar, fikre değil insana yatırım yaparlar. Sonuçta işi yürüten insan gücüdür.
Ek Hesaplamalar
İşletme Oranları
Kâr ve zarar tablosuna, nakit akış tablosuna, bilânçoya sahipseniz, standart işletme oranlarını hesaplamak için ihtiyacınız olan tüm sayılara sahipsiniz demektir. Bu oranların iş planına dâhil edilmesine gerek yoktur ancak bazı kilit oranların bilinmesi için gereklidir.
Sonuç:
Finansal planınız, ilk başladığınızda biraz zorlayıcı olabilir ancak bir gerçek vardır ki; iş planınızın bu bölümünün anlaşılması zorunludur. Muhasebe şirketiniz defter tutma ya da düzenli finansal analizinizi yapsa bile bu belgeleri okuyup anlayabilmeli ve onlardan öğrendiklerinize dayanarak karar verebilmelisiniz. İşletmenizin hikâyesini anlatmak için hep birlikte çalışan finansal tablolar oluşturup sunarsanız ve sayıların nereden geldiğine dair soruları yanıtlayabilirseniz yatırımcılardan veya borç verenlerden fon sağlama şansınız çok yüksek olacaktır.
