İş planları birçok farklı amaca hizmet ettiğinden dolayı, farklı biçimlerde oluşturulmaktadır. İş planını yazmaya başlamadan evvel, planınızın hedeflerinin ne olduğunu düşünmeniz gerekmektedir. Satış tahminleri ve pazarlama stratejisi gibi hemen hemen her iş planında ortak bileşenler varken, iş planı biçimleri, izleyiciye ve iş türüne bağlı olarak farklı olabilir.
Örneğin bir restoran için bir planı hazırlıyorsanız, konum ve yenileme ile ilgili detaylar, kritik faktörler olabilir.
Bir biyoteknik firması için bir plan hazırlanıyorsa, planda devlet onay süreçleri ile ilgili ayrıntılara yer verilmelidir. Biyoteknik firması için hazırlayacağınız iş planındaki dil ile restoran için hazırladığınız plan farklı olacak, biyoteknik dili restoran dilinden daha teknik olacaktır.
Planlar ayrıca uzunluk, sunum ve ayrıntı bakımından büyük ölçüde farklılık gösterebilir. Ofisten çıkmayan ve yalnızca iç stratejik planlama ve yönetim için kullanılan planlarda, daha rahat bir dil kullanılır ve fazla görselliğe ihtiyaç olmaz.
İş Planı Türleri
Tek Sayfalık İş Planı
İş planının tek sayfa olması, tek bir yazıda işletmeni özeti ya da küçük puntolarla yazılmış bir plan anlamında değildir. İşin doğrudan ve özlü bir dille tanımlandığı anlamına gelir. Tek sayfalık iş planı iki amaca hizmet eder.
İlki; işi potansiyel yatırımcılar gibi, yabancılara tanıtmak için harika bir araç olabilir. Yatırımcıların ayrıntılı iş planlarını okumaya çok az zamanları vardır. Basit bir tek sayfalık plan, genelde ilk toplantıyı almak için ideal bir yaklaşımdır. Sürecin ilerleyen aşamalarında daha ayrıntılı plan gerekir ancak tek sayfalık plan, giriş kapısını açmaya yeterlidir.
Bu basit planlama, fikirlerini geniş vuruşlarla ortaya koymak isteyen ilk aşamadaki şirketler için harikadır. Tek sayfalık iş planını, küçük not kâğıdına yazdığınız planın geniş sürümü olarak kabul edin. İş fikrini tek sayfada tutmak, tüm konseptin tek bakışta görülmesini kolaylaştıracaktır.
Yalın İş Planı
Yalın plan, tek sayfalık plandan daha ayrıntılıdır ve daha fazla finansal bilgi içerir. Yalın plan, dâhili olarak stratejik planlama ve büyüme için araç olarak kullanılır.
Yalın plan, bir kredi veya yatırım karşılığı dışarıdan bir plan sunarken gerekli ve iş stratejisi, taktikleri, bütçe ve tahminler üzerinde odaklanır ve formalitelere gerek duymaz.
En basit yalın işletme planı, stratejiyi, taktikleri, somut belli tarih ve görevleri ve öngörülen satışlar, harcama ve nakit akışı dâhil olmak üzere gerekli sayıları tanımlamak için madde işaretleri kullanır. Basıldığında 5–10 sayfa arasındadır. Planların ayda bir kez gözden geçirilmesi gerekmektedir.
İlk planın yapılması birkaç saati, aylık gözden geçirme ve revizyon işi de ayda sadece bir iki saati alır.
Yalın işletme planları, hem girişimlerin hem de mevcut işletmelerin büyümesini yönlendirmek için kullanılan yönetim araçlarıdır. İşletme sahiplerinin stratejik kararlar yoluyla düşünmelerine ve hedeflere yönelik ilerlemeleri ölçmelerine yardımcı olurlar.
Dış İş Planı
Dış iş planları, resmi iş planı belgeleri, bir işletme hakkında bilgi vermek üzere yabancılar tarafından okunacak şekilde tasarlanmıştır. Tam bir iş planının en yaygın kullanımı, yatırımcıları bir işletmeyi finanse etmeye ikna etmek, ikincisi ise kredi başvurusunu desteklemektir. Bu tür iş planı, bazen kilit çalışanları işe almak, eğitmek ya da özümsemek için kullanılsa da bu daha az yaygındır.
Resmi bir iş planı belgesi, dâhili iş planının ya da yalın planın bir uzantısıdır. Dil ve formattaki ayrıntılara daha fazla dikkat edilmeli ve daha iyi sunulmalıdır. Harici bir plan, potansiyel fonların nasıl kullanılacağını detaylandırır.
Dış plan, şirketi oluşturan takıma önem vermelidir. Yatırımcılar fikirden ziyade insana yatırım yapar. Kilit ekip üyelerinin biyografileri, deneyimlerinin şirketin büyümesine nasıl yardımcı olacağını eklemek de gereklidir.
Resmi İş Planınıza Neler Eklemelisiniz?
Hemen hemen tüm iş planlarında görünen kilit unsurlar vardır. Bu bileşenler; gözden geçirme takvimi, strateji özeti, kilometre taşları, sorumluluklar, izlenebilecek sayısal hedefler ve temel projeksiyonları içerir.
Projeksiyonlar; satışları, maliyetleri, giderleri ve nakit akışlarını içerir. Bu temel unsurlar, asıl iş amacı için, işin gerektirdiği şekilde organik olarak büyür.
Yönetici Özeti
İşinizin çözdüğü soruna, soruna yönelik çözümünüze, iş hedef pazarına, temel finansal olaylara ve yönetim ekibinde kimin ne yaptığının bir özetine genel bir hızlı bakış sağlamalıdır.
İletilmek istenen her şey kısa tutulmalıdır. Tek sayfalık iş planı yönetici özeti olarak düşünülebilir.
Fırsat
Resmi bir planın genellikle yararlı bir bölümü piyasa analizi, veriler, öngörüler, açıklamalar ve rekabet dâhil olmak üzere piyasayı tanımlar.
Hedef Piyasa
Şirketinizin, insanların veya diğer işletmelerin, sahip olduğu gerçek dünyayla ilgili bir sorunu çözdüğü kadar, kritik olduğu için kime satış yaptığınızı ayrıntılandırmak da aynı derecede önemlidir. Hedef pazarınızı anlamak, pazarlama kampanyaları ve işe yarayan satış süreçleri oluşturmanın anahtarıdır. Hedef pazarınız şirketinizin nasıl büyüdüğünü tanımlar.
Pazar Eğilimleri
Hedef pazarınızda meydana gelen önemli değişiklikleri anlatın. Potansiyel müşterilerin ihtiyaçları demografileri veya tercihleri dikkate alarak değişiyor mu? İdeal olarak bu trendlerin ürünlerinizi ya da hizmetlerinizi rakiplerinizden daha iyi hale nasıl getireceğinizi açıklayın.
Pazar Büyümesi
Hedef pazarınızın son yıllarda nasıl küçüldüğünü ya da büyüdüğünü açıklayın. Araştırma burada anahtardır. Pazar büyümesini ölçmek için internet aramalarını, ticari birlikleri, pazar araştırma firmalarını, pazarınızı kapsayan gazetecileri ve diğer güvenilir kaynakları kullanabilirsiniz. Büyümekte olan pazar cesaret verir çünkü taleplerin güçlü olduğunu gösterir.
Ürünler ve Servisler
İş planınızın ürünler ve hizmetler bölümü, elde etmeye çalıştığınız şeyin özüne girer. Bu kısımda çözmekte olduğunuz sorunu, nasıl çözdüğünüzü, rekabet ortamını ve işinizin rekabet üstünlüğünü ayrıntısıyla açıklamalısınız.
Kullandığınız teknoloji, sahip olduğunuz fikri mülkiyet ve şu anda geliştirmekte olduğunuz ve gelecekte inşa etmeyi planladığınız ürünlerle ilgili önemli faktörler detaylandırılmalıdır.
Pazarlama ve Satış
Pazarlama ve satış planı, hedef pazarınıza ulaşmak için kullanacağınız stratejileri detaylandırır. İş planınızın bu kısmı, şirketinizi pazarda nasıl konumlandıracağınıza, ürün ve hizmetlerinizi nasıl fiyatlandıracağınıza, tekliflerinizi nasıl tanıtacağınıza ve uygulamanız gereken satış işlemlerinize genel bir bakış sunmaktadır.
Operasyonlar
İşletmenin özelliklerine bağlı olarak, konumlar ve tesisler, teknoloji ve yasal konularla ilgili planların dâhil edilmesi gerekir.
Kilometre Taşları ve Metrikler
Planlar, sağlam bir uygulama olmadan önemsizdir. Kilometre taşlarını ve ölçümlerin detaylandırılması gerekir. Satışların sayısı, web site sayfa görüntülenme sayısı veya işin sağlığını belirlemeye yardımcı olan diğer kritik ölçütleri de içerir.
Şirket Genel Bakışı
Dış planlar için şirkete genel bakış, şirketin yasal yapısının, mülkiyetinin, tarihçesinin ve konumunun kısa bir özetidir. Şirketin genel bakışına bir ek görev bildirimi eklemek, yaygın bir durumdur. Ancak bu kesinlikle tüm iş planlarının kritik bir bileşeni değildir. Şirkete genel bakış genellikle iç planlardan çıkartılmıştır.
Takım
Bir iş planının yönetim ekibi bölümü, yatırım yapmak isteyen girişimciler için kritik öneme sahiptir ancak neredeyse her türlü plan için göz ardı edilebilir. Yönetim ekibi bölümü, yönetim personelinizin bu roller için neden doğru insanlardan oluştuğunu açıklayan ilgili takım biyografilerini içermelidir. İyi fikir, para demektir ve bu fikirleri alıp gelişen işlere dönüştüren de yetenekli bir girişimcidir.
İyi bir iş planı, bir işletmenin güçlü yönlerini değil, aynı zamanda iyileştirilmesi gereken ve doldurulması gereken boşlukları da belirlemeye yardımcı olmalıdır. Yönetim ekibindeki boşlukları belirlemek, bilgi ve öngörüyü gösterir.
Finansal Plan
Tüm planların kritik bir bileşenidir. Başarılı bir işletmeyi yürütmek, ne kadar para gerektirdiğine ve ne kadar harcadığınıza yakından bakmaktır. İyi bir finansal plan; yeni çalışanları ne zaman kiralayacağınıza veya yeni bir ekipman alacağınızı belirlemeye yardımcıdır. Böylece bankadan ya da yatırımcılardan ne kadar para talep edeceğinizi belirleyebilirsiniz.
Tipik bir Finansal Planın İçeriği
- Satış tahmini
- Personel planı
- Kar ve zarar tablosu
- Nakit akış tablosu
- Bilânço
İlerlemek için iş planınızı kullanmalısınız, sadece yazmak yetmez. İş planı yapan işletmeler, iş planı yapmayan işletmelerden yüzde 30 daha fazla büyüme göstermektedir. Planlama yapmak için basit bir adım atmak, işinizde avantajlı olmanızı sağlayacaktır. İş planınızdan değer elde etmenin yolu, bunu sürekli bir yönetim aracı olarak kullanmaktır. İş planı, mevcut koşulları ve işinizi yürütürken topladığınız yeni bilgeleri yansıtacak şekilde sürekli olarak gözden geçirilmeli ve revize edilmelidir.
İşletme Yönetimi
Bir işletmeyi yönetirken, her gün yeni şeyler öğrenirsiniz. Müşteri neyi sever, neyi sevmez, hangi pazarlama taktikleri çalışır? İş planınız, gelecekteki stratejinizi belirlemek üzere bu öğrenimlerin bir yansıması olmalıdır.
Stratejinizi belirlemek için tam sayfalık iş planını kullanın.
İşe yarayan süreçleri belgelemek için yalın bir plan kullanın.
İlk 30 gün içindeki hedefleriniz için kilometre taşları belirleyin. Görevleri ekip üyelerine atayın. Tarihleri belirleyip gerekirse bütçenin bir kısmın tahsis edin. Satış tahminlerinizi ve gider bütçenizi güncel tutun. Müşteri satın alma alışkanlıkları hakkındaki bilgileri güncelleyin.
Planlanan bütçe ve tahminleri ayda bir kez gerçek sonuçlarla karşılaştırın.
Sonuçlara göre planlarınızda ayarlamalar yapın. Her ay aylık incelemeleri yapmayı ihmal etmeyin. Genel stratejiyi gözden geçirmek önemlidir.
