Kolektif Şirket Türü
Kolektif Şirket; iki veya daha fazla kişi tarafından kurulan, ortakların şirket borçlarından sınırsız olarak ve birlikte sorumlu oldukları bir şahıs şirket türüdür. Bu şirket türünde ortakların tamamı şirket alacaklarına karşı sınırsız sorumludurlar. Borç ve taaddütlerde şirket birinci derecede sorumlu iken, şirket ortakları ikinci sırada sınırsız olarak sorumlu tutulurlar.
Bu sınırsızlık şirkete kredi verecek şirket içinde bir artı olarak kabul edilen bir durumdur. Ayrıca bu şirket türünde her ortak şirketi aynı oranda yönetme hak ve sorumluluğuna sahiptir. Adi ortaklıklarda tüzel kişi ile ortaklık yapılmasına rağmen, kolektif şirketler sadece gerçek kişiler arasında kurulabilmektedir.
Not: TDK’ya göre doğru kelime kollektif değildir, kolektif’dir.
Kolektif Şirket Kuruluş İşlemleri ve Süreci
Kolektif Şirket kuruluşunda da diğer şirket kuruluşlarında olduğu gibi şirket ana sözleşmesi düzenlenmektedir ve bu sözleşme de yazılı şekle tabidir. Sözleşme belirlenen hükümlere göre hazırlandıktan sonra ortaklar tarafından imza altına alınmalı, notere tasdik ettirilmelidir ya da ticaret sicilde yetkili tarafından onaylanmalıdır.
Ana şirket sözleşmesinde bulunması gereken hususlar şu şekildedir:
- Şirket ortaklarına dair kimlik ve vatandaşlık bilgileri
- Ortakların ikametgah adresleri
- Şirket yapısının kolektif olduğuna dair açıklama
- Şirketin unvan bilgisi
- Şirketin merkez bilgileri
- Şirket faaliyet amacı ve alanının ana hatları belirlenmiş şeklinde tanımı
- Şirket temsillerinin kimlik bilgileri ve bu yetkiyi tek mi yoksa birlikte kullanacağına dair açıklama
- Şirket temsilcilerinin imza sirküleri
- TTK kanunlarına aykırı olmamak kaydıyla ortakların diledikleri maddeleri ana sözleşmeye ilave edebilirler.
- Ortakların taahhüt ettikleri sermaye miktarı, sermaye şekli, sermaye değeri kapsam ve nitelikleri
- Şirket ortaklarından biri emeğini sermaye olarak koyuyorsa emeğin değeri ve kapsamı
Şayet hazırlanan kolektif şirket ana sözleşmesi, kanuni yükümlülüğe uyumlu değilse veya eksikse adi şirket hükümlerine göre işlem görülür. Kolektif şirketler ticaret sicil tarafından tescil gerçekleştirildikten sonra tüzel kişilik kazanırlar. Aksi takdirde üçüncü kişilere karşı geçersizdirler. Şirket ana sözleşmesinin noter tarafından onaylanan bir nüshası ile on beş gün içinde şirket merkezine yakın ticaret sicile tescil edilerek tescil istenmelidir. Tescil gerçekleşmeden yapılan işlemlerden ortaklar, üçüncü kişilere karşı sorumludurlar. Ve aynı sorumluluk durumu, şirket türünün ana sözleşmede belirtilmediği durumlarda, üçüncü kişilerle işlem yapılması veya haksız fiil uygulanması durumunda da geçerlidir.
Kolektif Şirketlerde Yönetim Organları, Yetki ve Görevler
Kolektif Şirketlerde ortaklar arasındaki ilişkilerin düzenlenmesinde sözleşme serbestisi geçerlidir. Şirket yönetiminde ortaklardan her biri ayrı olarak şirketi yönetme görevi ve hakkına sahiptir. Fakat şirket ana sözleşmesi ya da ortakların oy çokluğu ile yönetim işleri ortaklardan biri ya da birkaçına verilebilir. Bu şirket türünde ticari vekil veya ticari mümessilliğe dair hükümler saklıdır.
Şirketim yönetim işleri şirket ana sözleşmesiyle bir ortağa atanmışsa, onun bu yetki ve görevleri diğer ortaklar tarafından sınırlandırılamaz ve görevden alınamaz. Fakat haklı sebepler olduğu takdirde bu görev ve yetkiler mahkeme kararıyla sınırlandırılarak geri alınabilirler. Bu sebepler arasında ağır ihmal, görevi yerine getirirken yapılan basiretsizlik, yönetimde iktidarsızlık vb. yer almaktadır. Yönetim yetkisi şirket ana sözleşmesinden sonra alınan bir kararla bir ortağa verilmişse çoğunluk kararı bu görevi geri alabilir. Şayet çoğunluk sağlanamıyorsa, her bir ortak haklı sebepler göstererek mahkemeye başvurabilir ve görevden alınmasını talep edebilir.
Bu şirketlerde denetim; bir ortak yönetim hakkı ve görevine sahip olmasa bile şirketin gidişi ile ilgili bilgi sahibi olmak için denetçi isteyebilir. Şirketin defterlerinin ve belgelerinin incelenmesi konusunda talepte bulunarak, şirketin finansal durumunu gösteren bir tablo hazırlanması hakkına sahiptir. Hiçbir sözleşme bu hakkın kullanılmasına engel teşkil edemez.
Kolektif Şirketlerde Ortaklık
Kolektif Şirketlerde her ortağın oy hakkı vardır ve bu hakların kullanımına dair hiçbir sözleşme geçerli değildir. Şirket ana sözleşmesinin değiştirilmesine dair kararlar oy birliği ile diğer kararlar ise kanun ve şirket sözleşmesi hükümlerinde yer verilmemişse ortakların oy çokluğu ile kabul edilmektedir. Ortakların kişisel sorumluluğu ise şirketin borç ve taahhütlerine karşı müteselsile ve tüm mal varlıkları ile sorumludurlar. Şirkete yeni bir ortak girmiş ise diğer ortaklarla beraber o ortakta müteselsile ve tüm varlığı ile sorumludur.
Şirket tüm bu borç ve taahhütlerine karşı birinci dereceden sorumlu iken, şirkete karşı açılan icra takibi semeresiz kalmışsa ve şirket herhangi bir sebepten dolayı sona ermişse, sadece ortak veya ortakla birlikte şirket aleyhine dava açılıp icra takibi yapılabilir.
